Hạn chót đã qua, Mỹ đóng cửa các cơ quan liên bang

Tòa nhà Quốc hội Mỹ tối đen trên đồi Capitol ở thủ đô Washington - Ảnh: AFP

Mười phút trước khi tiếng chuông báo nửa đêm vang lên trên thành phố Washington bị chia rẽ sâu sắc, và sau một ngày những người Dân chủ của Tổng thống Barack Obama các đối thủ đảng Cộng hòa “bên miệng hố chiến tranh”, Nhà Trắng đã ra lệnh cho các cơ quan liên bang bắt đầu làm thủ tục đóng cửa.

Giám đốc Quản trị và Ngân sách của Nhà Trắng Mathews Burwell thông báo với các cơ quan bằng một bản ghi nhớ có đoạn: "Chúng tôi hối thúc Quốc hội hành động nhanh chóng để thông qua một Nghị quyết tiếp tục để cung cấp một cây cầu ngắn hạn nhằm đảm bảo đủ thời gian để thông qua một ngân sách cho phần còn lại của năm tài khóa”.

Các nhà lập pháp đã khó lòng mặc cả các vấn đề ngân sách trong những giờ cuối cùng trước khi hết hạn - kết thúc năm tài chính. Thay vào đó, họ tranh luận về việc liệu có cần liên kết thỏa thuận về ngân sách với những nỗ lực để trì hoãn luật chăm sóc sức khỏe của ông Obama (Obamacare) hay không.

"Đây là một đòn đánh không cần thiết vào nước Mỹ", thủ lĩnh phe đa số tại Thượng viện Harry Reid phát biểu tại Thượng viện hai phút sau giờ “quyết định”.

Một tâm trạng khủng hoảng bao trùm khắp Washington giống như lần đầu tiên nó xảy ra vào năm 1996.

Tổng thống Obama hôm 30/9 đã cáo buộc đảng Cộng hòa giam cầm nước Mỹ “đòi tiền chuộc” xuất phát từ những nhu cầu chính trị "cực đoan", trong khi các đối thủ phản công về thái độ kiêu ngạo của những người Dân chủ.

Khoảng 800.000 nhân viên chính phủ dự kiến sẽ được “trả về nhà”; 1,4 triệu binh lính sẽ tiếp tục thi hành nhiệm vụ nhưng có thể phải lĩnh lương chậm; Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) sẽ cho nghỉ việc gần như toàn bộ nhân viên. Các ngành và các cơ quan làm các nhiệm vụ thiết yếu như kiểm soát không lưu, kiểm tra hành khách, các tòa án liên bang, cơ quan bưu chính, phần lớn nhân viên của Bộ An ninh nội địa sẽ tiếp tục làm việc. Trong khi đó, các dịch vụ công của chính phủ sẽ được cắt giảm và các công trình lớn như tượng Nữ thần Tự do và các công viên quốc gia sẽ đóng cửa.

Tổng thống Barack Obama đã ký thông qua một đạo luật nhằm đảm bảo các binh sĩ được trả lương trong suốt thời gian chính phủ tạm ngừng hoạt động. Trong một thông điệp phát đi trên truyền hình, ông Obama cam kết lực lượng quân đội nước này vẫn duy trì các nhiệm vụ như bình thường, song cũng cảnh báo nhân viên Bộ Quốc phòng cần chuẩn bị cho việc trả lương chậm có thể xảy ra.

Cuộc khủng hoảng được cho là bắt nguồn từ một nỗ lực của nhóm "Tea Party" của đảng Cộng hòa tại Hạ viện nhằm thông qua điều kiện mới đối với ngân sách của chính phủ nhằm cản trở Luật cải cách y tế do ông Obama bảo trợ (Obamacare).

Các chuyên gia kinh tế cho biết, đóng cửa chính phủ hai tuần sẽ giảm 0,3% GDP của Mỹ.

Trước đây, Chính phủ Mỹ cũng từng phải ngừng hoạt động 21 ngày khi rơi vào cuộc khủng hoảng tương tự trong hai năm 1995-1996.

VIỆT HƯNG (Theo CNN, AFP)