Thế giới chạm mốc thảm họa khí hậu đầu tiên: Sự lụi tàn của rạn san hô

13/10/2025 - 18:20

PNO - Thế giới đã chạm đến cột mốc nguy hiểm đầu tiên liên quan đến phát thải khí nhà kính, khi các rạn san hô đối mặt với sự suy giảm dài hạn, đe dọa sinh kế của hàng trăm triệu người.

Các rạn san hô đang phải đối mặt với nguy cơ suy thoái lâu dài khi hành tinh xanh đạt đến điểm tới hạn thảm khốc đầu tiên liên quan đến khí thải nhà kính - Ảnh: David Gray/Getty Images
Các rạn san hô đang phải đối mặt với nguy cơ suy thoái lâu dài khi hành tinh xanh đạt đến điểm tới hạn thảm khốc đầu tiên liên quan đến khí thải nhà kính - Ảnh: David Gray/Getty Images

Báo cáo về các Điểm Tới hạn Toàn cầu (Global Tipping Points report) do 160 nhà khoa học và nhà bảo tồn từ 23 quốc gia thực hiện không chỉ đưa ra thảm cảnh của san hô mà còn cảnh báo thế giới đang "đứng bên bờ vực" của nhiều cột mốc nghiệt ngã khác, bao gồm sự biến mất của rừng Amazon, sự sụp đổ của các dòng hải lưu lớn và sự tan chảy của băng tuyết.

Rạn san hô biến mất

Kể từ tháng 1/2023, các rạn san hô trải qua sự kiện tẩy trắng toàn cầu - sự kiện tồi tệ nhất và là lần thứ 4 được ghi nhận. Hơn 80% rạn san hô ở hơn 80 quốc gia bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ đại dương khắc nghiệt.

Báo cáo ước tính rằng các rạn san hô chạm mốc điểm tới hạn khi nhiệt độ toàn cầu tăng từ 1 đến 1,5oC so với nửa cuối thế kỷ XIX, với mức ước tính trung tâm là 1,2oC. Hiện tại, sự nóng lên toàn cầu đang ở mức khoảng 1,4oC.

Nếu không có những nỗ lực cắt giảm khí nhà kính nhanh chóng, ngưỡng 1,5oC sẽ bị phá vỡ trong 10 năm tới.

Giáo sư Tim Lenton từ Viện Hệ thống Toàn cầu của Đại học Exeter (Anh) cho biết: “Chúng ta không thể nói về các điểm tới hạn như một rủi ro trong tương lai nữa. Điểm tới hạn đầu tiên cho thấy sự tàn lụi trên diện rộng của các rạn san hô nước ấm đang diễn ra”.

Ông tiết lộ điều này có thể tác động đến cuộc sống của hàng trăm triệu người phụ thuộc vào khu vực rạn san hô, điển hình như các rạn san hô ở vùng Caribbean đang bị đẩy “đến bờ vực sụp đổ” do sóng nhiệt biển, đa dạng sinh học thấp và dịch bệnh.

Giáo sư Peter Mumby, nhà khoa học hàng đầu về rạn san hô tại Đại học Queensland (Úc) cho rằng cần có hành động “quyết liệt” về biến đổi khí hậu và cải thiện quản lý tại địa phương.

Tiến sĩ Mike Barrett, cố vấn khoa học trưởng tại Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF) và đồng tác giả báo cáo, cho rằng “việc bảo tồn rạn san hô giờ đây quan trọng hơn bao giờ hết. Cuộc chơi đã thay đổi và phản ứng phải thực sự khẩn cấp”.

Viện Khoa học Hàng hải Úc cảnh báo, việc giải thích các số liệu toàn cầu “nên được thực hiện cẩn thận” vì chúng che giấu sự biến đổi đáng kể theo khu vực, đồng thời nhấn mạnh thế giới vẫn còn một cơ hội nhỏ để hành động.

Trái đất bước vào “vùng nguy hiểm”

Giáo sư Lenton cảnh báo thêm, các phần của tảng băng Tây Nam Cực và tảng băng Greenland đang “tiến gần” điểm tới hạn do tốc độ tan băng ngày càng nhanh. Sự tan chảy của băng khiến mực nước biển dâng cao ở các vùng duyên hải.

Rừng Amazon, vốn chịu áp lực từ khủng hoảng khí hậu và nạn phá rừng, cũng gần đạt đến điểm tới hạn hơn so với suy nghĩ trước đây.

Tuy nhiên, báo cáo vẫn mang lại một tia hy vọng, chỉ ra rằng những thay đổi tích cực trong xã hội – chẳng hạn như việc dùng xe điện - có thể tạo ra các hiệu ứng lan tỏa nhằm giảm nhanh chóng lượng phát thải khí nhà kính.

Ông Lenton kết luận: “Cuộc đua thúc đẩy các thay đổi tích cực đang diễn ra nhằm tránh hậu quả từ những điểm tới hạn tiếp theo trong hệ thống sinh quyển Trái đất”.

Linh La (theo The Guardian)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI