PNO - Tỉ lệ cận thị ở trẻ em và thanh thiếu niên trên toàn thế giới đã tăng vọt từ 24% (giai đoạn 1990-2000) lên 36% (2020-2023) và dự kiến sẽ là 40% vào năm 2050, với số ca mắc vượt quá 740 triệu.
Những con số trên được tạp chí British Journal of Ophthalmology công bố năm 2024 đựa trên 276 nghiên cứu từ 50 quốc gia. Cận thị đặc biệt cao ở trẻ em gái, nhóm từ 13-19 tuổi. Khu vực Đông Á và Đông Nam Á đang là tâm điểm của đại dịch này với các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore. Một nghiên cứu tại Hàn Quốc cho thấy tỉ lệ cận thị ở trẻ em nước này lên đến 73%, cao gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu.
Cái giá của áp lực học tập và màn hình
Lâu nay, cận thị được cho là do di truyền. Nhưng một nghiên cứu tại Quảng Châu (Trung Quốc) cho thấy, tỉ lệ cận thị ở thế hệ cha mẹ là 42,1% trong khi ở thế hệ con của họ (những người trẻ tuổi trưởng thành) đã tăng lên 78,0% - gần gấp đôi chỉ sau một thế hệ. Điều đó cho kết luận: “Sự thay đổi môi trường xã hội chứ không phải nền tảng di truyền đã thúc đẩy đại dịch cận thị”.
Có 2 yếu tố môi trường được xác định là thủ phạm chính. Thứ nhất, việc dành quá nhiều thời gian cho các hoạt động nhìn gần như đọc sách, học bài và làm việc trên máy tính. Thứ hai, dành quá ít thời gian hoạt động ngoài trời làm gia tăng đáng kể nguy cơ và tốc độ tiến triển của cận thị.
 |
| Theo chương trình phòng chống cận thị của chính phủ, trẻ em từ mẫu giáo đến tiểu học tại Singapore được khám sàng lọc cận thị hằng năm - Nguồn ảnh: Lianhe Zaobao/Straits Times |
Chiến lược đối phó từ các quốc gia
Nhận thấy cận thị là một gánh nặng y tế công cộng lớn và có thể dẫn đến các biến chứng mù lòa khi trưởng thành, nhiều quốc gia đã tăng cường các chiến lược hỗ trợ và tuyên truyền chống cận thị. Tại Đài Loan (Trung Quốc), chính quyền đã triển khai sáng kiến “Tian-tian 120” vào năm 2010. Chương trình kêu gọi tất cả trẻ em dành ít nhất 120 phút ngoài trời mỗi ngày như một “yếu tố bảo vệ”. Nỗ lực này giúp đảo ngược xu hướng và giảm tỉ lệ cận thị ở học sinh tiểu học từ hơn 50% xuống còn 45% chỉ trong vài năm.
Trong khi đó, Singapore duy trì chương trình Phòng ngừa cận thị quốc gia từ năm 2001, bao gồm khám sàng lọc hằng năm cho trẻ từ mẫu giáo đến lớp Bốn. Nhờ các nỗ lực tuyên truyền về thói quen chăm sóc mắt tốt và khuyến khích hoạt động ngoài trời, Singapore đã thành công trong việc giảm tỉ lệ cận thị ở học sinh tiểu học xuống còn khoảng 26%, đạt mục tiêu đề ra và ổn định trong những năm gần đây. Nước này cũng tập trung vào việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời bằng các liệu pháp tiên tiến.
Tại châu Âu, Chính phủ Tây Ban Nha đã phê duyệt kế hoạch chi 47,7 triệu euro nhằm hỗ trợ 100 euro chi phí mua kính hoặc kính áp tròng cho tất cả trẻ em dưới 16 tuổi trong giai đoạn 2025-2026. Bộ Y tế Tây Ban Nha ước tính, biện pháp này sẽ giúp ít nhất nửa triệu trẻ em; đảm bảo không trẻ em nào bị tước đi quyền được chỉnh thị lực do điều kiện kinh tế, từ đó giảm bất bình đẳng xã hội và giáo dục.
Tuy vậy, tật cận thị không chỉ là vấn đề đeo kính, đó là một căn bệnh đang đe dọa vĩnh viễn tầm nhìn của một thế hệ.
