Vì sao 3 phương án kiến trúc khu đồi Dinh Tỉnh trưởng Đà Lạt bị phản ứng dữ dội?

17/08/2020 - 22:03

PNO - Nếu giới chuyên môn không quyết liệt bảo vệ quan điểm “bảo tồn để phát triển”, trung tâm Đà Lạt sẽ mất, cấu trúc đô thị bị phá vỡ từ trong lõi.

Trước thông tin từ ngày 14/8 - 14/9, Sở Xây dựng Lâm Đồng phối hợp với UBND TP Đà Lạt tổ chức trưng bày, lấy ý kiến về 3 phương án kiến trúc khu vực đồi Dinh Tỉnh trưởng thuộc quy hoạch chi tiết khu trung tâm Hòa Bình (TP Đà Lạt), nhiều chuyên gia lên tiếng phản ứng dữ dội.

Được sự đồng ý của kiến trúc sư Nguyên Hạnh Nguyên, Báo Phụ Nữ TPHCM xin phép đăng tải bài viết của chị về dự án đang nhận được sự quan tâm của dư luận.

Giá trị đồi Dinh/Khu Hòa Bình?

Đà Lạt khác Hà Nội, Sài Gòn và các đô thị còn lại của Việt Nam, và cũng là đô thị hiếm hoi trên thế giới được thiết kế từ đầu trên một vùng đất trống. Một đô thị trên cao nguyên được làm bài bản từ quy hoạch, cảnh quan, kiến trúc và được 2 kiến trúc sư nổi tiếng đương thời thực hiện (Ernest Hébrard và Pineau) và các kiến trúc sư có tên tuổi của Việt Nam như Ngô Viết Thụ, Huỳnh Kim Mãng... tiếp nối.

Đồi Dinh được xem là long mạch của thành phố Đà Lạt
Đồi Dinh được xem là "long mạch" của thành phố Đà Lạt

Với những giá trị đặc biệt như thế, cách ứng xử với trung tâm của đô thị lịch sử như Đà Lạt cần đi theo mục tiêu, đó là, giữ tính nguyên gốc càng nhiều càng tốt, giữ gìn mảng xanh còn lại hiện đang ngày càng bị thu hẹp dần. Đây là cách ứng xử nhân văn và bền vững, thể hiện mức độ văn minh của đô thị đó.

Khu Hòa Bình là khu trung tâm của người Việt do Pháp xây dựng ngay từ thời kỳ đầu khi mới lên Đà Lạt. Khu Hòa Bình bao gồm ba yếu tố chính: chợ + khu shop house + đồi Dinh Thị trưởng (sau này là Dinh Tỉnh trưởng tỉnh Tuyên Đức - Lâm Đồng ngày nay). Khu đồi Dinh nằm trên vị trí cao nhất của trung tâm Đà Lạt, là điểm đầu tiên được xây dựng khi bắt đầu hình thành đô thị Đà Lạt.

Kiến trúc sư khi thiết kế những công trình liên quan tới ba khu vực này đều phải hiểu tính chất, giá trị của ba yếu tố chợ, đồi Dinh và khu shop house thì mới có thể giữ được giá trị cốt lõi cho đô thị.

Vì sao khi "động" vào vị trí này, cụ thể là khi thành phố công bố 3 phương án thiết kế cho khu đồi Dinh, lại gặp phản ứng dữ dội? Sự quan tâm này không khác gì việc động vào hồ Gươm của Hà Nội hay khu quảng trường nhà thờ Đá ở Sa Pa.

Tiêu chí nào cho khu đồi Dinh?

Thực ra, khi lập đề bài cho khu đồi Dinh hay toàn bộ trung tâm Hòa Bình, trước tiên phải xây dựng bộ tiêu chí (hay quy tắc ứng xử), bao gồm: Không tác động, can thiệp quá lớn đến cảnh quan hiện hữu; Không di dời công trình Dinh ra khỏi vị trí hiện trạng (tức đỉnh đồi); Bảo tồn nguyên trạng kiến trúc Dinh và hệ thống cây xanh gồm rừng Long Não cổ 100 năm tuổi và thông trồng xung quanh đồi; Không xây chen vào đồi Dinh các công trình dịch vụ, thương mại, lưu trú, nghỉ dưỡng.

Mặt khác, chuyển đổi mục đích sử dụng cho công trình Dinh Tỉnh trưởng để mở ra phục vụ cộng đồng bằng các hoạt động tham quan di sản. Có thể xây dựng Bảo tàng Đà Lạt tại đồi Dinh và đưa một phần hiện vật trưng bày vào bên trong dinh. Phần công năng thêm vào (nếu có) chỉ phục vụ bảo tàng và phải được làm ngầm; hoặc nếu nổi cũng không vượt quá một tầng để đảm bảo không tranh chấp về chiều cao với dinh. Không thể chấp nhận xây đè lên đồi Dinh thêm 10 tầng (7 tầng nổi).

Vai trò của nhà chuyên môn ở đâu? Các kiến trúc sư chủ trì, họ là ai?

Các nhà chuyên môn khi tham gia xây dựng Đà Lạt cần hiểu về Đà Lạt (quy hoạch, cảnh quan, các giá trị gốc) và phải được tham gia ngay từ khâu ra đề bài.

