Giúp trẻ học cách tự kiểm soát

Với việc tự kiểm soát, trẻ có thể đưa ra quyết định phù hợp và đáp ứng tình huống căng thẳng theo cách có thể mang lại kết quả tích cực. Ví dụ, nếu bạn nói rằng trẻ không được ăn kem cho đến khi kết thúc bữa ăn tối, trẻ có thể khóc, cầu xin, thậm chí hét lên với hy vọng bạn sẽ cho phép. Nhưng với sự tự chủ, con trẻ có thể hiểu rằng, việc nổi giận đồng nghĩa với việc không được ăn kem và trẻ biết kiên nhẫn chờ đợi là khôn ngoan.

Dưới đây là một vài gợi ý cách giúp trẻ kiểm soát hành vi của mình:

Dưới hai tuổi

Trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi khi bực bội thường phản ứng lại bằng những cơn giận. Cố gắng ngăn chặn cơn giận qua việc làm cho bé mất tập trung bằng đồ chơi hoặc các hoạt động khác.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Đối với bé hai tuổi, thử cho bé ở trong một khu vực được chỉ định một thời gian ngắn - như trên ghế nhà bếp hoặc bậc thang phía dưới - để cho bé thấy hậu quả của cơn giận.

Từ ba đến năm tuổi

Bạn có thể tiếp tục sử dụng thời gian cho trẻ một mình, nhưng thay vì thực thi một thời hạn cụ thể, thì thời gian một mình kết thúc sau khi trẻ đã bình tĩnh lại. Điều này giúp trẻ nâng cao ý thức về tự kiểm soát. Và hãy khen ngợi khi trẻ không bị mất kiểm soát trong tình huống bực bội hay khó khăn.

Từ sáu đến chín tuổi

Do trẻ đã đi học nên có thể hiểu được ý nghĩa của hậu quả và trẻ sẽ chọn hành vi tốt hay xấu. Điều này có thể giúp trẻ tưởng tượng ra dấu hiệu dừng lại mà phải tuân theo và suy nghĩ về một tình huống trước khi phản ứng. Khuyến khích trẻ thắng tình huống khó chịu một cách dễ dàng trong vài phút để làm dịu cơn giận.

Từ 10 đến 12 tuổi

Trẻ đã có thể hiểu rõ hơn về cảm xúc của mình. Khuyến khích trẻ suy nghĩ về những gì xảy ra khiến trẻ mất kiểm soát và sau đó phân tích nó. Giải thích rằng đôi khi những tình huống lúc đầu bị xáo trộn nhưng sẽ không kết thúc quá kinh khủng. Cố thuyết phục trẻ dành thời gian suy nghĩ trước khi phản ứng lại một tình huống.

Từ 13 đến 17 tuổi

Ở độ tuổi này, trẻ sẽ có thể kiểm soát hầu hết các hoạt động của mình. Nhưng hãy nhắc nhở trẻ suy nghĩ về những hậu quả lâu dài. Thuyết phục trẻ ngừng lại để đánh giá tình huống khó chịu trước khi phản ứng và nói chuyện thông qua các vấn đề hơn là mất kiểm soát, đóng sầm cửa, hay la hét. Nếu cần thiết, hãy kỷ luật trẻ bằng cách lấy đi những đặc quyền nhất định để củng cố thông điệp rằng, tự chủ là một kỹ năng quan trọng. 

Khi trẻ mất kiểm soát

Thay vì la hét lên khi bạn đang bực bội, tức giận, kỷ luật con trẻ, hãy kiên quyết và chọn thái độ có vẻ đơn giản nhất, nhẹ nhàng nhất. Trong thời gian trẻ mất tự chủ, hãy giữ bình tĩnh và giải thích rằng la hét, bùng phát cơn giận và đóng sầm cửa là hành vi không thể chấp nhận được, rằng sẽ có những hậu quả - và hãy nói những hậu quả gì cho những hành vi đó.

Hành động của bạn sẽ cho trẻ thấy rằng giận dữ sẽ không tốt cho trẻ. Ví dụ, nếu con trẻ thất vọng trong cửa hàng tạp hóa sau khi bạn đã giải thích lý do tại sao không mua kẹo, đừng nhượng bộ - điều này chứng minh rằng các cơn giận vừa không thể chấp nhận được và vừa không hiệu quả.

Ngoài ra, xem xét việc nói chuyện với giáo viên của trẻ về kỷ luật trong lớp và sử dụng hành vi thích hợp; hỏi liệu rằng việc giải quyết vấn đề có được giảng dạy hoặc chứng minh trong trường hay không.

Bạn là hình tượng tốt nhất cho con trẻ. Nếu bạn đang ở trong một tình huống khó chịu và con trẻ đang có mặt, hãy cho trẻ biết lý do tại sao bạn đang thất vọng và sau đó thảo luận về các giải pháp có thể cho vấn đề. Chẳng hạn, nếu bạn lạc mất chìa khóa, thay vì lúng túng, hãy nói với trẻ chìa khóa bị mất và sau đó cùng nhau tìm kiếm. Nếu chìa khóa không xuất hiện, hãy thực hiện bước suy diễn tiếp theo (như nhớ lại xem lần cuối bạn cầm chìa khóa là khi nào). Kiểm soát cảm xúc tốt và giải quyết vấn đề là những cách để đối phó với tình huống khó khăn.

Nguyễn Hòa
(Theo http://kidshealth.org)