Người yếu thế dễ bị chiếm đoạt tiền nong, công sức

Ảnh minh họa: Shutterstock

Nghị định 282/2025 quy định mức xử phạt 30 triệu đồng đối với hành vi kiểm soát, chiếm đoạt thu nhập của vợ hoặc chồng khiến nhiều người quan tâm. Chưa khi nào vấn đề tiền riêng - chung giữa vợ chồng nhạy cảm như hiện nay, bởi cuộc sống mỗi ngày thêm khó khăn mà tính độc lập, tự chủ của mỗi người thêm nâng tầm.

Giữa vợ chồng, việc quản lý tài chính thế nào để đạt được sự công bằng, minh bạch và đồng thuận cần được bàn bạc thấu đáo từ đầu. Việc bị kiểm soát hoặc chiếm đoạt tài chính khiến vợ chồng dễ nảy sinh bất hoà. Người thì âm thầm chịu đựng, vì nghĩ điều đó tốt cho gia đình. Dành dụm cũng vì tương lai của cả nhà, họ chịu thiệt một chút cũng không sao. Người muốn ly hôn thì ngại ngần bởi việc tranh chấp tiền nong dễ bị quy chụp là kẻ chi li, chỉ biết tiền mà không trọng tình nghĩa.

Chị Trương Thị Năm (59 tuổi, ở Vĩnh Long) lấy chồng năm 20 tuổi. Nhà chồng chị mưu sinh bằng nghề bán hủ tiếu. Mỗi ngày, vợ chồng chị Năm cùng má chồng phải dậy từ 3 giờ sáng để dọn quán, bắt đầu một ngày dài vất vả.

Má chồng chị Năm giữ quyền thu chi trong nhà. Chị Năm muốn mua tấm áo manh quần, thậm chí gói băng vệ sinh cũng phải xin tiền má chồng. Người ta hay nói ‘lệ thuộc vật chất sẽ kéo theo lệ thuộc tinh thần’. Suốt quãng làm dâu, chị Năm không có tiếng nói, chị đứng bên lề trong mọi quyết định lớn nhỏ ở nhà chồng.

Người phụ bán cho má chồng chị còn có lương, chị Năm thì không khác người giúp việc không công. Sau này, má chồng già yếu, giao quyền lại cho chồng chị Năm. Những tưởng khi chồng giữ tiền, chị Năm sẽ dễ thở hơn, nhưng không, anh Năm quản chặt tiền nong không khác gì bà mẹ.

Con cái học hành, mua xe, xin việc đều hỏi ý kiến cha, vì chỉ có cha mới có quyền quyết định. Chị Năm giống như mọi phụ nữ truyền thống khác, nể sợ mẹ chồng, xem trọng quyền hành của chồng. Ban đầu, chị tự nhủ cố ráng một chút thôi, rồi chồng và nhà chồng sẽ thương, cuộc đời chị rồi sẽ khác. Nhưng ngày qua ngày, sự ‘ráng’ của chị kéo dài hết một đời. Bị chiếm đoạt tiền nong và công sức lao động không chỉ thiệt thòi cho chị về mặt kinh tế, mà còn tước đi lòng tự trọng và quyền tự chủ.

Đàn bà khi bước vào hôn nhân luôn với tâm thế cống hiến và hy sinh. Sự nhẫn nhịn ban đầu lâu dần sẽ trở thành sự dung dưỡng cho thói quen lấn át, khiến đàn bà dần bỏ quên bản thân, rơi vào tình trạng phụ thuộc hoàn toàn. Người không có tiền trong tay dù có mạnh mẽ đến mấy cũng dễ bị mài mòn bởi áp lực. Họ dễ dàng thoả hiệp, im lặng trước mọi bất công. Sự lệ thuộc kinh tế đã bẻ gãy ý chí vươn lên, làm cùn mòn sự phấn đấu để khẳng định lại giá trị bản thân.

Việc bị kiểm soát và chiếm đoạt tiền nong dễ rơi vào nhóm người hiền lành, yếu thế, trình độ học vấn thấp. Họ ngại phản kháng, ngại tranh đấu và dễ chấp nhận thua thiệt.

Chị Năm nói, dù nghị định 282/2025 ra đời sớm hơn, chị và lứa phụ nữ cùng thời với chị chắc cũng không dám đấu tranh hay kiện cáo vì sợ uy quyền nhà chồng, sợ điều tiếng, và sợ cả việc phải bắt đầu lại từ đầu.

Thế hệ trẻ hiện nay đã khác, họ mạnh mẽ và tự chủ hơn. Trước khi bước vào hôn nhân, đa phần các cặp đôi đều phân định tài chính rạch ròi. Mỗi người đóng góp vào quỹ chung trên tinh thần tự nguyện, tự giác và tin tưởng lẫn nhau. Giới trẻ luôn tin rằng, tài chính công bằng và bình đẳng sẽ góp phần bảo vệ hạnh phúc gia đình bền vững.

Nghị định ra đời vào thời điểm này là cần thiết, để bảo vệ lợi ích và sự công bằng cho những người yếu thế. Họ cần biết cho dù thế nào, họ cũng luôn được pháp luật bảo vệ quyền lợi chính đáng. Vấn đề ở chỗ, mọi người cần được truyền thông, được tiếp cận kiến thức pháp luật để khi cần, họ biết cách bảo vệ bản thân để không bị thua thiệt.

Quỳnh Quỳnh (Đồng Tháp)