Trị liệu công nghệ cao, phòng ngừa từ dinh dưỡng Song song với các biện pháp tuyên truyền về lối sống, khoa học cũng phát triển các giải pháp can thiệp y tế tiên tiến, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều trị ngay khi cận thị mới khởi phát. Các loại thấu kính kiểm soát cận thị chuyên biệt được chứng minh có khả năng làm chậm sự tiến triển của tật khúc xạ. Các chuyên gia về mắt cũng khuyến cáo cha mẹ cần áp dụng quy tắc phòng ngừa “20-20-20”: cứ sau mỗi 20 phút làm việc gần, hãy cho con nhìn vào một vật cách xa khoảng 6m trong ít nhất 20 giây. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cũng là một yếu tố tiềm năng. Nghiên cứu trên 1.000 trẻ em Hồng Kông (Trung Quốc) cho thấy chế độ ăn giàu a xít béo Omega-3 (chủ yếu trong dầu cá) có thể giúp ngăn ngừa cận thị. |
Linh La (theo SUR, The Guardian, Straits Times, Korea Times, CNN, Ophthalmology Times)
| Chia sẻ bài viết: |
21 trẻ em tử vong vì uống siro ho ở Ấn Độ, WHO yêu cầu điều tra
Anh lần đầu tiên điều trị thành công bệnh Huntington
Vi khuẩn gây sâu răng có liên quan đến bệnh Parkinson
Phụ nữ uống nhiều rượu có nguy cơ cao bị ung thư mô mềm hiếm gặp
Bệnh nhân 67 tuổi phá kỷ lục sống khỏe lâu nhất sau khi ghép thận heo
Ngày 14/10, Bộ giáo dục Malaysia cho biết, khoảng 6.000 học sinh đã bị nhiễm cúm và một số trường học đã bị đóng cửa vì sự an toàn của trẻ.
Nhật Bản lại khiến thế giới ngạc nhiên khi cho ra đời một thiết bị tắm rửa hoàn toàn mới là 'máy giặt người'.
Ngày 13/10, lực lượng cứu hộ Mexico cho biết, lũ lụt tàn phá đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 64 người và 65 người khác mất tích.
Nghiên cứu từ nước Áo cho thấy, vi nhựa tích lũy sâu bên trong các cơ quan, phủ tạng của con người có thể gây nhiễm trùng, thậm chí là ung thư.
Tuổi thọ trung bình của con người trên toàn thế giới đã trở lại mức trước đại dịch COVID-19, song vẫn có sự chênh lệch y tế giữa các khu vực.
Thế giới đã chạm đến cột mốc nguy hiểm đầu tiên liên quan đến phát thải khí nhà kính, khi các rạn san hô đối mặt với sự suy giảm dài hạn.
Lần đầu tiên, số lượng người Hàn Quốc từ 70 tuổi trở lên vượt qua những người tuổi 20, khi tỉ lệ sinh thấp và dân số già hóa nhanh.
Giải thưởng Nobel Kinh tế năm 2025 thuộc về 3 nhà nghiên cứu “vì đã giải thích tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo”.
Cứ 4 hộ gia đình ở Pakistan thì có một người thuê một đứa trẻ làm giúp việc gia đình, chủ yếu là trẻ em gái từ 10 đến 14 tuổi.
Katie Mitchell, 53 tuổi, vừa được ghi nhận là người sống lâu nhất nước Anh sau ca ghép tim và phổi, một thành tựu y học hiếm hoi và đầy cảm hứng.
Giờ đây mô hình cà phê kết hợp pickleball trở thành phong cách mới của lối sống hiện đại được giới trẻ ưa chuộng.
Tình trạng lái xe gây thương tích, tự tử và rượu bia gia tăng ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi mặc dù tỷ lệ chung đang giảm.
“Rác AI” hay những video giải trí tạo bởi AI - chất lượng thấp, vô bổ và kỳ dị - tràn ngập thế giới mạng vài năm gần đây.
AI không chỉ là công cụ tiết kiệm chi phí mà còn là bạn đồng hành, giúp chuyên gia y tế làm việc an toàn và hạnh phúc hơn.
Nhóm hacker quốc tế đang thực hiện hành vi tống tiền 40 doanh nghiệp lớn trên thế giới sau khi chiếm đoạt cơ sở dữ liệu của các công ty này.
Sau khi sinh, phụ nữ đối mặt với sự thay đổi của cơ thể và tâm lý và các mối quan hệ xung quanh dần phai nhạt, đặc biệt là tình bạn.
Tình trạng kiệt sức đang gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu, đáng chú ý, Gen Z đang trở thành nhóm lao động chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Ngày 11/10, giới chức Mỹ cho biết, không còn hy vọng tìm thấy người sống sót sau vụ nổ lớn tại nhà máy sản xuất thuốc nổ quân sự ở bang Tennessee.
