Hy vọng mới về vắc xin cúm gia cầm

Nghiên cứu được trình bày chi tiết trong báo cáo công bố ngày 17/4 trên Tạp chí Cell Biomaterials, tập trung vào biến thể H5N1 được gọi là 2.3.4.4b. Biến thể này đã gây ra các đợt bùng phát cúm rộng rãi ở các loài chim hoang dã và gia cầm, lây nhiễm cho gia súc lấy sữa, mèo nhà, sư tử biển và các loài động vật có vú khác.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học mô tả một quy trình giúp tạo ra liều lượng chính xác 2 loại protein kháng nguyên chính của vi rút gây cúm gia cầm là hemagglutinin (H5) và neuraminidase (N1). Quy trình này tạo ra sự khác biệt so với một số ít vắc xin cúm gia cầm đang được sử dụng cho người ở Mỹ và châu Âu. Chúng có hiệu quả tốt nhưng hầu như chỉ tập trung vào protein H5 chứ không phải N1.

Các hạt vi rút cúm gia cầm A/H5N1 - Nguồn ảnh: Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ/Getty Images

Không giống như các loại vắc xin hiện đã được chấp thuận, sử dụng các phiên bản sống hoặc chết của vi rút H5N1, sản phẩm mới là một loại vắc xin protein tái tổ hợp, dựa vào các đoạn vật liệu di truyền (H5 và N1) từ vi rút để kích thích phản ứng miễn dịch. Tác giả chính của nghiên cứu, tiến sĩ Jonathan Lovell - giáo sư tại Khoa Kỹ thuật Y sinh, Đại học Buffalo - cho biết:

“Vắc xin của chúng tôi không yêu cầu sử dụng mầm bệnh bất hoạt trong quá trình sản xuất như nhiều loại vắc xin cúm khác, đây có khả năng là cách nhanh hơn và hiệu quả hơn để bảo vệ con người và động vật khỏi các chủng cúm gia cầm gây chết người”.

Nhóm nghiên cứu có kế hoạch thử nghiệm thêm về ứng cử viên vắc xin mới, bao gồm thử thay đổi liều lượng, lịch trình tiêm và điều kiện lưu trữ khác nhau.

Trong khi đó, tình hình dịch cúm gia cầm ở một số nơi trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp. Mới đây, một bé gái 3 tuổi ở Mexico đã tử vong vào ngày 8/4 do “biến chứng hô hấp sau khi bị nhiễm cúm gia cầm H5N1”. Các triệu chứng của bé gái bao gồm sốt, khó chịu và nôn mửa, bắt đầu vào ngày 7/3.

Đứa trẻ không có bất kỳ tình trạng bệnh lý tiềm ẩn nào, chưa được tiêm vắc xin cúm theo mùa và chưa từng đi du lịch. Các nhà chức trách cho biết, chủng cúm gia cầm ở đứa trẻ là chủng đã lưu hành ở các loài chim hoang dã trên khắp Bắc Mỹ, được gọi là D1.1.

Đây là chủng tương tự liên quan đến cái chết của một người trưởng thành có bệnh nền ở bang Louisiana vào đầu năm 2025 và trường hợp của một bé gái 13 tuổi người Canada cần hỗ trợ sự sống trong vài tuần trước khi hồi phục. 2 người khác tại Mỹ, một người ở bang Wyoming và một công nhân chăn nuôi gia cầm ở bang Ohio, cũng được báo cáo là mắc bệnh nặng sau khi tiếp xúc với chủng vi rút D1.1.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, đã có 70 trường hợp nhiễm cúm gia cầm H5N1 ở người được báo cáo tại nước này kể từ tháng 3/2024, khi loại vi rút này lần đầu tiên được ghi nhận ở đàn gia súc cho sữa. Sở Công viên và Động vật hoang dã bang Texas cũng đã phát hiện ra cúm gia cầm ở một số loài động vật có vú, bao gồm chồn hôi, cáo và gấu mèo. Sự hiện diện của cúm ở động vật có vú hoang dã cho thấy một giai đoạn lây lan mới đáng lo ngại.

Linh La (theo Los Angeles Times, News Medical, Texas Standard)