Chua chát ngành y tế công cộng Mỹ thời đại dịch

Sự ra đi của các quan chức y tế cho thấy các vấn đề như khẩu trang, biện pháp phong tỏa và số liệu lây nhiễm “dễ bùng cháy” về mặt chính trị như thế nào.

Tiến sĩ Sonia Angell - Giám đốc Sở Y tế Công cộng California - đã rời khỏi chức vụ hôm 9/8 - Ảnh: AP

Trường hợp ra đi mới nhất vào ngày 9/8, khi Giám đốc Sở Y tế Công cộng California, tiến sĩ Sonia Angell, mất chức sau “một trục trặc kỹ thuật” gây ra sự chậm trễ trong việc báo cáo hàng trăm ngàn kết quả xét nghiệm virus - một thông tin lẽ ra được chính quyền California sử dụng để quyết định về việc mở cửa trở lại các doanh nghiệp và trường học.

Tuần trước, ủy viên y tế thành phố New York đã bị thay thế sau nhiều tháng xích mích với Sở Cảnh sát và Tòa thị chính.

Một đánh giá của Dịch vụ tin tức y tế Kaiser (KHN) kết hợp với AP cho thấy ít nhất 49 lãnh đạo y tế công cộng tiểu bang và địa phương đã từ chức, nghỉ hưu hoặc bị sa thải kể từ tháng Tư tại 23 tiểu bang nước Mỹ. Danh sách đã tăng thêm hơn 20 người kể từ khi AP và KHN bắt đầu theo dõi vấn đề này từ tháng Sáu.

TS Tom Frieden - cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) - gọi những con số này “chấn động”. Ông cho biết nó phản ánh tình trạng kiệt sức, cũng như các cuộc tấn công nhằm vào các chuyên gia và tổ chức y tế công cộng từ các cấp cao nhất của chính phủ, kể cả từ Tổng thống Donald Trump, người đặt CDC ra “bên lề” đại dịch.

Ông Frieden nói: “Giọng điệu chung đối với ngành sức khỏe cộng đồng ở Mỹ là thù địch, đến mức nó đã khuyến khích mọi người thực hiện những cuộc tấn công này”.

Lori Tremmel Freeman - Giám đốc điều hành Hiệp hội Quốc gia các quan chức y tế cấp hạt và thành phố (NACCHO) - cho biết việc ra đi của các quan chức diễn ra đúng vào thời điểm chuyên môn y tế công cộng cần thiết hơn bao giờ hết.

Ông Freeman chua chát: Chúng tôi đang di chuyển với tốc độ chóng mặt để ngăn chặn một đại dịch và quý vị không thể nhấn nút tạm dừng và nói "chúng tôi sẽ thay đổi lãnh đạo và sẽ liên hệ lại với ngài sau khi chúng tôi thuê được ai đó".

Theo thống kê của Đại học Johns Hopkins, đến ngày 10/8, số ca nhiễm ghi nhận ở Mỹ đã vượt con số 5 triệu, trong khi con số tử vong đã lên đến 163.000 người - những con số cao nhất trên thế giới.

Giám đốc NACCHO Freeman cho biết, nhiều vụ cách chức và từ chức liên quan đến xung đột về lệnh đeo khẩu trang hoặc phong tỏa, áp dụng giãn cách xã hội. Bất chấp các bằng chứng khoa học, nhiều chính trị gia và những người khác đã lập luận rằng các biện pháp như vậy “không cần thiết”, cho dù các chuyên gia y tế có nói gì với họ đi chăng nữa. Ông Freeman nói, “đây không phải là sự chia rẽ về y tế, mà là một sự chia rẽ về chính trị”.

Một số quan chức y tế cho biết họ từ chức vì lý do gia đình, và một số chuyển sang làm việc ở cơ quan khác, chẳng hạn như chuyển về CDC. Một số người, như TS Angell ở California, mất chức vì bị cấp trên cho là khả năng lãnh đạo kém hoặc không hoàn thành chức trách. Những người khác phàn nàn rằng họ làm việc quá sức, đồng lương thấp, không được đánh giá đúng mức hoặc bị đẩy vào môi trường áp lực quá cao.

Kể từ năm 2010, chi tiêu cho các sở y tế công cộng tiểu bang đã giảm 16% trên đầu người, và số tiền dành cho các sở y tế địa phương đã giảm 18%, theo phân tích của KHN và AP. Ít nhất 38.000 công việc y tế công cộng tại tiểu bang và địa phương đã biến mất kể từ cuộc suy thoái năm 2008, để lại một lực lượng lao động “xương xẩu” của những gì từng được coi là một trong những hệ thống y tế công cộng hàng đầu thế giới.

Tô Châu