Những rào cản trong điều trị bệnh béo phì của người Việt

21/06/2025 - 21:31

PNO - Tại buổi họp công bố những phát hiện mới từ Nghiên cứu ACTION - Vietnam tổ chức chiều 21/6, phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn - Phó viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đồng tác giả nghiên cứu này - đã chia sẻ những dữ liệu đáng chú ý về căn bệnh béo phì tại Việt Nam.

Nhận thức có, hành động chưa theo kịp

Ông cho biết, nghiên cứu ACTION - Vietnam đã được công bố trên Tạp chí của Liên đoàn Nội tiết Đông Nam Á vào tháng 4/2025. Nghiên cứu này khảo sát 1.000 người béo phì (PwO) và 200 chuyên gia y tế (HCPs) tại Việt Nam. Kết quả cho thấy hàng loạt rào cản, từ nhận thức, giao tiếp cho đến tâm lý xã hội đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới hiệu quả điều trị.

Những rào cản này gồm: Công nhận nhưng chưa hành động. Cụ thể là 67% người bệnh và 80% chuyên gia y tế đồng thuận rằng béo phì là bệnh mạn tính. Tuy nhiên, 58% người bệnh vẫn tin rằng giảm cân hoàn toàn là trách nhiệm cá nhân, trong khi 76% chuyên gia y tế khẳng định cần có vai trò hỗ trợ chủ động hơn từ hệ thống y tế.

phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn nêu thực trạng đáng lo ngại về béo phì tại Việt Nam

Có gần 50% người bệnh cảm thấy xấu hổ khi được hỏi về cân nặng. Đồng thời, 40% bác sĩ ngần ngại đề cập chủ đề này vì lo người bệnh không hợp tác hoặc tổn thương tinh thần.

Những trở ngại phổ biến khác: Dù 82,7% người bệnh từng nỗ lực giảm cân trung bình 4 lần, thì rào cản chính vẫn là thiếu vận động (63% PwO, 86% HCPs) và thiếu động lực (60% PwO, 80% HCPs). Bên cạnh đó, 52% chuyên gia cho rằng người bệnh thiếu quan tâm đến tình trạng của mình.

Một rào cản khác đó là kỳ thị béo phì. Theo nghiên cứu, kỳ thị khiến 30% người bệnh ngại xây dựng mối quan hệ cá nhân, 17% gặp khó khăn khi tìm việc, 16% đánh mất cơ hội thành công trong sự nghiệp.

“Tại Việt Nam, dù đã có định danh y học, béo phì vẫn chưa được nhìn nhận đúng trong thực hành điều trị. Một phần nguyên nhân là do rào cản tâm lý giữa bác sĩ và người bệnh. Điều tưởng chừng nhỏ đó đang làm trì hoãn việc tiếp cận điều trị hiệu quả” - ông nhấn mạnh.

Nguyễn Liêm (27 tuổi, sống tại Hà Nội) chia sẻ về hành trình giảm cân từ 145kg xuống còn 86kg nhờ tập luyện, ăn uống và phẫu thuật. Anh khẳng định, điều cần nhất không phải là một đơn thuốc, mà là sự thấu hiểu và đồng hành từ bác sĩ và người thân.
Nguyễn Liêm - 27 tuổi, sống tại Hà Nội (áo đen) chia sẻ về hành trình giảm cân, từ 145kg xuống còn 86kg nhờ tập luyện, ăn uống và phẫu thuật.

Đổi cách tiếp cận để điều trị hiệu quả

Theo bác sĩ Georgia Rigas - giảng viên thỉnh giảng tại Trường Lâm sàng St George Đại học New South Wales (Úc) - quản lý căn bệnh này không đồng nghĩa với việc giảm cân. Bà cho biết, quản lý béo phì nên tập trung vào cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm biến chứng sức khỏe cho người bệnh.

“Béo phì đặt ra thách thức đáng kể do những quan niệm sai lầm phổ biến về tác động sâu sắc của nó đối với sức khỏe. Béo phì không phải do một cá nhân thiếu ý chí. Đây là một căn bệnh tiến triển mạn tính. Trong nhiều thập kỷ, các trường y đã dạy bác sĩ cách điều trị các biến chứng của bệnh béo phì, tức là điều trị đối phó. Đối với một số cá nhân, điều này là quá muộn, vì vậy cơ hội giảm các biến chứng bị thu hẹp” - bà chia sẻ.

Bà đã khuyến khích các đồng nghiệp của mình áp dụng phương pháp chủ động với PwO, bao gồm sàng lọc sớm các biến chứng liên quan đến béo phì, xác định nguyên nhân gốc rễ và giải quyết bằng các liệu pháp dựa trên bằng chứng. “Giống như các bệnh tiến triển mạn tính khác, cách tốt nhất để quản lý béo phì là thông qua phương pháp tiếp cận đa ngành tích hợp” - bà nhấn mạnh.

Nghiên cứu ACTION - Vietnam cho thấy, điều trị béo phì hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều bên: chuyên gia y tế, gia đình, cộng đồng - cùng với sự hỗ trợ từ chính sách y tế quốc gia. Trên hết, cần một thái độ đúng đắn: xem béo phì là bệnh chứ không phải sự yếu đuối cá nhân.

Ngọc Thùy

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI