Nữ Phó Bí thư Đảng ủy phường “thắp lửa” cho nghề dệt thổ cẩm Ê Đê

Giữ hồn cho thổ cẩm Ê Đê

Trong câu chuyện bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Ê Đê ở tỉnh Đắk Lắk, ít ai có thể quên được cái tên H’Ler Êban, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Ea Kao (tỉnh Đắk Lắk). Bằng tâm huyết của mình, chị đã thổi hồn mới vào nghề dệt thổ cẩm, vừa bảo tồn bản sắc dân tộc, vừa tạo sinh kế cho nhiều lao động địa phương.

Bằng tâm huyết của mình, chị H’Ler Êban đã thổi hồn mới vào nghề dệt thổ cẩm

Chị H’Ler Êban cho biết, nghệ dệt thổ cẩm của người dân tộc Ê Đê đã có từ rất lâu và là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân buôn làng. Thế nhưng, trong những chuyến công tác cơ sở từ năm 2011, chị chứng kiến nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình đang ngày càng mai một, có nguy cơ biến mất theo thời gian, cùng với đó là cả một giá trị văn hóa bị lãng quên.

Để hoàn thành một tấm vải thổ cẩm dệt thủ công, thợ dệt phải mất cả tuần. Tuy nhiên, sau khi dệt xong, sản phẩm chẳng biết bán cho ai. Hơn thế nữa, trang phục truyền thống ngày càng ít người mặc bởi sự bất tiện, thô ráp, thiếu tính thời trang. Do đó, hầu hết người dân Ê Đê trong các buôn làng không còn thiết tha với các trang phục truyền thống. Thậm chí, người biết dệt thổ cẩm chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Trước những trăn trở ấy, chị H’Ler hạ quyết tâm phải khôi phục nghề truyền thống của cha ông. Năm 2018, chị dồn toàn bộ thu nhập gia đình để thành lập nhà may Amí Sia. Từ đây, chị quy tụ nhiều thợ dệt có kinh nghiệm trong tỉnh cùng tham gia dệt vải.

Bằng việc khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống, thời gian qua, chị H’Ler Êban đã tạo cơ hội việc làm cho nhiều lao động tại địa phương

Không dừng lại ở tấm vải thô, chị H’Ler Êban còn thiết kế, phối hợp thổ cẩm với chất liệu co giãn hiện đại là vải thun gân, tạo nên những bộ trang phục “hiện đại hòa nhập nhưng không hòa tan”. Nhờ vậy, người mặc vừa thoải mái, vừa giữ được hồn cốt văn hóa Ê Đê trên từng bộ trang phục.

Sau khi hoàn thành các mẫu trang phục cách tân phối hoa văn truyền thống, chị H’Ler chụp ảnh rồi đăng lên các trang mạng xã hội Zalo, Facebook thì bất ngờ nhận được sự quan tâm, chia sẻ của rất nhiều người. Từ những hình ảnh đăng tải này, nhiều người liên hệ hỏi mua trang phục truyền thống của chị. Chỉ từ năm 2018-2020, nhà may Amí Sia đã bán ra gần 1.000 sản phẩm.

Đến năm 2022, nhà may của chị H’Ler đã phát triển lên thành Hợp tác xã dệt may thổ cẩm Amí Sia, với 10 thành viên tham gia.

Hỗ trợ sinh kế, lan tỏa giá trị

Không chỉ tạo dấu ấn văn hóa, nhà may Amí Sia còn mở ra cơ hội việc làm cho nhiều người. Hiện, nhà may duy trì việc làm thường xuyên cho 3 thợ may và 7 thợ dệt (hầu hết là người lớn tuổi) trong các buôn làng, với mức thu nhập 3-4,5 triệu đồng/tháng.

Một nghệ nhân tham gia dệt thổ cẩm cho chị H’Ler chia sẻ: “Trước đây, hầu hết phụ nữ trong các buôn làng Ê Đê đều biết dệt thổ cẩm. Thế nhưng, do sản phẩm làm ra khó tiêu thụ nên dần dần nghề truyền thống này bị mai một. Tuy nhiên, từ khi liên kết với nhà may Amí Sia, nhiều nghệ nhân không chỉ có cơ hội tiếp tục gìn giữ nghề dệt thổ cẩm mà gia đình có thêm thu nhập, cuộc sống ổn định hơn”.

Chị H’Ler không ngừng học hỏi, sáng tạo để đưa thổ cẩm đến gần hơn với đời sống hiện đại bằng những sản phẩm mới lạ

Năm 2020, chị H’Ler đã sử dụng các sản phẩm trang phục thổ cẩm của mình để tham gia cuộc thi khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh do UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức với tên đề án “Nhà may thổ cẩm Amí Sia”. Kết quả, đề án của chị đã đạt giải ba trong cuộc thi khởi nghiệp, khởi thi kinh doanh năm 2020.

Để theo kịp nhu cầu thời trang, chị H’Ler không ngừng học hỏi, sáng tạo ra nhiều sản phẩm mới lạ. Theo đó, hiện nay, trang phục thổ cẩm giờ không chỉ xuất hiện trong lễ hội hay nhà thờ, mà còn theo chân người mặc tới công sở, tiệc cưới, sự kiện.

Những chiếc váy thổ cẩm mang phong cách hiện đại được thiết kế để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng

Chị H’Ler ấp ủ mở rộng thiết kế sang áo dài, váy cưới, khăn choàng, túi xách, mũ, nón… nhằm đưa thổ cẩm đến gần hơn với đời sống hiện đại, phù hợp với mọi lứa tuổi, thời tiết, môi trường làm việc. “Khi sản phẩm đa dạng hơn, nhiều đơn hàng hơn, các nghệ nhân mới có công việc ổn định để lo cho gia đình. Từ đó, nghề dệt thổ cẩm của người Ê Đê sẽ tiếp tục được bảo tồn, phát huy giá trị” – chị chia sẻ.

Được biết, trung bình mỗi năm, nhà may của Amí Sia đã bán ra trên 500 sản phẩm trang phục thổ cẩm cho khách hàng trong nước và ngoài nước.

Chị H’Ler khẳng định: “Chính khách hàng là người đã góp phần không nhỏ trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị, bản sắc văn hoá truyền thống của các dân tộc Tây Nguyên nói chung và dân tộc Ê Đê nói riêng. Đồng thời, giúp tiêu thụ đầu ra cho sản phẩm thổ cẩm. Thời gian tới, tôi rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp chính quyền để Hợp tác xã dệt may thổ cẩm Amí Sia ngày càng phát triển, đưa sản phẩm đến với nhiều khách hàng hơn nữa”.

Văn Nguyên