Áp lực ''chứng minh giá trị bản thân'' khiến người lao động kiệt sức

19/09/2025 - 10:53

PNO - Trong môi trường làm việc hiện đại, một áp lực vô hình đang âm thầm bào mòn năng lượng và sự sáng tạo của người lao động, đó là phải chứng minh giá trị bản thân.

Áp lực này không chỉ khiến năng lượng cạn kiệt mà còn tạo ra một vòng xoáy burnout (kiệt sức), nơi người lao động làm nhiều hơn nhưng lại cảm thấy mình chưa bao giờ đủ. - Ảnh minh họa: istck
Áp lực này không chỉ khiến năng lượng cạn kiệt, mà còn tạo ra một vòng xoáy burnout (kiệt sức), người lao động làm nhiều hơn nhưng lại cảm thấy mình chưa bao giờ đủ. Ảnh minh họa: istock

Một khảo sát của LiveCareer (Anh) năm 2025 trên hơn 1.100 nhân viên cho thấy, 77% người thường xuyên được giao thêm việc ngoài công việc chính. Đáng chú ý, 93% thừa nhận tình trạng này khiến họ rơi vào kiệt sức. Họ không dám từ chối vì sợ bị đánh giá là thiếu năng lực hoặc thiếu nhiệt tình.

Tương tự, tại Australia, Alice - nhân viên một công ty chuyên về sáng tạo - đã bỏ việc chỉ sau chưa đầy 2 năm. Cô chia sẻ cảm giác phải ''gồng'' liên tục để chứng minh khả năng, làm thêm cả những đầu việc ngoài chuyên môn, nhưng giá trị bản thân vẫn không được công nhận.

Ở Singapore, Valerie Yuam (25 tuổi, biên tập viên một tòa soạn) cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Vừa phải chạy tin, vừa kiêm thêm dự án PR, lịch làm việc của cô thường kéo dài đến đêm và cả cuối tuần. Lịch làm việc dày đặc khiến Valerie thường xuyên bị đau đầu, khó tập trung, mất hứng thú trong công việc.

Không chỉ cá nhân, số liệu cũng cho thấy tình trạng người lao động kiệt sức đang lan rộng. Nghiên cứu tại Malaysia (2024) ghi nhận 67% lao động đang bị kiệt sức, tăng mạnh so với 58% năm 2022. Nguyên nhân hàng đầu là do mất cân bằng công việc, cuộc sống và cảm giác phải ''làm nhiều hơn để chứng minh năng lực''.

Tại Mỹ, Forbes thống kê 45% nhân viên rơi vào kiệt sức do khối lượng công việc quá lớn, đặc biệt khi họ buộc phải nhận thêm việc ngoài giờ để tránh bị đánh giá thấp.

Theo các chuyên gia tâm lý, việc liên tục phải chứng minh giá trị biến công sở thành nơi nhân viên lúc nào cũng thấy mình ''đang bị thử thách''. Điều này dẫn đến mất động lực, giảm khả năng sáng tạo trong cách làm việc. Người lao động dần rơi vào trạng thái ''tồn tại'' thay vì ''đóng góp'', chỉ làm để không bị coi là kém cỏi.

Các nhà tâm lý học còn chỉ ra rằng, môi trường thiếu niềm tin và an toàn tâm lý sẽ khiến nhân viên rơi vào trạng thái phòng vệ, thu hẹp khả năng sáng tạo. Thay vì tập trung phát triển, họ chỉ lo lắng không được công nhận, dẫn đến căng thẳng, kiệt sức và thậm chí là nghỉ việc.
Môi trường thiếu niềm tin và an toàn sẽ khiến nhân viên rơi vào trạng thái phòng vệ, thu hẹp khả năng sáng tạo. Thay vì tập trung phát triển, họ chỉ lo lắng không được công nhận, dẫn đến căng thẳng, kiệt sức và thậm chí là nghỉ việc. Ảnh minh họa: istock

Để thoát khỏi vòng xoáy ''chứng minh giá trị'', các chuyên gia cho rằng nhà quản lý cần thay đổi cách tiếp cận, bắt đầu từ việc đặt niềm tin vào nhân viên thay vì luôn nghi ngờ và đòi hỏi bằng chứng. Thành tích, dù nhỏ, cũng cần được công nhận kịp thời, thay vì chỉ phản hồi khi có sai sót.

Bên cạnh đó, việc tôn trọng ranh giới cá nhân, không biến sự hy sinh thời gian riêng tư thành thước đo tận tâm, là yếu tố quan trọng để duy trì động lực làm việc.

Áp lực chứng minh giá trị có thể khiến nhân viên làm việc nhiều hơn, nhưng không bền vững. Khi văn hóa ''không bao giờ đủ'' chiếm lĩnh công sở, tổ chức không chỉ mất đi năng suất dài hạn, mà còn mất đi con người - những người đáng lẽ có thể phát huy tốt nhất khi được tin tưởng và ghi nhận đúng mức.

Nhật Minh (theo Psychologytoday, CNA, News Au)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI