Chiếc kẹp tóc của mẹ

Nhưng, chỉ khi mẹ mới gội đầu xong thì mới xõa tóc như vậy, còn bình thường mẹ lúc nào cũng kẹp búi tóc gọn gàng sau gáy bằng chiếc kẹp nhôm sáng loáng.

Tôi thành một thiếu nữ, tóc dài ra, mẹ mua cho tôi một cái kẹp có đính nơ màu hồng xinh xắn, tôi thích thú vô cùng. Còn mẹ, chừng ấy năm mẹ vẫn cài chiếc kẹp ngày nào và thật kì lạ là nó không hề cũ đi mà như ngày càng bóng và sáng hơn. Mấy chục năm từ khi còn con gái, đến khi lấy chồng, sinh con... chiếc kẹp vẫn không rời mái tóc mẹ.

2. Mẹ lấy chồng khá muộn so với những cô gái cùng trang lứa thời bấy giờ. Tôi nghe ngoại kể, có nhiều chàng trai trong làng theo đuổi mẹ, làm đủ mọi cách để lấy được mẹ, nhưng mẹ vẫn nhất quyết ở vậy chờ cha đi bộ đội tận chiến trường miền Nam. Hòa bình lập lại, mẹ mặc bộ bà ba đã bạc màu, đội chiếc nón lá, mái tóc vẫn vấn cao bằng chiếc kẹp quen thuộc đi đón cha. Hạnh phúc rưng rưng ngày đoàn tụ.

Sau ngày cưới, cha đi làm ăn xa, mình mẹ tảo tần với ruộng lúa, lúc nông nhàn thì quang gánh đi chợ làm hàng xén, buôn bán đủ thứ lặt vặt để nuôi mấy chị em tôi. Mẹ bảo, dù khó khăn đến mấy thì cũng phải lo cho các con ăn học thành người tử tế, bằng bạn bằng bè.
Ngày chị tôi lên xe hoa, bao nhiêu phụ nữ rộn ràng váy áo, với những mái tóc phidê, nhuộn màu đủ kiểu, nhưng mẹ vẫn giản dị với bộ áo dài tím nền nã, tóc búi cao bằng chiếc kẹp thường ngày. Trông mẹ đẹp một cách tự nhiên và thuần phác làm sao.

Mãi đến sau này, tôi mới hiểu vì sao mẹ lại quý chiếc kẹp ấy đến vậy. Đó là kỉ vật tình yêu, là món quà được cha tự tay làm từ một mảnh nhôm, chiến lợi phẩm trong một trận đánh trên chiến truờng, gửi về cho mẹ. Đã ngần ấy năm trôi qua, bao nhiêu đổi thay, cuộc sống cũng đã đủ đầy hơn xưa, nhưng mẹ vẫn cài lên mái tóc đã bạc cái kẹp nhôm ấy. Có lần, tôi cũng mua tặng mẹ chiếc kẹp đính mấy hạt óng ánh màu đen, nhưng mẹ chỉ thử cột tóc một lần rồi cất đi, mẹ bảo “Dùng cái kẹp nhôm này quen rồi, nó đơn giản và thuận tiện hơn con ạ”.

3. Học xong cấp ba, tôi lên thành phố học đại học, rồi làm việc ở đó luôn. Công việc và những mối quan hệ cuốn tôi theo guồng quay vô định của nó, không một phút dừng chân. Tuổi trẻ và ước mơ bay cao, bay xa, được đi khắp mọi miền lôi cuốn tôi như một sức hút không thể cưỡng lại. Tôi vẫn thường ngồi nói với đám bạn bè, chỉ có những chuyến đi mới giúp ta nhận ra những điều phi thường, cao cả trong cuộc sống thường nhật vốn bị những vụn vặt che mờ. Tôi cứ đinh ninh, chỉ có di chuyển mới giúp tôi có thêm những trải nghiệm về cuộc đời...

Đến một ngày, trái tim tôi rớm máu vì cuộc tình đầu, những niềm tin được tôi xác tín phút chốc vỡ tan như bong bóng xà phòng. Tôi đau khổ và tìm về với mẹ như tìm về với tin yêu vĩnh hằng. Một đời mẹ không đi đâu khỏi lũy tre làng, cũng chẳng bao giờ biết đến những khái niệm trừu tượng như “trải nghiệm, vô định ...” mà bọn trẻ chúng tôi vẫn nói đến. Nhưng, mẹ luôn biết cách xoa dịu nỗi đau của người khác, mẹ không ngại ngần khi dắt tay bà lão ăn xin vào nhà, hỏi han rất chân thành, biếu cho ít tiền, cũng có khi chỉ là gạo, vài củ khoai...; nhưng tuyệt đối không bao giờ mẹ thể hiện thái độ bố thí cho người khác. Mẹ luôn đầy lòng yêu thương với những người nghèo khổ xung quanh. Mẹ không mơ về những trải nghiệm mới mẻ, những vùng đất xa xôi như tôi, mẹ lại càng không bao giờ tìm cách thoát ra khỏi cuộc sống thường nhật, không đi đâu xa nhà dù chỉ vài ngày, nhưng mẹ luôn tìm thấy những điều tốt đẹp và cao cả trong chính cuộc sống thường nhật của mình, của gia đình và xóm giềng.

4. Tôi lấy chồng ở thành phố, thỉnh thoảng đưa mẹ ra chơi, mẹ thích đi bộ, nên hai mẹ con thường đi dạo trên vỉa hè. Những lúc ấy, mẹ luôn chậm rãi, nép mình nhường đường cho người khác hối hả vượt lên.

Bao năm qua, những đứa con của mẹ giờ đã khôn lớn, thành đạt, mẹ không phải lo toan cuộc sống như trước nữa nhưng mẹ vẫn luôn giản dị, khiêm nhường. Mẹ vẫn tự mua vải về may quần áo cho mấy đứa con tôi, có khi mẹ lấy chiếc kẹp nhôm trên đầu xuống luồn lại dây thun quần cho trẻ con hàng xóm... Mẹ không bao giờ biết đến những câu danh ngôn về đời sống nhưng mẹ luôn tâm niệm “ở hiền gặp lành”, “đói cho sạch, rách cho thơm’’ ông bà đã dạy. Mẹ luôn có một niềm tin vô bờ bến và không bao giờ tuyệt vọng hay chán nản như chúng tôi. Với mẹ, yêu thương là cho đi mà không mong nhận lại.

Bao năm qua, tôi cứ ngỡ mình trưởng thành từ những trải nghiệm của bản thân nhưng thực ra, tôi đã trưởng thành từ sự chân chất và lòng tự trọng của mẹ. Trong tâm hồn chúng tôi, nhân cách của mẹ luôn sáng lấp lánh như chiếc kẹp nhôm cha tặng ngày nào.

CHÂU AN