Những người trẻ không nhà

Nhà không còn là nơi an toàn

Ở tuổi 17, Jemina đã xách vali rời khỏi nhà vì nơi này không còn mang lại cho cô cảm giác an toàn sau khi cha mất, mẹ đi bước nữa. Chia sẻ với tờ Straits Times (Singapore), Jemina kể lại những đêm dài trôi qua tại nhà bạn bè, các sân chơi, hoặc các cửa hàng thức ăn nhanh 24 giờ. Sau đó, Jemina được một gia đình tốt bụng cưu mang nhưng cô vẫn mang trong mình những tổn thương tâm lý và cảm giác cô độc.

Trong khi đó, Jahz (20 tuổi) đã trải qua 14 năm trong hệ thống chăm sóc công cộng tại London (Anh). Điểm tựa tinh thần giúp cậu vượt qua những giai đoạn đen tối nhất cuộc đời là bộ sưu tập gấu bông từ năm 3 tuổi và chiếc áo sơ mi do người chú tặng trước khi qua đời.

Ở Brisbane (Úc), Kyra Hopper cùng 2 con nhỏ 7 tuổi và 9 tuổi phải sống trong một căn phòng khách sạn chật chội suốt nửa năm qua. Những biến cố ập đến buộc cô phải chuyển chỗ ở, mất việc. Sự bấp bênh ấy khiến con gái cô không thể đến trường, còn cô thì tuyệt vọng vì không thể mang lại cho các con một cuộc sống bình thường.

Từ xung đột thế hệ đến khủng hoảng kinh tế

Dữ liệu từ nhiều quốc gia cho thấy “người trẻ không nhà” là một xu hướng đáng báo động. Tại Singapore, tổ chức Homeless Hearts ghi nhận sự gia tăng số lượng người trẻ dưới 35 tuổi cần hỗ trợ chỗ ở chiếm gần 50% tổng số yêu cầu. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn với cha mẹ về tôn giáo, niềm tin, căng thẳng tâm lý và bạo lực gia đình. Trong khi đó, tại Anh, tổ chức từ thiện Centrepoint ước tính có tới 23.500 người trẻ đối mặt với nguy cơ vô gia cư trong mùa đông năm 2025.

Người vô gia cư dưới 35 tuổi thường khó nhận dạng và thống kê, vì họ không lang thang trên đường phố - Nguồn ảnh minh họa: 123rf

Một khía cạnh đau lòng của cuộc khủng hoảng này là nguy cơ rình rập đối với phụ nữ và trẻ em gái. Báo cáo từ Đức cho thấy tỉ lệ nữ giới trong nhóm người vô gia cư dưới 20 tuổi lên tới 40%, cao hơn nhiều so với các nhóm tuổi khác.

Cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và thiếu hụt nhà ở xã hội đang đẩy thế hệ trẻ vào bước đường cùng. Tại bang Indiana (Mỹ), số học sinh vô gia cư đã tăng 44% kể từ năm học 2020-2021 đến 2023-2024. Khái niệm “vô gia cư ẩn danh” đang trở nên phổ biến. Đó là tình trạng ngủ nhờ trên ghế sofa, sống trong các công trình phụ hoặc nhà di động.

Lời giải nào cho bài toán an sinh?

Trước thực trạng này, nhiều quốc gia đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp. TP Baltimore (Mỹ) đã khởi động sáng kiến hợp tác công tư nhằm cung cấp nhà ở lâu dài, dịch vụ hỗ trợ cho trẻ vị thành niên và các gia đình trẻ. Chương trình này không chỉ cung cấp chỗ ở mà còn đào tạo kỹ năng sống, quản lý tài chính và hỗ trợ việc làm. Tại tiểu bang Indiana, các nhà vận động chính sách kêu gọi ngưng hình sự hóa người vô gia cư và thay vào đó là các biện pháp can thiệp sớm.

Nghiên cứu chỉ ra, việc tống giam một thanh niên vô gia cư tốn kém gấp 10 lần so với chi phí giúp họ có một chỗ ở ổn định.

Nhìn chung, vấn đề người trẻ vô gia cư không chỉ là chuyện thiếu một mái nhà, mà là sự đứt gãy của các mối quan hệ gia đình và sự quá tải của hệ thống an sinh xã hội. Để giải quyết bài toán này, bên cạnh việc xây dựng thêm nhà ở giá rẻ, các quốc gia cần chú trọng đến các dịch vụ tư vấn tâm lý, hàn gắn mâu thuẫn gia đình và đặc biệt là cơ chế bảo vệ an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trước những cạm bẫy của cuộc sống đường phố.

Linh La (theo DW, RNZ, Big Issue, Indy Star, ABC.net, CBS News, Straits Times, CFECFW)