PNO - Một nghiên cứu quy mô lớn ở Anh vừa công bố rằng, chỉ cần 1 giọt máu, các xét nghiệm phân tích hồ sơ phân tử có thể dự báo nguy cơ mắc nhiều loại bệnh từ tiểu đường, tim mạch đến ung thư và sa sút trí tuệ trước khi triệu chứng xuất hiện đến 10 năm.
 |
| Các xét nghiệm dự đoán sẽ chuyển hướng chăm sóc sức khỏe sang phòng ngừa thay vì điều trị. Ảnh minh họa: getty images |
Dựa trên dữ liệu từ dự án UK Biobank, các nhà nghiên cứu đã đo nồng độ gần 250 loại protein, đường, chất béo và hợp chất sinh học khác trong mẫu máu của 500.000 tình nguyện viên.
Những "hồ sơ phân tử" phức tạp này cung cấp bức tranh chi tiết về sinh lý mỗi người, và khi kết hợp với hồ sơ y tế, chúng cho phép dự báo sớm nguy cơ hàng loạt bệnh trước khi cơ thể xuất hiện triệu chứng.
"Đây sẽ là bước ngoặt lớn trong y học dự phòng" - tiến sĩ Joy Edwards-Hicks từ Đại học Edinburgh nhận định. Theo bà, chỉ với một giọt máu, bác sĩ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát và cảnh báo sớm nếu các dấu ấn sinh học gợi ý nguy cơ bệnh tật đang tăng lên.
UK Biobank đã hợp tác với Nightingale Health để phân tích hàng trăm chất chuyển hóa từ đường, axit amin, chất béo đến tiền chất hormone và các sản phẩm thải như ure.
Những phân tử này phản ánh trực tiếp quá trình chuyển hóa thức ăn, hoạt động của cơ quan nội tạng và sự thay đổi năng lượng trong cơ thể. Khi gan, thận hay cơ bị tổn thương, hồ sơ chuyển hóa sẽ thay đổi rõ rệt, ở bệnh ung thư, lượng đường mà tế bào hấp thụ cũng tăng mạnh.
Không chỉ phản ánh yếu tố di truyền, các "dấu hiệu chuyển hóa" này còn chịu ảnh hưởng bởi môi trường sống, chế độ ăn, luyện tập, ô nhiễm và căng thẳng giúp phác họa toàn diện hơn về sức khỏe so với nhiều xét nghiệm khác.
"Hồ sơ chuyển hóa cho phép chúng ta nhìn thấy cả nguy cơ di truyền lẫn hệ quả từ lối sống" - tiến sĩ Julian Mutz (King’s College London) giải thích.
Việc có đủ dữ liệu cho 500.000 người mở đường cho các xét nghiệm đáng tin cậy hơn, phát hiện sớm nguy cơ nhiều bệnh, bao gồm những dạng sa sút trí tuệ hiếm gặp.
Tiến sĩ Mutz hiện đang dùng dữ liệu này để dự đoán nguy cơ Alzheimer 10-15 năm trước khi bệnh bùng phát, từ đó giúp bệnh nhân can thiệp sớm.
Ở Đại học Oxford, tiến sĩ Najaf Amin và cộng sự phát hiện sự khác biệt rõ rệt giữa nam và nữ trong quá trình lão hóa và phát triển các bệnh liên quan tuổi tác, như ung thư. Điều này có thể giúp giải thích tại sao cùng một loại thuốc lại có hiệu quả khác nhau giữa hai giới.
Từ năm 2006, UK Biobank đã trở thành kho dữ liệu sinh học lớn nhất thế giới, giúp các nhà khoa học truy tìm mối liên hệ giữa lối sống, gen, môi trường và sức khỏe.
''Nghiên cứu các chất chuyển hóa là chìa khóa để phát hiện cảnh báo sớm, hiểu cách bệnh hình thành và đánh giá hiệu quả điều trị" - giáo sư Naomi Allen, nhà khoa học trưởng của UK Biobank, nhấn mạnh.
Kết quả nghiên cứu mở ra triển vọng về một tương lai mà việc dự đoán và ngăn ngừa bệnh tật chỉ cần một giọt máu, giúp cá nhân can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nhật Minh (theo Guardian)
| Chia sẻ bài viết: |
Ngày 19/11, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến trên toàn cầu ngày càng tăng là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe.
TikTok sẽ trao cho người dùng công cụ để tự giảm bớt hoặc tăng cường lượng nội dung được tạo ra từ Trí tuệ nhân tạo (AI) trên trang tin cá nhân.
Những hoạt động phát sóng (livestream) ồn ào làm đảo lộn nghiêm trọng cuộc sống của người dân địa phương tại khu vực ga Bucheon, tỉnh Gyeonggi, Hàn Quốc.
Chưa bao giờ nghề giáo cao quý lại phải đối mặt với vấn đề bạo lực và quấy rối từ chính học sinh và các phụ huynh như hiện nay.
Nền tảng game trực tuyến Roblox sẽ áp dụng công nghệ ước tính tuổi bằng khuôn mặt để giới hạn đối tượng trò chuyện của trẻ em.
Cầm dây xích, nhảy qua chướng ngại vật, và… vỗ về chó vô hình đang là trào lưu khiến cộng đồng mạng trên khắp thế giới vừa bối rối vừa thích thú.
WHO cảnh báo tình trạng kháng kháng sinh đã gây ra tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu khi các bệnh nhiễm trùng ngày càng trở nên khó điều trị.
Một chiến dịch kéo dài 3 năm đưa vắc-xin chống lại vi rút u nhú ở người đã ngăn chặn được 1,4 triệu ca tử vong.
Trước nỗi lo con trẻ ngày càng lệ thuộc vào màn hình, nhiều phụ huynh Mỹ đang chọn biện pháp quyết liệt đó là gửi con đến các trại "detox công nghệ".
Sẽ có hơn 22,6 triệu người, phần lớn trong số đó là trẻ em, có thể chết vì viện trợ của Mỹ và các nước châu Âu bị cắt giảm.
Trong 4 tháng liền, người dân ở Bang Ban - một huyện trũng thấp ở thành phố cổ Ayutthaya, Thái Lan - đã phải sống dưới nước.
Ngày 17/11, Tổng thống Donald Trump cho biết Mỹ sẽ đẩy nhanh việc cấp thị thực cho du khách nước ngoài có vé xem các trận đấu World Cup của FIFA
Công ty công nghệ YBrain ra mắt thiết bị MindSteam Pro, mở rộng phương pháp điều trị trầm cảm tại nhà và phòng khám.
Ngày 17/11, Tòa án Tội ác chiến tranh Bangladesh tuyên án tử hình đối với cựu Thủ tướng Sheikh Hasina.
Một quán cà phê toàn những người giúp việc cao tuổi Nhật Bản vừa tổ chức buổi hẹn hò dành cho người độc thân từ 60-80 tuổi.
Trẻ em và thanh thiếu niên ở khắp nơi đang mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng.
Vụ tai nạn giao thông xảy ra gần Medina, Ả Rập Xê Út, đã cướp đi sinh mạng của 45 người hành hương từ Ấn Độ.
Do thất vọng với hệ thống y tế cũng như lịch hẹn bác sĩ quá lâu, ngày càng có nhiều người Mỹ tìm kiếm lời khuyên từ trí tuệ nhân tạo (AI).
