Mỗi phút lại có 1 người tử vong do ảnh hưởng từ nhiệt độ tăng trên toàn cầu

Lính cứu hỏa chiến đấu với ngọn lửa ở huyện Chaves, Bồ Đào Nha vào tháng 8/2025 - Ảnh: Pedro Sarmento Costa/EPA

Một báo cáo toàn diện được thực hiện bởi sáng kiến Lancet Countdown về Sức khỏe và Biến đổi Khí hậu với sự hợp tác của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cùng hơn 128 chuyên gia từ hơn 70 tổ chức học thuật và cơ quan Liên hiệp quốc đã cảnh báo về tác động sức khỏe từ sự nóng lên toàn cầu.

Báo cáo đã tiết lộ con số giật mình: Cứ mỗi phút trôi qua, 1 người trên thế giới sẽ tử vong do nhiệt độ toàn cầu tăng lên. Không chỉ gây ra cái chết trực tiếp, “cơn nghiện" nhiên liệu hóa thạch của thế giới còn là căn nguyên của ô nhiễm không khí độc hại, cháy rừng, và sự lây lan của các dịch bệnh như sốt xuất huyết.

Các chuyên gia khẳng định, hàng triệu người đang chết oan mỗi năm do thế giới trì hoãn việc giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu.

Tăng 23% số ca tử vong

Báo cáo chỉ ra rằng, tỉ lệ tử vong do các vấn đề liên quan đến nhiệt độ đã tăng vọt 23% kể từ những năm 1990, ngay cả khi đã tính đến sự gia tăng dân số.

Trung bình, từ năm 2012 đến 2021, có tới 546.000 người chết mỗi năm vì sức nóng. Thành viên nhóm nghiên cứu, Giáo sư Ollie Jay từ Đại học Sydney (Úc), nhấn mạnh: "Đây thực sự là một con số đáng kinh ngạc và đang tiếp tục tăng lên”.

Ông Jay cũng cảnh báo rằng áp lực nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai và có thể gây tử vong - một điều mà nhiều người chưa thực sự hiểu rõ. Ông khẳng định: "Mỗi cái chết liên quan đến nhiệt độ đều có thể ngăn chặn được".

Theo báo cáo, trong 4 năm qua, một người bình thường đã phải tiếp xúc với 19 ngày nhiệt độ đe dọa đến tính mạng mỗi năm. Trong số đó, có đến 16 ngày sẽ không xuất hiện nếu không có sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra.

Thiệt hại kép

Tác động kinh tế từ sức nóng cũng vô cùng nặng nề. Năm 2024, việc tiếp xúc với nhiệt độ cao đã dẫn đến kỷ lục 639 tỉ giờ lao động bị mất, gây thiệt hại tương đương 6% GDP quốc gia ở các nước kém phát triển nhất do người dân không thể làm việc ngoài trời (như trên nông trại, công trường).

Điều đáng nói, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng năm 2023, các chính phủ chi ra tới 2,5 tỉ USD mỗi ngày dưới hình thức trợ cấp trực tiếp cho các công ty nhiên liệu hóa thạch. Con số này xấp xỉ với khoản tiền mà người dân đã mất đi vì nhiệt độ cao ngăn cản họ làm việc.

Con số cũng làm lu mờ khoản cam kết 300 tỉ USD tại hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP29 năm 2024 nhằm hỗ trợ các quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước khí hậu.

Việc tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch không chỉ làm hành tinh nóng lên mà còn tạo ra ô nhiễm không khí, gây ra hàng triệu ca tử vong mỗi năm. Cháy rừng - bị kích thích bởi điều kiện ngày càng nóng và khô - đang làm gia tăng số ca tử vong do khói, với kỷ lục 154.000 ca tử vong được ghi nhận trong năm 2024.

Hạn hán và sóng nhiệt làm hư hại mùa màng và vật nuôi, khiến 123 triệu người phải chịu đựng tình trạng mất an ninh lương thực trong năm 2023.

Lời cảnh tỉnh cho giải pháp khẩn cấp

Tiến sĩ Marina Romanello từ Đại học College London (Anh), người đứng đầu nhóm phân tích, phát biểu: “Báo cáo này vẽ ra một bức tranh nghiệt ngã và không thể chối cãi về những tác hại sức khỏe tàn khốc đang lan tới mọi ngóc ngách trên thế giới. Sự tàn phá đối với sinh mạng và sinh kế sẽ tiếp tục leo thang cho đến khi chúng ta chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch".

Bà Romanello cảnh báo thêm: "Chúng ta đang chứng kiến hàng triệu ca tử vong xảy ra một cách vô nghĩa mỗi năm do sự chậm trễ trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu và chậm trễ trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu không thể tránh khỏi".

Tiến sĩ Romanello nhấn mạnh rằng các giải pháp để tránh thảm họa khí hậu và bảo vệ sinh mạng đã có sẵn, từ năng lượng sạch đến thích ứng đô thị và chế độ ăn uống lành mạnh, thân thiện với khí hậu.

Linh La (theo The Guardian)