“Chuyện con mèo dạy hải âu bay”: Yêu thương là tôn trọng sự khác biệt

Một chiều Sài Gòn đầu mùa mưa, tôi chợt hụt hẫng với thông tin đăng tải trên nhiều tờ báo điện tử:  “Tác giả “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” tử vong vì COVID-19”.

Ông có rất nhiều tựa sách được bạn đọc Việt Nam yêu thích: Lão già mê đọc truyện tình, Chuyện con mèo, con chuột và bạn thân của nó, Chuyện con ốc sên… Trong số đó, ấn tượng nhất có lẽ là Chuyện con mèo dạy hải âu bay.

Tôi từng nghĩ đó là chuyện dành cho thiếu nhi, sẽ chẳng mấy thú vị với người lớn. Cho đến khi tôi vô tình cầm tập sách và bị kích thích ngay từ lời đề dẫn ở phần bìa: "Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu. Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn, và con đã giúp chúng ta làm được điều đó. Con là chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con hải âu. Con phải bay”.

Từng trang sách của Luis Sepúlveda đưa người đọc đến bãi biển xanh ngắt với đàn hải âu chao liệng. Nơi đó, có chú mèo mun mập ú Zorba, nhân vật chính của câu chuyện. Zorba đã thực hiện lời hứa tưởng chừng không thể với cô hải âu Kengah khi cô sắp chết vì bị dính váng dầu loang do những kẻ xấu xa đổ ra biển: Lời hứa thứ nhất, không ăn quả trứng mà Kengah mới đẻ. Lời hứa thứ hai, ấp quả trứng cho đến khi chim non nở. Và cuối cùng là dạy cho hải âu con biết bay.

Mọi rắc rối bắt đầu ập đến với Zorba từ khi mang trên mình lời hứa danh dự. Người đọc vì thế cứ phải giở nhanh từng trang sách để xem Zorba làm cách nào thực hiện lời hứa của mình.

Bằng danh dự, sự tận tâm và nhất là tình yêu thương, Zorba đã cùng với những con mèo nhà, mèo hoang ở bến cảng Hamburg làm được điều tưởng chừng như không thể. Chú chim hải âu con sau bao sợ hãi cuối cùng cũng chập chững những sải cánh đầu tiên, bắt đầu cuộc đời của một con hải âu thật sự.

Câu chuyện là thông điệp đầy ý nghĩa về tình yêu thương, nhất là với văn hóa của người Việt, cha mẹ yêu thương con, muốn con trưởng thành, thành đạt theo mong muốn, ước vọng của họ.

"Thật dễ dàng để yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn”. Zorba đã yêu thương một con hải âu nhưng không hề muốn biến nó thành một con mèo. Bởi trong tình yêu, việc đầu tiên mỗi người cần làm là học cách chấp nhận sự khác biệt, trân trọng điều đó ở người khác.

Trọng lời hứa và tận tâm đến cùng là điều chú mèo Zorba đã khiến con người phải trăn trở nghĩ suy khi nhìn lại chính mình. Zorba không chỉ vượt qua chính bản thân mà còn dám phá vỡ mọi quy tắc, điều cấm kỵ của loài mèo để hoàn thành lời hứa của mình. 

Lòng quả cảm của Zorba cũng là một trong những chi tiết rất thú vị ở Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Như Zorba, trong mỗi con người, ai cũng có ít nhất một nỗi sợ. Nhưng không phải ai cũng đủ can đảm để vượt qua nó. Zorba không biết bay, đó là điều đương nhiên, bởi nó là một con mèo. Khi tập bay cho hải âu con, trong lòng Zorba tràn ngập sợ hãi, một nỗi sợ không dành cho nó.

Thế nhưng, lúc hải âu con oà khóc vì sợ hãi khi có một trận bão bất ngờ ập đến trong lúc tập bay, Zorba lại mạnh mẽ dỗ dành: “Sẽ có rất nhiều lý do để hạnh phúc. Một trong những thứ đó là nước, thứ khác là gió, thứ khác nữa là mặt trời, và đó luôn là món quà đến sau những cơn mưa”.

Nhà văn Luis Sepúlveda qua đời là một mất mát của văn học Chile đương đại

Câu nói giản dị “Cho dù thế giới ngoài kia có muôn vàn nguy hiểm hoặc những thất bại đang chờ, thì chúng ta cũng phải can đảm lên” có lẽ không chỉ dành cho hải âu con, mà là cách Zorba tự động viên mình và gửi gắm đến tất cả những ai dõi theo hành trình giúp hải âu con được là chính mình của Zorba.

Cuối cùng, hải âu con đã bước qua nỗi sợ để tung cánh trên bầu trời cao từ chính lời khích lệ của Zorba: “Chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay”.

Cái chết của cô hải âu Kengah cũng là lời cảnh báo của Luis Sepúlveda. Môi trường bị đe doạ vì những kẻ lén đổ dầu ra đại dương. Điều đó không chỉ giết chết các loài sinh vật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến con người. Dẫu có bị chi phối khi xúc động bởi tình yêu của Zorba dành cho hải âu con, hay thích thú với cách một con mèo cố gắng dạy cho hải âu con biết bay... thì người đọc cũng không thể thờ ơ trước thực trạng con người đang hủy hoại chính môi trường sống của mình. 

Chuyện con mèo dạy hải âu bay thấm đẫm những cảm xúc đẹp về tình yêu, khiến tâm hồn con người trở nên rộng mở và cuộc sống ấm áp hơn. Chúng ta sẽ muốn bay lên không trung để tận hưởng những tia nắng và sự tự do. Chúng ta có thể yêu thương bất cứ ai, bất cứ thứ gì kể từ lúc này vì không có điều gì là không thể nếu ta có tình yêu thương, lòng nhiệt thành và một trái tim quả cảm. Và nếu yêu thương một ai đó, hãy yêu thương cả sự khác biệt của họ.

Tạm biệt ông, nhà văn Luis Sepúlveda. Hãy bay lên bầu trời cao và đón lấy những điều tuyệt diệu ở nơi ấy, ông nhé.

Hà An