Mỹ tiến thoái lưỡng nan ở Afghanistan

Sư đoàn Bộ binh 1-506 thuộc lực lượng đặc nhiệm Quân đội Hoa Kỳ tuần tra ở tỉnh Paktika (Afghanistan) - Ảnh: AFP/Getty Images

Tổng thống Joe Biden đã nói về việc duy trì lực lượng Mỹ để chống khủng bố hoặc để bảo vệ chính phủ Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn trước sự gia tăng các cuộc tấn công của Taliban, nhưng không rõ trong điều kiện nào, kết thúc ra sao và trong bao lâu sau cuộc chiến gần 20 năm của Mỹ.

Quân đội Mỹ hiện đang ở mức thấp nhất ở Afghanistan và Lầu Năm Góc cho biết trong một báo cáo mới hôm 1/2 quy định "những hạn chế" trong việc thực thi sứ mệnh của họ.

Trong khi tham gia vào các cuộc đàm phán gián đoạn với chính phủ Afghanistan, Taliban tiếp tục duy trì các cuộc tấn công chết người ở mức độ cao và từ chối đề nghị ngừng bắn - ngay cả khi đất nước đang khốn đốn vì đại dịch COVID-19 và kéo theo nó là một cuộc khủng hoảng kinh tế làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp và đói nghèo.

Tình trạng bạo lực ở Afghanistan phá vỡ tinh thần của thỏa thuận Mỹ-Taliban được chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump ký gần một năm trước, trong đó kêu gọi nhóm chiến binh nỗ lực hướng tới một lệnh ngừng bắn với chính phủ Afghanistan và tham gia vào các cuộc đàm phán để mang lại hòa bình cho đất nước.

Thỏa thuận cũng đặt ra mốc thời gian hoàn thành việc rút quân của Mỹ là trước tháng 5/2021 nếu Taliban đáp ứng các cam kết trên, cũng như cắt đứt quan hệ với các nhóm khủng bố như al-Qaeda, đã từng sử dụng căn cứ ở Afghanistan để khởi động các cuộc tấn công ngày 11/9/2001.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby hôm 28/1 cho biết, "Taliban đã không đáp ứng các cam kết của họ, không đáp ứng các cam kết từ bỏ chủ nghĩa khủng bố và ngăn chặn các cuộc tấn công bạo lực vào Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan và bằng cách đó, tấn công vào nhân dân Afghanistan, rất khó thấy một con đường cụ thể cho thỏa thuận đã thương lượng”.

Taliban tiếp tục gây ra các vụ tấn công đẫm máu nhắm vào lực lượng an ninh Afghanistan - Ảnh: Reuters

Nhận xét của người phát ngôn Kirby được xác nhận bởi báo cáo công bố hôm 1/2 của cơ quan Tổng thanh tra đặc biệt về Tái thiết Afghanistan (SIGAR), theo đó con số thương vong "đặc biệt cao trong những tháng mùa đông, khi chiến sự thường dịu bớt".

Trong khi Washington dường như muốn sử dụng quân đội Mỹ làm đòn bẩy để đảm bảo thỏa thuận giữa Taliban và chính phủ Afghanistan, nhóm chiến binh cảnh báo rằng Mỹ phải đáp ứng cam kết rút khỏi nước này. Thậm chí một nhà đàm phán chính của Taliban còn đe dọa phiến quân sẽ tiếp tục tấn công vào quân nhân Hoa Kỳ nếu không rút khỏi Afghanistan.

Cũng không rõ liệu vài trăm lính Mỹ có thể duy trì sứ mệnh chống khủng bố hay không. Theo báo cáo của SIGAR, sau khi ông Trump ra lệnh giảm lực lượng Mỹ xuống còn 2.500 người vào tháng 11/2020, các chỉ huy quân đội nói với SIGAR rằng họ gặp khó khăn trong việc thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ: chống khủng bố và huấn luyện, cố vấn cho lực lượng an ninh Afghanistan.

Ngoài 2.500 lính Mỹ, các đồng minh của Mỹ có khoảng 8.000 thành viên phục vụ ở Afghanistan dưới sự chỉ huy của NATO. Hãng tin Reuters hôm 31/1 đưa tin liên minh đang có kế hoạch giữ những binh sĩ đó ở lại Afghanistan quá thời hạn rút quân vào tháng 5, nhưng người phát ngôn NATO Oana Lungescu nói với ABC News: "Chưa có quyết định nào. Không đồng minh NATO nào muốn ở lại Afghanistan lâu hơn mức cần thiết, nhưng chúng tôi thấy rõ sự hiện diện của chúng tôi phải căn cứ theo điều kiện”.

Hiện các đồng minh tiếp tục đánh giá tình hình tổng thể và tham khảo ý kiến ​​về kế hoạch sắp tới.

Hòa Ninh (theo ABC News)