Tỷ lệ phụ nữ phạm tội, bị giam giữ trên thế giới tăng nhanh, vì sao?

Những phụ nữ bị giam giữ tại Cơ sở Phụ nữ Trung California, Mỹ - Ảnh: Getty Images

Phụ nữ phạm tội gia tăng

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Chính sách Tội phạm và Tư pháp của Liên hiệp quốc công bố vào ngày 27/11, trên toàn cầu hiện có hơn 733.000 phụ nữ và trẻ em gái đang bị giam giữ trong các cơ sở, trung tâm hình sự. Con số thực tế có thể cao hơn nhiều, vì số liệu của nhiều quốc gia là không đầy đủ.

Phụ nữ luôn là nhóm đối tượng thiểu số trong những nhà tù trên thế giới, trung bình chỉ chiếm 2-9%. Tuy nhiên, theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Chính sách Tội phạm và Tư pháp thì vào năm 2024, phụ nữ và trẻ em gái đã chiếm 6,8% tù nhân toàn cầu. Số lượng phụ nữ bị giam giữ đang tăng lên và nhanh hơn so với tốc độ của nam giới.

"Kể từ năm 2000, số phụ nữ và trẻ em gái trong tù đã tăng gần 60% - gần gấp 3 lần mức tăng so với nam giới. Số lượng nhà tù nữ toàn cầu đã tăng hơn 100.000 trong 10 năm tính đến cuối năm 2020" - trích từ báo cáo.

Điều gì thúc đẩy phụ nữ vào con đường tù tội?

Theo các nghiên cứu, những hành vi phạm tội của phụ nữ thường liên quan đến nghèo đói mà phần lớn là phạm tội vì sự sinh tồn hay hỗ trợ cho gia đình và con cái của họ.

Nghiên cứu của Tổ chức Cải cách Hình sự quốc tế, Phụ nữ vượt qua bức tường và Chiến dịch toàn cầu về phi hình sự hóa nghèo đói và địa vị cho thấy, tình trạng hình sự hóa các hành vi của phụ nữ là không cân xứng. Ở một số quốc gia, việc hình sự hóa phá thai, ngoại tình, hành vi sai trái tình dục và mại dâm hầu như chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ. Phụ nữ nhận án tù thường liên quan đến nghèo đói và không có khả năng đóng phạt cho các tội rất nhỏ hoặc không có ai bảo lãnh.

Trên thế giới, Mỹ là quốc gia có số lượng tù nhân nữ lớn nhất, với 174.607 người. Trung Quốc có 145.000 người, tiếp theo là Brazil (50.441), Nga (39.153), Thái Lan (33.057), Ấn Độ (23.772), Philippines (17.121), Thổ Nhĩ Kỳ (16.581), Mexico (13.841) và Indonesia (13.044)... El Salvador và Campuchia là những quốc gia có số phụ nữ phạm tội tăng nhanh nhất (tăng hơn 6 lần), Indonesia và Thổ Nhĩ Kỳ( tăng hơn 5 lần).

Các nữ phạm nhân trong một nhà tù ở Indonesia đang cầu nguyện trong tháng Ramadan - Ảnh: Afrianto Silalahi

Trong số những phụ nữ bị giam giữ thì có từ 500 - 1.000 phụ nữ bị tử hình ở ít nhất 42 quốc gia. Hai tội danh chính mà phụ nữ bị kết án tử hình là giết người và buôn bán ma túy.

Ở các quốc gia nghiêm khắc với tội buôn bán ma túy, chẳng hạn như ở vùng Vịnh và Đông Nam Á, tỉ lệ phụ nữ bị tử hình cao hơn.

Những đứa trẻ theo mẹ trong tù

Nhiều chuyên gia và nhà vận động cho rằng giam giữ không phải là hình phạt thích hợp cho một số lượng lớn phụ nữ vi phạm pháp luật. Có tới 80% phụ nữ trong tù trên toàn thế giới mắc bệnh tâm thần có thể xác định được và theo Tổ chức Y tế thế giới, ở châu Âu, tỉ lệ tự tử của phụ nữ trong tù cao gấp 9 lần so với tỉ lệ chung.

Những đứa trẻ ở cùng mẹ trong nhà tù ở quận Angeles, Philippines - Ảnh: Friedrich Stark

Ước tính có khoảng 19.000 trẻ em sống trong tù với cha mẹ, phần lớn là ở với mẹ. Khoảng 1,45 triệu trẻ em trên toàn thế giới có mẹ đang thụ án trong tù. Ngoài sự chia ly và đau khổ liên quan đến việc thụ án tù có thể gây ra, phụ nữ còn bị mất quyền nuôi con vì bị giam giữ trong tù. Nhiều quốc gia quy định cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ở trong tù với mẹ của chúng đến một độ tuổi nhất định. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý, việc trãi qua tuổi thơ trong tù có thể gây tổn hại cho một đứa trẻ về thể chất và tinh thần đến suốt cuộc đời.

Thảo Nguyễn (theo Guardian)