Phường Diên Hồng -TPHCM: Tên gọi nhắc nhớ hào khí non sông

Cuối thế kỷ XIII, trước những yêu sách Đại hãn Mông Cổ Hốt Tất Liệt, Thượng hoàng Trần Thánh Tông đã triệu họp các bô lão trong cả nước về trước thềm điện Diên Hồng để trưng cầu dân ý. "Đánh" hay "hòa" là lựa chọn mang tính quyết định vận mệnh của đất nước, vận mệnh của dân tộc trước cuộc xâm lược lần thứ 2 của quân Nguyên Mông.

Đại Việt sử ký toàn thư có đoạn ghi chép về Hội nghị Diên Hồng như sau: "Thượng hoàng triệu phụ lão trong cả nước họp ở thềm điện Diên Hồng, ban yến và hỏi kế đánh giặc. Các phụ lão đều nói "đánh", muôn người cùng hô một tiếng, như bật ra từ một cửa miệng".

Hội nghị Diên Hồng xuất hiện trong bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh của NXB Trẻ

Sức mạnh dân tộc một ý một lòng, quyết đánh đuổi quân xâm lược. Quân Nguyên sau thất bại trong cuộc xâm lược Đại Việt lần thứ nhất (1258), đã huy động hàng chục vạn quân từ phương Bắc, kết hợp với gần 10 vạn quân của Toa Đô từ phía Nam chuẩn bị tiến đánh Đại Việt.

Sau Hội nghị Diên Hồng, nhà Trần nhanh chóng tập trung lực lượng, bàn kế sách đánh giặc.

Triều đình thông báo cho toàn dân, rằng: "Tất cả các quận huyện trong nước, nếu có giặc ngoài đến, phải liều chết mà đánh. Nếu sức không địch nổi thì cho phép lẩn tránh vào rừng núi, không được đầu hàng".

Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (khi ấy là Quốc công tiết chế) đã viết Hịch tướng sĩ để nâng cao tinh thần quân sĩ.

Các chiến sĩ Đại Việt xăm lên tay 2 chữ "Sát Thát" ("sát" có nghĩa là "giết", Thát chỉ "người Mông Cổ") để thể hiện quyết tâm chiến đấu chống ngoại bang.

Phù điêu Hội nghị Diên Hồng tại Đền thờ Đức Thánh Trần (quận 1), hình ảnh khắc họa cảnh các vị bô lão thể hiện ý chí quyết đánh quân Nguyên - Ảnh: Wikipedia

Và cuộc chiến chống Nguyên Mông lần thứ 2 tiếp tục vang danh sử sách, với những thất bại ê chề của Toa Đô, Ô Mã Nhi, Thoát Hoan... Những trận chiến ở Chương Dương, Hàm Tử, Vạn Kiếp... đã đi vào lịch sử, thể hiện "hào khí Đông A" của Đại Việt.

Một từ "đánh" của bô lão cả nước tại điện Diên Hồng, kinh thành Thăng Long đã quyết định vận mệnh của đất nước, của dân tộc trước sự uy hiếp của quân xâm lược phương Bắc. Hội nghị Diên Hồng trở thành sự kiện lịch sử quan trọng, đã xuất hiện trong sách giáo khoa cấp 1, sách tranh cho trẻ em và các tác phẩm văn học lịch sử viết về thời đại nhà Trần...

Trải qua hàng thế kỷ, "Diên Hồng" đã trở thành biểu trưng cho sự đoàn kết, ý chí thống nhất của toàn dân và nhắc nhớ đến hào khí non sông, tinh thần Đại Việt. Hội nghị Diên Hồng cũng mang ý nghĩa lịch sử, không chỉ là sự đồng lòng giữa vua - tôi, triều đình - nhân dân mà còn là sức mạnh toàn dân tộc.

Đường Ba Tháng Hai, đoạn đường thuộc phường Diên Hồng ngày nay - Ảnh: Hương Nhu

Sau này, "Diên Hồng" được đặt cho phòng họp tại Tòa nhà Quốc hội, tên gọi vườn hoa tại quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) và còn là tên phường, công viên tại tỉnh Gia Lai. Nay, Diên Hồng được đặt tên cho phường mới tại TPHCM, nhắc nhớ một hội nghị lịch sử cùng tinh thần đoàn kết, ý chí thống nhất, chung sức chung lòng của toàn dân.

Ý nghĩa biểu tượng từ tên gọi Diên Hồng vẫn vẹn nguyên giá trị trong thời đại mới. "Tinh thần Diên Hồng" và bài học về sự đoàn kết toàn dân tộc sẽ còn sống mãi.

Mỗi một tên đường bao quanh phường Diên Hồng hiện nay đều gọi tên các nhân vật, sự kiện lịch sử: Lý Thường Kiệt, Tô Hiến Thành, Thành Thái, Cách Mạng Tháng Tám, Ba Tháng Hai... Đây cũng là những trục đường quan trọng nối quận 10 với các quận trung tâm TPHCM và là địa bàn thuận lợi cho người dân sinh sống, kinh doanh...

Các tuyến đường thuộc phường Diên Hồng thuận lợi cho người dân di chuyển đến các quận trung tâm - Ảnh: Hương Nhu

Phường Diên Hồng là khu vực tập trung nhiều cơ sở chăm sóc y tế và các trung tâm thương mại, siêu thị: Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, Bệnh viện 115, Bệnh viện Trưng Vương...; Vạn Hạnh Mall, Co.op Mart Lý Thường Kiệt, Big C miền Đông...

Lục Giang