Từ cặp đôi quyền lực, Tổng thống Donald Trump - tỉ phú Elon Musk có thể làm gì để tổn thương nhau?

Elon Musk và Tổng thống Donald Trump cùng cười khi nghe câu hỏi của các phóng viên tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, vào ngày 30/5/2025 - Ảnh: Kevin Dietsch/Getty Images

Từ bạn thành công kích nhau

Từng là thành viên chủ chốt trong nhóm thân cận của Tổng thống Donald Trump, một nhà tài trợ lớn cho chiến dịch tranh cử và là người có mặt tại các cuộc họp nội các, mối quan hệ giữa tỉ phú Elon Musk với Tổng thống đã xấu đi và trở thành một cuộc đấu khẩu công khai cay đắng, không lâu sau khi ông Musk rời Nhà Trắng vào cuối tháng Năm.

Ông Musk đã rời khỏi vai trò lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) tại Nhà Trắng sau khi đạt đến giới hạn 130 ngày tại nhiệm của một nhân viên chính phủ đặc biệt.

Cuộc chiến ngôn từ bắt đầu ngay sau khi ông Musk rời Nhà Trắng và lên tiếng phản đối Đạo luật "Một dự luật lớn tuyệt đẹp" của ông Trump, đã được Hạ viện thông qua vào tháng 5/2025 và hiện đang chờ Thượng viện bỏ phiếu thông qua.

Elon Musk kêu gọi luận tội ông Donald Trump và chế giễu mối quan hệ của ông với Jeffrey Epstein - người đã bị kết án về tội lạm dụng tình dục.

Trong khoảnh khắc cao trào nhất của câu chuyện, ông Musk cáo buộc trên X rằng, lý do chính quyền Trump không công bố các hồ sơ về Epstein là vì chúng liên lụy đến tổng thống. Sau đó, ông trích dẫn một bài đăng trên Twitter kêu gọi cách chức ông Trump, và nói rằng thuế quan của Trump sẽ gây ra suy thoái.

Cổ phiếu của Tesla, công ty xe điện do ông Musk điều hành, đã giảm gần 15% vào chiều 5/6. Riêng công ty tên lửa của ông Musk, SpaceX, không được giao dịch cổ phiếu công khai. Dù vậy cổ phiếu của các đối thủ cạnh tranh với SpaceX đã tăng giá khi có tin tức.

Vào ngày 5/6, Tổng thống Trump dường như đã chán ngấy những lời phàn nàn của ông Musk. Phát biểu tại Phòng Bầu dục dưới sự chứng kiến đầy ngạc nhiên của Thủ tướng Đức Friedrich Merz, ông Trump chế giễu vết thâm mắt của ông Musk và đặt câu hỏi tại sao người đồng minh cũ không che giấu nó.

Ông Musk cũng nhận công lao cho chiến thắng trong cuộc bầu cử của ông Trump, còn ông Trump nhấn mạnh rằng những đóng góp của Musk không ảnh hưởng gì đến việc ông giành chiến thắng tại tiểu bang chiến trường Pennsylvania.

Sau đó ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng ông đã sa thải Musk khỏi vai trò cố vấn đặc biệt vì ông "mệt mỏi". Đáp trả, ông Musk gọi đây là "một lời nói dối trắng trợn. Thật buồn".

Tổng thống Trump với Elon Musk và con trai của ông Musk tại Nhà Trắng vào tháng 3/2025 - Ảnh: Doug Mills/The New York Times

Các động thái có thể tổn thương nhau

Ông Musk có thể làm gì?

- Sử dụng hàng tỉ USD trong khối tài sản cá nhân để chống lại ông Trump, các đồng minh và chương trình nghị sự của chính phủ: Sau khi chi hơn 250 triệu USD cho chiến dịch bầu cử của ông Trump, ông Musk cũng có thể dễ dàng tài trợ cho các chiến dịch chống lại đảng Cộng hòa.

Ông gọi dự luật chính sách trong nước của ông Trump là "một sự ghê tởm đáng xấu hổ" và lên tiếng tấn công các nhà lãnh đạo quốc hội từ đảng Cộng hòa trên X - công ty truyền thông xã hội do ông làm chủ. Ông Musk cũng có thể giữ lại 100 triệu USD cuối cùng trong lời cam kết ủng hộ ông Trump.

