Gen Z ngày càng không thích ra ngoài, sống rời xa thiên nhiên

Nhiều phụ huynh lo lắng con cái họ dành ít thời gian hơn ở ngoài nhưng lại sử dụng điện thoại quá nhiều - Ảnh minh họa: istock

Một khảo sát mới được thực hiện với 2.000 người trưởng thành tại Mỹ cho thấy: người thuộc thế hệ Gen Z (sinh từ khoảng 1997 đến 2012) chỉ dành trung bình 49 phút mỗi ngày trong tuần để ở ngoài trời - phần lớn là để đi lại (24%). Trong khi đó, thế hệ Gen X (sinh từ 1965–1980) dành tới 65 phút/ngày cho các hoạt động ngoài trời.

Đáng chú ý, 67% Gen Z Mỹ thừa nhận họ có thể ở trong nhà nhiều ngày liền mà không bước chân ra khỏi cửa. Những lý do phổ biến khiến họ tránh tiếp xúc với thiên nhiên gồm: thời tiết xấu (25%), thiếu thời gian (16%), và không thích đi ra ngoài một mình (16%).

Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Mỹ. Tại Anh, một khảo sát từ các nhóm đi bộ ngoài trời cho thấy: 47% người trẻ thuộc Gen Z cho rằng việc không có bạn bè hoặc người thân để cùng đi là rào cản chính khiến họ không ra ngoài. Một số khác nói rằng không biết phải làm gì khi ở ngoài, hoặc không thấy hoạt động ngoài trời hấp dẫn.

Một nghịch lý được ghi nhận: phần lớn Gen Z biết rằng thiên nhiên mang lại lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần, nhưng lại thiếu động lực và thói quen tiếp xúc thực tế với môi trường tự nhiên.

Tại Úc, thế hệ Gen Z được đánh giá là thế hệ lo lắng nhiều nhất về biến đổi khí hậu và sự suy thoái môi trường. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu, sự lo lắng này không tương ứng với hành động ngoài trời hoặc tham gia vào các hoạt động môi trường thực tế. Nhiều bạn trẻ vẫn bị cuốn vào vòng xoáy học tập, công việc và mạng xã hội, thay vì tận hưởng thiên nhiên.

Một yếu tố khác được nhiều chuyên gia nhấn mạnh là môi trường sống đô thị, thiếu không gian xanh - khiến Gen Z dễ bị ''cắt đứt'' khỏi thiên nhiên. Tại Tel Aviv (Israel), nghiên cứu trong và sau giai đoạn phong tỏa vì COVID-19 cho thấy cư dân thành thị, đặc biệt là giới trẻ, có tần suất và chất lượng tiếp xúc với thiên nhiên giảm rõ rệt, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần.

Tương tự, khảo sát tại Mỹ cũng ghi nhận 67% cư dân thành phố có thể ở trong nhà suốt nhiều ngày mà không thấy cần ra ngoài. Với mật độ xây dựng dày đặc, không gian tự nhiên ngày càng bị thu hẹp và Gen Z ngày càng thấy việc ra ngoài là ''không cần thiết''.

Lối sống tách biệt với thiên nhiên có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần - Ảnh minh họa: istock

Tiến sĩ tâm lý xã hội Pelin Kesebir, người đồng hành cùng dự án nghiên cứu tại Canada, nhận định: ''Chúng ta đang chứng kiến sự suy giảm các yếu tố thiên nhiên trong đời sống văn hóa, từ phim ảnh, âm nhạc đến sách vở. Điều này phản ánh một thực trạng sâu rộng hơn: thế hệ trẻ đang ngày càng mất kết nối với tự nhiên''.

Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tạo điều kiện thuận lợi hơn để Gen Z có thể tiếp cận và cảm nhận thiên nhiên một cách tự nhiên nhất, thay vì chỉ kêu gọi bằng thông điệp bảo vệ môi trường.

Các giải pháp được đưa ra là thiết kế lại không gian đô thị theo hướng xanh hóa, tạo nhiều khu vực công cộng có thể tiếp cận dễ dàng. Tích hợp thiên nhiên vào giáo dục và văn hóa đại chúng, giúp thiên nhiên trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống. Khuyến khích các hoạt động cộng đồng ngoài trời.

Gen Z là thế hệ ''sống online'' nhiều nhất, nhưng cũng chính họ đang chịu hậu quả rõ rệt nhất của lối sống tách biệt với thiên nhiên. Thiên nhiên không chỉ là phong cảnh, đó là không gian sống, là sức khỏe tinh thần,và là bản năng gắn kết mà con người không thể thay thế bằng công nghệ.

Nhật Minh (theo NY Post)