Nữ đạo diễn đang vẽ lại diện mạo Bollywood

Kể chuyện bằng trái tim

Trước đây, số lượng nữ đạo diễn ở Ấn Độ chỉ đếm trên đầu ngón tay; có thể kể đến một số tên tuổi tiên phong như Kalpana Lajmi, Sai Paranjpye, Aparna Sen… và hành trình đầy gian nan để chứng tỏ tài năng. Nhưng giờ đây, mọi chuyện đang thay đổi.

Đạo diễn Kiran Rao, người vừa chiến thắng 10 giải thưởng tại IIFA tháng 3/2025 - Nguồn ảnh: IIFA

Trong xu hướng phát triển của các nền tảng chiếu phim trực tuyến như Netflix, Amazon Prime…, phim ảnh có nhiều cơ hội tiếp cận số đông khán giả đồng thời cũng mở rộng tệp khán giả hơn. Phim ảnh không còn bị giới hạn bởi ngôn ngữ hay rạp chiếu. Giờ đây, một bộ phim nói tiếng Tamil hay Malayalam vẫn có thể đến với người xem khắp Ấn Độ, thậm chí vượt khỏi biên giới để vươn ra toàn cầu. Bên cạnh đó, khán giả hiện tại có nhu cầu xem những câu chuyện gần gũi và đa dạng hơn. Điều đó đã mở ra cơ hội cho các nữ đạo diễn kể những câu chuyện điện ảnh theo cách riêng và khẳng định vị trí của mình.

Nổi trội nhất là những nữ đạo diễn đến từ miền Nam Ấn Độ, nơi có nền điện ảnh Tamil và Malayalam phát triển mạnh. Họ đang dần chinh phục Bollywood bằng tài năng và sự nỗ lực không ngừng. Không đi theo những khuôn mẫu có sẵn của Bollywood, các nữ đạo diễn này mang đến làn gió mới bằng chất liệu mang đậm dấu ấn lịch sử, văn hóa vùng đất họ sinh ra.

Hành trình bền bỉ vượt định kiến

Trong một nền điện ảnh vẫn nặng tư tưởng trọng nam khinh nữ, các nữ đạo diễn không ngồi chờ cơ hội mà luôn chủ động, quyết liệt để thể hiện tài năng bằng tác phẩm cụ thể. Làm nghề bằng sự kiên nhẫn và bằng trái tim nên những tác phẩm của họ dễ dàng chạm đến cảm xúc người xem.

Đa dạng đề tài, thể loại là một trong những yếu tố giúp phim của các nữ đạo diễn Ấn Độ thành công. Từ những bộ phim gần gũi, đầy cảm xúc của Ashwiny Iyer Tiwari đến phong cách hiện đại của Zoya Akhtar…, các nữ đạo diễn đang góp phần làm mới điện ảnh Ấn Độ. Mỗi người một cách kể, một phong cách riêng nhưng điểm chung là đều dám kể những câu chuyện chân thật, chạm đến nhiều khía cạnh xã hội và con người hiện đại.

Đạo diễn Zoya Akhtar, đạo diễn có nhiều đột phá và cách kể chuyện mạnh mẽ, táo bạo - Nguồn ảnh: The Times of India

Đơn cử như đạo diễn Kiran Rao - người vừa giành 10 giải thưởng tại IIFA (International Indian Film Academy Awards - giải thưởng thường niên của Bollywood) với bộ phim Laapataa Ladies (Quý cô mất tích). Khác với nhiều bộ phim Bollywood ngập tràn yếu tố ca hát, nhảy múa, xung đột, bạo lực, Laapataa Ladies nhẹ nhàng, nữ tính, hài hước nhưng lại mang thông điệp nữ quyền mạnh mẽ. Trước đó, trong lần ra mắt lại Liên hoan phim Toronto (Canada), Laapataa Ladies cũng đã nhận được nhiều lời khen từ các nhà phê bình.

Các tên tuổi khác như Gauri Shinde, Mira Nair, Meghna Gulzar… đều là những đạo diễn nữ đang được công nhận không chỉ ở Ấn Độ mà còn ở các nước khác. Họ đã cho thấy rằng kể chuyện bằng cảm xúc, bằng sự thấu cảm là điều giúp điện ảnh chạm được đến người xem.

Đến nay, khi Bollywood vẫn giữ quan niệm khá khắt khe với đạo diễn nữ, điện ảnh miền Nam Ấn Độ đã có sự cởi mở hơn. Những nữ đạo diễn có tên tuổi vươn xa khỏi Ấn Độ như Anjali Menon (phim Koode - tạm dịch: Cùng nhau, Bangalore Days - tạm dịch: Những ngày ở Bangalore) hay Sudha Kongara (phim Soorarai Pottru - tạm dịch: Ca ngợi lòng dũng cảm) đã cho thấy khi được làm nghề trong môi trường công bằng, phụ nữ hoàn toàn có thể làm nên chuyện.

Nữ đạo diễn ngày nay không chỉ làm phim về phụ nữ mà còn kể về xã hội, gia đình, con người và những thay đổi của thời đại. Họ quan sát cuộc sống bằng cái nhìn dịu dàng, có chiều sâu và đầy trắc ẩn. Câu chuyện họ kể thường không quá kịch tính mà gần gũi và dễ khiến người xem suy ngẫm.

Trong số đó, Zoya Akhtar được xem là nữ đạo diễn có nhiều đột phá táo bạo nhất. Từ phim hài kịch về tuổi mới lớn, phim gia đình…, Zoya Akhtar đã mạnh dạn lấn sân sang những thể loại vốn là thế mạnh của các đạo diễn nam tại Ấn Độ như phim tâm lý tội phạm, phim tội phạm ly kỳ, phim kinh dị… Với nhiều giải thưởng điện ảnh trong nước và quốc tế, Zoya Akhtar đã được mời làm thành viên Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ.

Sự kiên trì của Madhumita, sự dịu dàng mà sắc sảo của Kiran Rao, phong cách táo bạo của Zoya Akhtar… đang góp phần làm nên một diện mạo mới cho Bollywood: mềm mại, nhiều cảm xúc và chân thành hơn.

Hành trình của các nữ đạo diễn Ấn Độ chưa bao giờ dễ dàng. Họ vẫn phải đối mặt với những định kiến xưa cũ, những hoài nghi về năng lực xuất phát từ tư tưởng trọng nam khinh nữ. Thế nhưng, với những gì đã đạt được và hành trình bền bỉ, các nữ đạo diễn không chỉ được khán giả đón nhận mà còn góp phần làm thay đổi nền điện ảnh Ấn Độ, đặc biệt là Bollywood.

Huỳnh Như