- Sử dụng phương tiện truyền thông xã hội như một cách kích động dư luận: Vào chiều 5/6, ông Musk đăng tải một cuộc thăm dò trên X, hỏi liệu đã đến lúc "thành lập một đảng chính trị mới ở Mỹ thực sự đại diện cho 80% cử tri dao động". Hơn 80% trong số khoảng 2 triệu người trả lời đã bỏ phiếu "có". Ngoài ra, trong phần bình luận của một bài đăng gợi ý rằng "Trump nên bị luận tội", ông Musk đã nói: "Có".

- Kéo ông Trump vào cuộc tranh cãi công khai: Sau nhiều tháng duy trì mối quan hệ thân thiết với tổng thống, giờ đây ông Musk có thể gây rắc rối cho ông Trump bằng cách công bố các thông tin nội bộ. Dù không đưa ra bằng chứng, ông Musk tuyên bố chính quyền của ông Trump đã chậm trễ trong việc công bố hồ sơ về Jeffrey Epstein, vì có tên ông Trump trong đó.

- Sử dụng các công ty của mình để gây bất tiện cho chính quyền: Ông Musk viết rằng ông sẽ "ngay lập tức" ngừng hoạt động tàu vũ trụ Dragon của SpaceX, vốn đảm nhiệm vai trò vận chuyển các phi hành gia và vật tư của NASA đến và đi từ Trạm vũ trụ quốc tế.

Mối đe dọa này đã thúc đẩy Stephen K. Bannon, một đồng minh của ông Trump và là một trong những người chỉ trích ông Musk hàng đầu, đề xuất ông Trump "tịch thu SpaceX ngay lập tức" thông qua lệnh hành pháp.

Tổng thống Trump có thể làm gì?

- Cắt hợp đồng với các công ty của ông Musk: Trên nền tảng truyền thông xã hội của riêng mình, Truth Social, ông Trump gợi ý về việc chấm dứt các hợp đồng của chính phủ với các công ty khác nhau của ông Musk, bao gồm SpaceX và Tesla. Theo ông, đây sẽ là "cách dễ nhất để tiết kiệm tiền trong gân sách của chúng ta". Năm 2024, các công ty của ông Musk đã được hứa hẹn 3 tỉ USD từ gần 100 hợp đồng với 17 cơ quan chính phủ.

- Điều tra tình trạng nhập cư và việc sử dụng ma túy của ông Musk: Ông Bannon đã kêu gọi "điều tra chính thức về tình trạng nhập cư của ông Musk, vì tôi tin chắc rằng ông ấy là người nhập cư bất hợp pháp và ông nên bị trục xuất khỏi đất nước ngay lập tức".

Ông Musk là công dân Mỹ đã nhập tịch, sinh ra ở Nam Phi. Ông Bannon cũng kêu gọi điều tra việc sử dụng ma túy của ông Musk và những nỗ lực của ông Musk trong việc tìm kiếm thông tin mật về các kế hoạch quân sự liên quan đến Trung Quốc.

- Thu hồi quyền miễn trừ an ninh của ông Musk: Ông Bannon gợi ý rằng quyền miễn trừ tuyệt mật của ông Musk nên bị đình chỉ trong quá trình điều tra về ông.

Ông Trump cũng có thể thu hồi hoàn toàn quyền giải phóng mặt bằng của ông Musk, theo như một phần trong hợp đồng chính phủ liên quan đến công việc của SpaceX và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA). Điều đó sẽ khiến ông Musk rất khó tiếp tục làm việc với chính phủ.

- Sử dụng quyền lực của tổng thống để chống lại đồng minh cũ: Ông Trump có một loạt các quyền hạn to lớn theo ý mình, với khả năng ký các sắc lệnh hành pháp trừng phạt các đối thủ chính trị và chỉ đạo các cơ quan như Bộ Tư pháp tiến hành các cuộc điều tra.

Tổng thống cũng có thể chấm dứt một số dự án của ông Musk, chẳng hạn như về kế hoạch Bộ Hiệu quả Chính phủ, cũng như việc ủng hộ người Nam Phi da trắng - một ưu tiên của ông Musk.

Linh La (theo The Guardian, The New York Times)