Nghề shipper đang “nguội” dần

Tài xế giao hàng GrabFood chờ nhận các đơn hàng mang đi bên ngoài một nhà hàng ở Bangkok - Ảnh: AFP

Thu nhập giảm, thiếu ổn định

Một báo cáo mới của Viện Nghiên cứu chính sách Singapore (IPS) cho thấy, chưa đến 4% tài xế giao đồ ăn ở Singapore kiếm được trên 5.000 SGD mỗi tháng (mức thu nhập này chỉ nhỉnh hơn một chút so với mức lương trung bình là 4.680 SGD/tháng vào năm 2021). Trong số hơn 1.000 tài xế giao hàng được khảo sát vào tháng 7 và tháng 8/2022 - chủ yếu là nam giới từ 21-65 tuổi - có 33,9% kiếm được từ 1.000-1.999 SGD mỗi tháng.

Khi được hỏi về số giờ làm việc trong một ngày để có thể đạt được thu nhập hằng tháng cao nhất, những shipper kiếm ít tiền hơn cho biết họ thường làm việc từ 8-12 giờ. Trong khi đó, phần lớn những shipper kiếm được 5.000 SGD trở lên phải làm việc từ 10-12 giờ. 

Báo cáo lưu ý thêm rằng những người có trình độ học vấn cao hơn có thể áp dụng các chiến lược cho phép họ tối đa hóa thu nhập của mình. Lo lắng hàng đầu của các shipper là tính bền vững của thu nhập do số lượng tài xế ngày càng tăng. Khoảng 68% số người được hỏi cho biết họ lo rằng không thể kiếm đủ tiền trước sự gia tăng cạnh tranh.

Một tài xế 26 tuổi chia sẻ: “Vào ban đêm, shipper giống như một bầy sói cố gắng giành lấy miếng mồi trên mặt đất”. Khoảng 67,1% người được hỏi lo lắng về chi phí sinh hoạt tăng cao, trong khi 64,8% lo ngại rằng họ sẽ không thể kiếm đủ tiền do các nền tảng ứng dụng giao hàng giảm ưu đãi và tăng phí hoạt động.

Một mối nguy khác đối với shipper đến từ việc lạm phát khiến phí giao hàng tăng đáng kể, và sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Tại Mỹ, chuỗi cửa hàng Domino’s Pizza trụ sở tại bang Michigan ghi nhận lượng tiêu thụ giảm đi trong năm 2022. Nhiều khách hàng chọn lái xe đến lấy bánh thay vì đặt hàng để tiết kiệm khoảng 5 USD phí giao hàng cộng với tiền boa cho shipper.

Sự thay đổi này đối nghịch với giai đoạn tăng trưởng vượt bậc về hoạt động giao hàng của công ty và các đối tác - như DoorDash và UberEats - trong thời kỳ đại dịch. Các nhà hàng khác ở Michigan cũng nhận thấy những thay đổi tương tự. Aubree’s Pizzeria & Grill cho biết trong năm qua, hoạt động kinh doanh giao hàng đã giảm tới 50% tại bảy địa điểm của họ.

Rủi ro cao

Bên cạnh thu nhập bấp bênh, báo cáo của IPS cũng lưu ý rằng những shipper làm việc nhiều giờ hơn có khả năng gặp tai nạn và cần được chăm sóc y tế nhiều hơn, lý do vì họ dễ mất tập trung hoặc mệt mỏi. Tiến sĩ Mathew Mathews - Trưởng nhóm nghiên cứu và Trưởng phòng Nghiên cứu IPS Social Lab - cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng 38% trong số những tài xế làm việc nhiều giờ gặp ít nhất một tai nạn cần được chăm sóc y tế. Điều đó nghĩa là nếu bạn làm việc khá nghiêm túc và bỏ ra nhiều thời gian để đạt được thu nhập mong muốn, bạn có nhiều khả năng bị tai nạn hơn. Vì vậy, tài xế giao hàng rõ ràng cần một sự bảo vệ trong công việc”. 

Một người lái xe mô tô giao đồ ăn tên Max chia sẻ trong báo cáo rằng, anh thỉnh thoảng kiếm được thu nhập cao từ việc giao đồ ăn. Nhưng để đạt được mức thu nhập đó, anh phải làm việc liên tục 20 ngày trong tháng, với thời lượng từ 12-16 giờ mỗi ngày. Sau đó anh cần nghỉ ngơi từ 4-5 ngày do suy nhược. Tai nạn gần đây nhất khiến anh ấy hôn mê vài ngày trong bệnh viện.

Cheryll Soriano - giáo sư truyền thông tại Đại học De La Salle ở Philippines - nhận định: “Đường phố với các hố ga, điều kiện giao thông ùn tắc nghiêm trọng buộc tài xế phải tìm cách xoay xở. Tôi cảm thấy đó là một yếu tố làm gia tăng các vụ tai nạn”. 

Cuối cùng, khi được yêu cầu lựa chọn giữa các công ty sở hữu nền tảng giao hàng cung cấp chính sách bảo vệ tốt (chẳng hạn như bảo hiểm) nhưng chi trả cho shipper thấp và công ty chi trả cao hơn nhưng sự bảo vệ ít hơn, một tỷ lệ lớn tài xế tham gia khảo sát của IPS đã chọn công ty chi trả cao hơn. Họ chấp nhận rủi ro để có mức thu nhập tốt hơn. 

 Linh La (theo CNA, Bridge Michigan, Southeast Asia Globe)