Đông Nam Á oằn mình với hàng loạt cơn bão mạnh

Bão Kalmaegi phá hủy hàng loạt ngôi nhà ở Philippines - Ảnh: Jam Sta. Rosa

Sức tàn phá khủng khiếp

Từ Philippines đến Việt Nam, từ Thái Lan đến Indonesia, thảm họa thiên nhiên đã tác động sâu sắc đến cuộc sống của hàng triệu người.

Mới đây nhất, cơn bão Kalmaegi quét qua Philippines khiến ít nhất 140 người thiệt mạng và gần 130 người mất tích ở các tỉnh miền trung, buộc Tổng thống Ferdinand Marcos Jr phải ban bố tình trạng khẩn cấp trong ngày 6/11. Trong khi vẫn đang đối phó với hậu quả nặng nề của bão Kalmaegi, các quan chức ứng phó thảm họa Philippines cảnh báo một cơn bão nhiệt đới khác từ Thái Bình Dương có thể mạnh lên thành siêu bão và tấn công miền bắc nước này vào đầu tuần tới.

Cơn bão Kalmaegi có sức gió cấp 15 trên Biển Đông (tối đa 183 km/g), giật cấp 17, cũng đã tàn phá khu vực miền Trung Việt Nam, khiến hàng trăm ngàn hộ dân mất điện. Trong hơn 1 tháng qua, Việt Nam liên tiếp hứng chịu 3 cơn bão là Ragasa, Bualoi và Matmo, gây mưa lũ nghiêm trọng tại các tỉnh phía Bắc và Trung bộ.

Từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai làm 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương; hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng, tốc mái; 555.000 ha lúa và hoa màu ngập úng, tổng thiệt hại hơn 33.500 tỉ đồng.

Ngoài Việt Nam, bão Matmo, cơn bão mạnh đổ bộ vào đầu tháng 10 còn gây lũ lụt trên diện rộng ở Philippines và Thái Lan, khiến ít nhất 39 người thiệt mạng và thiệt hại lên tới 2,24 tỉ USD.

Indonesia cũng đối mặt với mùa mưa dài hơn bình thường vào năm 2025, với đỉnh điểm mùa mưa dự kiến ​​kéo dài từ tháng 9/2025 - 4/2026. Cơ quan khí tượng đã cảnh báo về nguy cơ lũ lụt và mưa cực đoan gia tăng trong giai đoạn này. Hòn đảo nghỉ dưỡng Bali cũng vừa trải qua trận lũ lụt khiến 18 người thiệt mạng và hơn 500 người phải di dời.

Sức tàn phá khủng khiếp của các cơn bão cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của Đông Nam Á trước các hiện tượng thời tiết cực đoan. Những cơn bão năm 2025 là lời nhắc nhở rõ ràng về tần suất và cường độ bão ngày càng gia tăng ở khu vực. Biến đổi khí hậu đang góp phần làm cho thời tiết trở nên khó lường hơn.

Tình trạng lũ lụt tại tỉnh Phetchabun, Thái Lan, ngày 1/10 - Ảnh: Bangkok Post

Sẽ có thêm nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan

Theo Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), châu Á - trong đó có Đông Nam Á - đang nóng lên nhanh gấp đôi mức trung bình toàn cầu. Sự gia tăng nhiệt độ này kéo theo nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế, hệ sinh thái và đời sống xã hội.

Jakarta, thủ đô của Indonesia hiện đứng đầu danh sách các thành phố chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu, thường xuyên trải qua lũ lụt nghiêm trọng xen kẽ với hạn hán kéo dài.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có biện pháp thích ứng mạnh mẽ, Đông Nam Á sẽ chịu tổn thất nặng nề hơn vào những năm 2050, khi nhiệt độ trung bình tăng thêm 1,1°C đến 3,5°C, kèm theo mực nước biển dâng 0,2 - 0,3m.

Hơn 50% dân số Đông Nam Á hiện sống tại các khu vực đô thị, con số này dự kiến vượt 60% vào năm 2050. Đô thị mở rộng nhanh chóng, trong khi cơ sở hạ tầng chưa theo kịp khiến các thành phố trở nên dễ tổn thương hơn trước thiên tai.

Các khu định cư không chính thức tại Myanmar, Philippines, Indonesia - nơi thiếu hệ thống thoát nước và cơ sở hạ tầng cơ bản - sẽ phải đối mặt với nguy cơ lũ lụt và nắng nóng khắc nghiệt tăng cao. Các thành phố ven biển như Jakarta (Indonesia), TPHCM (Việt Nam) và Yangon (Myanmar) được dự báo chịu tác động nặng nề bởi triều cường và nước biển dâng, khiến hàng triệu người có nguy cơ mất nơi ở.

Ngoài ra, mạng lưới giao thông, cảng biển, lưới điện của khu vực có thể bị gián đoạn thường xuyên do thời tiết khắc nghiệt, kéo theo thiệt hại kinh tế và chi phí phục hồi khổng lồ.

Minh Hương (theo WMO, CNA)