Ứng xử thế nào khi trẻ dùng AI để giải bài tập?

28/05/2025 - 06:47

PNO - Trong thời đại của trí tuệ nhân tạo (AI), việc học sinh có thực sự tư duy để làm bài tập về nhà hay chỉ chép lại đáp án từ công cụ chatbot như ChatGPT, đang trở thành vấn đề “đau đầu” với cả nhà trường và phụ huynh.

Trẻ dễ ỷ lại

Chatbot AI đang trở thành công cụ quen thuộc đối với học sinh trên toàn cầu - Nguồn ảnh minh họa: Getty Images
Chatbot AI đang trở thành công cụ quen thuộc đối với học sinh trên toàn cầu - Nguồn ảnh minh họa: Getty Images

Một cuộc khảo sát do kênh CNA (Singapore) từ 500 học sinh ở các cơ sở giáo dục địa phương cho thấy, tất cả học sinh đều đã sử dụng công cụ AI, trong đó 84% sử dụng AI để giải bài tập về nhà hằng tuần, số còn lại sử dụng hằng tháng. Khảo sát tương tự tại một trường trung học ở miền Bắc Trung Quốc cho kết quả: 40% học sinh đã sử dụng các chatbot để làm bài tập trong kỳ nghỉ đông năm học 2024-2025. Trong đó, 31% sử dụng công cụ AI để giúp hiểu các câu hỏi và môn học, 28% để thu thập và biên soạn thông tin.

Trung tâm Nghiên cứu Pew Research (Mỹ) phát hiện 26% thanh thiếu niên từ 13-17 tuổi đã sử dụng ChatGPT để làm bài tập ở trường vào năm 2024, nhiều gấp đôi năm 2023. Vào tháng 1/2025, một người dùng Reddit có tài khoản Alone-Yam-36 đã cáo buộc thế hệ trẻ sinh từ năm 2010 trở đi không thể làm gì nếu không có ChatGPT, sau khi thấy em gái 11 tuổi của mình sử dụng chatbot để làm tất cả bài tập về nhà.

Người này chia sẻ: “Ngay cả với những bài toán đơn giản như đếm xem có bao nhiêu giờ trong 1 ngày em gái tôi cũng nhờ cậy AI mà chẳng chịu suy nghĩ. Nếu số đông trẻ đang như vậy thì tương lai sẽ rất ảm đạm”. Ý kiến này nhận được sự chia sẻ của nhiều người.

Trên thực tế, có rất nhiều công cụ AI mà học sinh có thể khai thác. Một số công cụ AI như Photomath, Wolfram Alpha được thiết kế riêng để xử lý các phép toán phức tạp. Ngoài ra còn có các công cụ AI như Grammarly và Wordtune để làm bài tập tiếng Anh, ChemBuddy và Labster để làm bài tập khoa học, Perplexity AI và Google Scholar để làm bài tập lịch sử, nghiên cứu xã hội.

Học sinh lớp Ba Rebekah Low (Singapore) thường sử dụng AI để “giúp tạo luận điểm” cho bài luận. Cô bé chia sẻ: “Nếu tôi cảm thấy mình bị mắc kẹt, tôi chỉ cần ChatGPT liệt kê một số ý tưởng, giúp não bộ hoạt động”. Một học sinh Singapore khác là Dorelle Ong, lại thường sử dụng AI để tạo ra câu trả lời. Dorelle thổ lộ: “Tôi thấy toán khá khó, vì vậy tôi không muốn bận tâm về nó”.

Hướng dẫn trẻ dùng AI đúng cách

Rebekah Low cho biết, giáo viên tiếng Anh thường khuyến khích học sinh sử dụng AI để “tạo ra ý tưởng” và “thực sự suy nghĩ” trước khi trình bày trong bài viết của mình. Cô bé cho biết: “Về cơ bản, bài luận vẫn là sản phẩm riêng của mỗi học sinh”. Theo Rebekah Low, hầu hết mọi người đều có phong cách viết cụ thể, giáo viên chắc chắn nhận thấy sự khác biệt khi học sinh sao chép toàn bộ từ AI. Ngoài ra, giáo viên còn có các công cụ phát hiện bài viết AI với độ chính xác 99%.

Nhưng theo Jonathan Sim - cựu trợ lý tại Trung tâm Công nghệ giáo dục AI, Đại học Quốc gia Singapore - mối quan tâm lớn nhất là vấn đề lòng tin giữa giáo viên và học sinh. Nếu giáo viên cảm thấy “có điều gì đó không ổn” với chất lượng bài viết của học sinh, họ có thể hỏi trực tiếp về quá trình lên ý tưởng. Nhưng ông cảnh báo không nên biến những nỗ lực này thành trò chơi “mèo vờn chuột”.

Ma Zhanyu - giáo sư tại Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh (Trung Quốc) - cho rằng, ranh giới phụ thuộc vào việc người học có kiểm soát quá trình đưa ra kết quả hay không, và liệu sinh viên có sử dụng tư duy phản biện khi dùng AI hay không. Theo ông, điều quan trọng là phải giáo dục người học về đạo đức khi sử dụng AI.

Yu Shengquan - giáo sư tại Đại học Sư phạm Bắc Kinh - nhận xét: việc sử dụng AI để thay thế tư duy trong giai đoạn đầu của giáo dục có thể làm suy yếu quá trình phát triển nhận thức ở học sinh. Ông đề xuất giáo viên giúp học sinh hiểu được giới hạn của AI và các trường học cần giảm các dạng bài tập về nhà. Thay vào đó, họ nên giúp học sinh phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng khám phá trong bối cảnh thực tế.

Linh La (theo SCMP, CNA, The Mirror, Reddit)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI