Nắng nóng - Kẻ sát thủ thời biến đổi khí hậu

Kẻ giết người thầm lặng

Tháng Bảy vừa qua, một đợt nắng nóng thiêu đốt cả châu Âu, Bắc Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới. Điều đáng nói là nắng nóng ngày càng kéo dài và hầu như không hạ nhiệt. Các nhà khoa học ước tính hơn 2.300 người có thể đã chết trên hàng chục thành phố lớn trong giai đoạn cực đoan của khí hậu. Nhưng số liệu vừa nêu là chỉ tính riêng ở châu Âu chứ chưa có thống kê trên toàn thế giới - theo Friederike Otto - nhà khoa học về khí hậu tại Đại học Hoàng gia London.

Người dân Nhật Bản đang chịu đựng đợt nắng nóng khắc nghiệt - ẢNH: IKURO AIBA (Ashia)

Theo nghiên cứu mới, tại châu Âu nhiệt độ có thể cướp đi sinh mạng của hàng chục ngàn người trong mỗi mùa hè, nhưng các nhà khoa học thường phải mất hàng tháng, thậm chí nhiều năm, để tính toán cái giá của “kẻ giết người thầm lặng” này.

Mặc dù các phương pháp tính toán cơ bản không phải là mới, nhưng các nhà khoa học cho biết đây là nghiên cứu đầu tiên liên kết giữa tử vong do nắng nóng với biến đổi khí hậu. Raquel Nunes - nhà nghiên cứu của Đại học Warwick - cho rằng, những ca tử vong từ nắng nóng và biến đổi khí hậu phải tính từ góc độ sức khỏe cộng đồng, có nghĩa là tổng thể từ các vấn đề sức khỏe bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ khắc nghiệt, khí hậu cực đoan, nên tổng thiệt hại có thể rất lớn.

Ông Ben Clarke - nhà nghiên cứu tại Đại học Hoàng gia Anh - nói: “Không giống như lũ lụt và hỏa hoạn, nắng nóng giết người một cách lặng lẽ, tiếp xúc lâu dài gây say nắng, suy nội tạng và tử vong. Đối tượng dễ bị tổn thương nhất chính là người bệnh và người già, những người làm việc vất vả ngoài trời…”.

Những kỷ lục liên tục bị phá vỡ

Hiện tượng nóng lên toàn cầu vẫn đang tiếp diễn và nhiệt độ ngày càng tăng cao. Các kỷ lục liên tục bị phá vỡ ở nhiều nước. Bà Samantha Burgess - Trưởng bộ phận của Cơ quan Biến đổi khí hậu Copernicus, thuộc Liên minh châu Âu - nói: “Trong một thế giới đang ấm lên, các đợt nắng nóng có khả năng xảy ra thường xuyên hơn, dữ dội hơn và ảnh hưởng đến nhiều người hơn trên khắp châu Âu và thế giới”.

Nghiên cứu cho thấy năm 2024 được xem là năm nóng nhất trong lịch sử. Thế nhưng, 7 tháng đầu năm 2025 nhiều nước đã báo cáo nắng nóng đã phá kỷ lục của năm trước, và tình trạng này chưa dừng lại. Ngày 3/8, Nhật Bản ghi nhận nhiệt cao kỷ lục với trên 40 độ C, có 16 người tử vong và hơn 10.000 người nhập viện. Đất nước có dân số già này ban bố cảnh báo cao nhất khi dự đoán tình hình sắp tới vô cùng cấp bách. Trong khi đó, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ nhiệt độ lên đến 50 độ C. Bắc Âu, khu vực vốn nổi tiếng vì thời tiết lạnh giá, ghi nhận chuỗi ngày có mức nhiệt 30 độ C dài nhất trong khu vực. Nhiều sân trượt tuyết nay thành sân trú nóng.

Theo các nhà khoa học, tình trạng tích tụ khí nhà kính trong khí quyển, mà phần lớn phát thải từ đốt nhiên liệu hóa thạch tạo ra đã khiến nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng theo thời gian. Với mức tăng nhiệt độ nền này, khi xảy ra nắng nóng, nhiệt độ có thể vọt lên mức cao hơn nữa và con người sẽ phải hứng chịu những tổn thất nhiều hơn…

Trần Trọng (theo Guardian, CNN, CNA)