Thổ Nhĩ Kỳ nhập hệ thống phòng thủ tên lửa từ Nga mặc cho lời cảnh báo của Mỹ

Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết các bộ phận đầu tiên của hệ thống phòng không S-400 được đưa tới một căn cứ không quân quân sự gần thủ đô Ankara, theo thỏa thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Nga mà Washington cố gắng ngăn chặn trong nhiều tháng qua.

Mỹ nói rằng trang bị quân sự của Nga không tương thích với các hệ thống NATO và thỏa thuận có thể dẫn đến việc Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình máy bay chiến đấu F-35.

Các nhà đầu tư ở Thổ Nhĩ Kỳ cảm thấy bất ổn vì thỏa thuận này. Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ suy yếu xuống còn 5,717 lira đổi 1 USD, từ mốc 5,683 trước khi Bộ tuyên bố sự xuất hiện của lô hàng S-400 ở căn cứ không quân Murted, phía tây bắc Ankara.

Ít nhất hai máy bay chở hàng AN-124 của Không quân Nga đã tới Thổ Nhĩ Kỳ vào sáng thứ Sáu. Các đài truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ chiếu cảnh một chiếc máy bay đậu ở căn cứ không quân và chiếc thứ hai hạ cánh vào khoảng 12g30 (giờ địa phương).

Cơ quan hợp tác kỹ thuật quân sự Nga xác nhận vào thứ Sáu rằng họ bắt đầu cung cấp các hệ thống S-400 và việc giao hàng sẽ tiếp tục theo một lịch trình thống nhất.

Theo Thổ Nhĩ Kỳ, hệ thống này là một yêu cầu quốc phòng chiến lược, giúp bảo đảm an toàn vùng biên giới phía nam với Syria và Iraq, vì Mỹ lẫn Châu Âu đã không đưa ra một sự thay thế khả thi.

Tổng thống Tayyip Erdogan cho biết sau khi gặp Tổng thống Donald Trump tại hội nghị thượng đỉnh G20 hồi tháng trước rằng Mỹ không có kế hoạch áp đặt lệnh trừng phạt đối với Ankara vì đã mua S-400.

Riêng ông Trump cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã không được đối xử công bằng, nhưng không loại trừ các biện pháp trừng phạt. Theo Đạo luật trừng phạt (CAATSA), nhằm vào việc đối tác chiến lượt mua thiết bị quân sự từ Nga, Tổng thống Trump có thể chọn 5 trong số 12 biện pháp trừng phạt.

Các biện pháp thay đổi từ cấm thị thực và từ chối quyền truy cập vào Ngân hàng Xuất nhập khẩu có trụ sở tại  Mỹ, đến các tùy chọn khắc nghiệt hơn như chặn giao dịch với hệ thống tài chính của Mỹ và từ chối giấy phép xuất khẩu.

Hệ thống phòng thủ S-400 của Nga xuất hiện trong cuộc diễu binh tháng 4/2019 tại Moscow.

Washington cho biết S-400 có thể ảnh hưởng đến các máy bay chiến đấu tàng hình Lockheed Martin F-35, loại máy bay mà Thổ Nhĩ Kỳ đang giúp chế tạo và lên kế hoạch mua.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể đối mặt với việc bị trục xuất khỏi chương trình F-35 theo lệnh trừng phạt. Dù ông Erdogan bác bỏ khả năng đó, nhưng Washington đã bắt đầu quá trình loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình, đầu tiên là tạm dừng đào tạo phi công Thổ Nhĩ Kỳ trên mô hình máy bay ở Mỹ.

Việc mua lại S-400 là một trong một số vấn đề của mối quan hệ “sờn rách” giữa hai đồng minh, bao gồm tranh chấp chiến lược ở  phía đông sông Euphrates, Syria, nơi Mỹ liên minh với lực lượng người Kurd mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là kẻ thù.

Việc giam giữ nhân viên lãnh sự quán Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng làm căng thẳng các mối quan hệ, cùng với những bất đồng về chính sách của Iran, Venezuela và Trung Đông. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã yêu cầu Washington trao trả một giáo sĩ Hồi giáo mà Ankara cho rằng chịu trách nhiệm về một mưu đồ đảo chính vào năm 2016.

Tấn Vĩ (Theo Reuters)