Tự hào khi được hóa thân thành người lính

Biết ơn người đi trước cho đất nước yên bình

Vở diễn đề tài cách mạng để chinh phục được khán giả hôm nay và lan tỏa những giá trị tốt đẹp là điều không dễ dàng. Bởi vẫn còn những mặc định là đề tài này khô khan, làm không khéo dễ rơi vào sự lên gân, cường điệu quá mức.

Nghệ sĩ Lê Tứ hóa thân thành chiến sĩ cách mạng Lê Hồng Phong trong vở cải lương Câu hò đất mẹ - Ảnh: Đắc Việt

Vì vậy, những nghệ sĩ khiến khán giả nhớ đến vai diễn người lính, chiến sĩ cách mạng trong các vở diễn sân khấu gần đây là quá trình lao động nghiêm túc với mong muốn tìm cách thể hiện nhân vật sinh động và "đời" nhất.

Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Lê Tứ, NSƯT Tấn Giao của Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang may mắn được tham gia nhiều vở cách mạng. NSƯT Lê Tứ gần đây liên tiếp được giao vai chính trong các vở như Chiến binh, Câu hò đất mẹ, Thành phố buổi bình minh, Thép, Người ven đô, Tiếng hò sông Hậu...

Anh tâm sự: “Từ bao đời nay, người Việt luôn trân quý hình ảnh người lính, những người dám hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, gìn giữ hòa bình cho nhân dân. Được đứng trên sân khấu thể hiện nhân vật ấy là niềm tự hào của tôi. Tôi thấy mình có trách nhiệm khắc họa thật chân thật để khán giả, đặc biệt là người trẻ, hiểu và luôn tri ân những hy sinh to lớn của thế hệ đi trước”.

Cùng với NSƯT Lê Tứ, các diễn viên trong vở Chiến binh như Nghệ sĩ nhân dân (NSND)Trọng Phúc, NSND Quế Trân, NSƯT Tấn Giao đều để lại dấu ấn riêng ở mỗi nhân vật mình thể hiện.

NSND Trọng Phúc và NSND Quế Trân trong vở cải lương Chiến binh - Ảnh: Đắc Việt

Chiến binh đan xen giữa quá khứ và hiện tại, khắc họa hình ảnh người lính, những chiến binh kiên cường từ thời chiến đến thời bình. Chiến binh được xem là tác phẩm giàu sức nặng, gai góc nhưng đầy thuyết phục về đề tài cách mạng của Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang.

Nối truyền ngọn lửa cách mạng

Nghệ sĩ Quốc Thịnh gần đây gây ấn tượng khi vừa là đồng đạo diễn, vừa đảm nhiệm nhân vật nặng ký, ông Trung, trong vở kịch Đồng chí. Quốc Thịnh tiết lộ đây là lần đầu tiên anh đóng vai người lính. “Để vào vai, tôi phải đọc tư liệu rất nhiều, tìm hiểu để có thể hóa thân cho đúng. Chưa từng có trải nghiệm về chiến tranh nhưng tôi nghĩ người lính là một người bình thường. Vì sinh ra trong thời loạn lạc đã hun đúc trong họ quyết tâm giành lại đất nước, một cách rất tự nhiên họ tự đặt nặng trách nhiệm của mình khi Tổ quốc lâm nguy.

Vì vậy, khi thể hiện hình ảnh người lính tôi muốn dùng những câu chuyện giản dị, xúc động để thông qua đó truyền tải những phẩm chất cao đẹp của họ chứ không muốn những gì lớn lao, xa xôi” - Quốc Thịnh bộc bạch.

Đạo diễn - NSND Trần Ngọc Giàu, người có nhiều kinh nghiệm trong dàn dựng các vở diễn cách mạng chia sẻ, sau năm 1975, sân khấu cải lương có hàng loạt vở đề tài cách mạng vừa đạt chất lượng nghệ thuật, vừa “cháy vé”, bởi khi đó có rất nhiều kịch bản hay. Người dân vừa trải qua cuộc chiến nên những câu chuyện trên sân khấu trở nên gần gũi, dễ chạm đến cảm xúc.

Nghệ sĩ Quốc Thịnh (trái) và Chánh Trực trong vở kịch Đồng chí - Ảnh: Đắc Việt

Ngày nay, số lượng kịch bản hay về đề tài này ít hơn, bởi phần lớn tác giả không có trải nghiệm chiến tranh. Trong khi đó, sân khấu hiện chủ yếu là sân khấu xã hội hóa nên không mấy mặn mà dựng các vở cách mạng, thậm chí kịch bản viết ra cũng khó tìm được nơi dàn dựng. Hơn nữa, cách nghĩ của giới trẻ hôm nay đã khác, có những điều từng là hiện thực trong chiến tranh, nhưng khi được đưa lên sân khấu, họ lại cảm thấy xa lạ.

“Để một vở diễn cách mạng thuyết phục khán giả, ê-kíp sáng tạo phải thực sự dày công tìm tòi, chăm chút đến từng chi tiết. Quan trọng hơn, tác phẩm cần có sự lý giải theo góc nhìn của người hôm nay. Câu chuyện về những người lính vốn đã rất ý nghĩa. Nếu khai thác với đầy đủ chiều sâu tâm lý, những lý tưởng cao đẹp và sự hy sinh thầm lặng của họ sẽ chạm đến trái tim khán giả, để trong lòng người xem dâng lên niềm xúc động, sự trân trọng và lòng biết ơn đối với tiền nhân” - NSND Trần Ngọc Giàu chia sẻ.

Đạo diễn NSƯT Hoa Hạ gần đây liên tiếp thành công khi đạo diễn một loạt vở đề tài lịch sử, cách mạng Việt như Người ven đô, Tiếng hò sông Hậu, Khúc tráng ca thành Gia Định, Câu thơ yên ngựa…Bà tâm sự, vốn sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng nên rất hiểu tính cách, khí tiết của những người cách mạng. Đó là người sẵn sàng quên thân mình cho độc lập của đất nước. Sinh ra trong thời chiến nên khát khao được sống tự do, bình yên của người dân rất mãnh liệt.

Trên cương vị đạo diễn, NSƯT Hoa Hạ tự đặt cho mình trách nhiệm phải làm nên những vở diễn lay động được khán giả, để họ cảm nhận sâu sắc rằng hòa bình của Việt Nam hôm nay được đánh đổi bằng sự hy sinh thầm lặng của nhiều thế hệ.

Đắc Việt