Động đất ở Afghanistan: Hơn 620 người thiệt mạng, nỗi đau chồng chất khó khăn

Những cơn dư chấn mạnh đã san phẳng nhiều ngôi nhà ở vùng núi phía đông Afghanistan - Ảnh: AIMAL ZAHIR/The Telegraph

Thương vong lớn và khó khăn chồng chất

Trận động đất xảy ra vào khoảng nửa đêm ngày 1/9 (giờ địa phương), với tâm chấn nằm cách thành phố Jalalabad (tỉnh Nangahar) 27km về phía Đông. Độ sâu chấn tiêu chỉ khoảng 8km khiến rung chấn lan rộng và gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Ngay sau đó, một trận dư chấn 4,5 độ richter tiếp tục xảy ra gần Basawul.

Theo hãng tin Anadolu, ban đầu, số liệu từ Bộ Thông tin Afghanistan cho thấy hơn 250 người thiệt mạng và 500 người bị thương. Tuy nhiên, Đài Truyền hình Quốc gia Afghanistan (RTA) sau đó đã cập nhật con số tử vong lên khoảng 500 người. Đến thời điểm hiện tại, con số thương vong chính thức được Bộ Nội vụ Afghanistan xác nhận là khoảng 622 người thiệt mạng và hơn 1.500 người bị thương.

Tại tỉnh Kunar, các huyện Nur Gal, Sawki, Watpur, Manogi và Chapa Dara bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Theo lời một phát ngôn viên Bộ Y tế Afghanistan, con số thương vong và người bị thương là rất cao, nhưng do khu vực khó tiếp cận, các đội cứu hộ vẫn đang tìm cách tiếp cận hiện trường. Tình hình được dự báo còn tồi tệ hơn ở các vùng xa xôi khác, nơi có rất ít đường đi.

Thiệt hại lớn do động đất gây ra còn làm kéo căng các nguồn lực của một quốc gia vốn đang phải đối phó với các cuộc khủng hoảng nhân đạo, từ việc viện trợ giảm mạnh cho đến tình trạng người dân phải di tản đến các nước láng giềng.

Tâm chấn nằm ở khu vực đứt gãy do các mảng kiến tạo chồng lên nhau - Ảnh: The New York Times

Địa hình hiểm trở và nhà cửa thô sơ

Các chuyên gia địa chấn cho biết, khu vực bị ảnh hưởng là một vùng thường xuyên xảy ra động đất lớn. Nơi đây nằm ở giao điểm của hai mảng kiến tạo chính là Ấn Độ và Á-Âu. Mảng Ấn Độ di chuyển về phía Bắc và trượt qua một phần của mảng Á-Âu, tạo nên hoạt động kiến tạo mạnh mẽ.

Ngoài ra, đây còn là một khu vực có mật độ dân số khá cao và địa hình rất nhiều đồi núi, đồng nghĩa với việc động đất thường xuyên gây ra lở đất. Ông Chris Elders, giáo sư danh dự tại Đại học Curtin, Tây Úc, cho biết: “Không chỉ các ngôi nhà bị rung lắc và mất ổn định, mà sườn đồi cũng sẽ rung chuyển và trở nên không vững chắc, đó là nguyên nhân gây ra lở đất”.

Kamal Hyder - một phóng viên của đài Al Jazeera - chia sẻ: "Kunar là một vùng nghèo và nhiều núi. Nhà cửa ở đây rất dễ bị tổn hại do được xây bằng bùn và đá. Chúng sẽ không thể chống chọi được với một trận động đất như thế này, đặc biệt khi nó xảy ra vào nửa đêm, thời điểm hầu hết mọi người đều đang ở trong nhà".

Phóng viên nói thêm: "Tình hình hiện khá thảm khốc, bởi vì một số báo cáo mà chúng tôi nhận được cho biết hàng trăm người được cho là đã chết, và đó dĩ nhiên là mối quan ngại lớn. Những ngôi làng này nằm rải rác cách xa nhau. Việc tiếp cận cũng rất khó khăn, vì những trận động đất như thế này chắc chắn đã gây ra lở đất.

Do đó, bất kỳ hoạt động cứu hộ nào cũng phải diễn ra trong những giờ vàng để tiếp cận những địa điểm hẻo lánh đó. Đó sẽ là thách thức lớn nhất".

Đây không phải là lần đầu tiên Afghanistan phải hứng chịu thảm họa thiên nhiên. Vào tháng 10/2023, một trận động đất khác ở miền Tây Afghanistan đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 2.400 người. Thảm họa mới nhất này một lần nữa nhấn mạnh sự mong manh của một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới trước những thiên tai.

Linh La (theo Al Jazeera, The Standard)