Vai trò của bên tư vấn thiết kế là phải giúp nhà đầu tư và chính quyền, các sở, ban ngành địa phương một phương án thiết kế đạt được các tiêu chí như đề cập ở trên. Phải hiểu đâu là giá trị khu đồi Dinh.

Thực chất, bản thân công trình Dinh Tỉnh trưởng không phải công trình mang giá trị nghệ thuật, kiến trúc mà nó mang tính lịch sử, giá trị cảnh quan. Vì vậy, không thể ứng xử theo cách chỉ giữ lại cái xác nhà rồi di đi chỗ khác; tạo bố cục vây các khối mới xung quanh hay đẩy lên cao để tất cả mọi điểm đều có thể “ngước lên chiêm bái”.

Thời gian trưng bày, lấy ý kiến diễn ra tại Nhà triển lãm khu Hòa Bình, thành phố Đà Lạt đến ngày 14/9
Thời gian trưng bày, lấy ý kiến diễn ra tại Nhà triển lãm khu Hòa Bình, thành phố Đà Lạt đến ngày 14/9

Cả 3 phương án đều chưa cho thấy sự nghiên cứu kỹ về việc tôn trọng di sản đô thị Đà Lạt. Họ không tư duy ở tỷ lệ lớn mà chỉ nhăm nhăm vào tác động trên tỷ lệ nhỏ, là một cái nhà cụ thể. Họ không tư duy sâu sắc cho bối cảnh Đà Lạt từ lịch sử tới tầm nhìn tương lai. Không thấy được vai trò chính là nâng cao vị thế của chủ đầu tư và chính quyền địa phương thông qua tầm nhìn về di sản và bản sắc đô thị đặc thù, mà chỉ tập trung sao cho thỏa mãn đề bài.

Vai trò của đơn vị tư vấn thiết kế không phải là “gật đầu” và tìm cách hợp thức hóa mong muốn của chủ đầu tư. Đương nhiên, ở vị trí của chủ đầu tư, điều quan tâm nhất là: Vị trí đất vàng, hiệu suất kinh doanh, tổng diện tích sàn. Các kiến trúc sư không thể “thỏa hiệp” nếu không thuyết phục được họ.

Bản lĩnh của kiến trúc sư là dám từ chối những công trình tầm cỡ như khách sạn đồi Dinh nếu thấy mình không thuyết phục được, việc tư vấn của mình không mang lại giá trị nhân văn cho cộng đồng, cho địa phương. Tôi cũng như nhiều người làm chuyên môn kiến trúc đang rất muốn biết 3 đơn vị tư vấn của 3 phương án này, họ là ai?

Lần này, khi chính quyền địa phương đưa ra các phương án để xin ý kiến dân, nếu những người làm chuyên môn không quyết liệt bảo vệ quan điểm “bảo tồn để phát triển” thì trung tâm Đà Lạt sẽ mất, cấu trúc đô thị bị phá vỡ từ trong lõi.  Đà Lạt cần những nhà chuyên môn tham gia hỗ trợ lãnh đạo tỉnh và thành phố vì Đà Lạt vượt quá tầm của bản thân đô thị. Thành phố này không chỉ của Lâm Đồng mà còn là đô thị đặc biệt của cả nước. Tôi cũng mong Bộ Xây Dựng, Cục Di sản Văn Hóa (Bộ VH-TT-DL và Hội KTS VN có thể cử chuyên gia vào giúp tỉnh tháo gỡ, tham gia từ việc xây dựng mục tiêu dự án, xây dựng quy tắc ứng xử, ra đề bài, góp ý cho ý kiến sơ phác...

Phát triển đô thị hiện đại là nhu cầu chính đáng của người dân Đà Lạt, nhưng phát triển ở đâu, quy hoạch như thế nào để Đà Lạt không mất đi giá trị cốt lõi, không mất tính hấp dẫn của một đô thị đặc thù và xứng đáng trở thành đô thị di sản như mong mỏi của thành phố? Đây là câu hỏi bắt buộc các phía tham gia trong câu chuyện này phải thận trọng nhìn nhận trước khi quyết định sinh mạng khu lõi đô thị này. Bởi sai lầm với di sản thì sẽ không còn cơ hội để sửa chữa.

Kiến trúc sư Nguyên Hạnh Nguyên

Ý KIẾN BẠN ĐỌC(3)
  • nguyenvanthin 18-08-2020 19:08:44

    trung tâm đà lạt chỉ cần tôn tạo lại những nơi xuống cấp,cải tạo thêm không gian xanh và đủ rộng có thể.còn ý tưởng bê tông hóa,chung cư,siêu thị v.v..xin chuyển địa bàn qua những vùng ven ngoại ô,chỉ cách trung tâm đà lạt từ 15 đến 30 cây số có rất nhiều chỗ thích hợp để đầu tư mô hình này.sao cứ phải cắn xé và băm nát cái đà lạt vậy.rồi thế nào cũng có thêm cái ý tưởng lấp hồ xuân hương để làm bãi gữi xe tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nữa thì chấm và hết luôn.

  • Tú Duy 18-08-2020 13:41:11

    Tôi không rõ, TP ĐL thực hiện dự án này vì lợi ích của ai?

  • Mân Anh 18-08-2020 03:32:29

    sai lầm với di sản thì sẽ không còn cơ hội để sửa chữa.

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI