Góa phụ và quyền được sống

Đôi mắt của Hajaratou Chanteh đẫm lệ, giọng nói của cô luôn ngắt quãng bởi những tiếng nấc khi cô nhớ lại những gì đã đến với mình sau cái chết của chồng. Cách nay 16 năm, chồng của Chanteh qua đời sau một cơn bạo bệnh, từ ngày đó cuộc sống của cô chỉ là đau khổ và cam chịu. Gia đình chồng chiếm giữ mọi thứ mà Chanteh đang có, chẳng những thế họ còn không cho cô bước vào căn nhà của chính mình. Cô đã làm hết sức để đòi quyền lại quyền sở hữu nhưng vô vọng, trong khi cô vẫn phải nuôi con bằng việc thuê đất của người khác trồng hoa màu.

Hajaratou Chanteh (phải) thông báo chi tiết của dự án với một góa phụ trẻ (ảnh: the Guardian)

Chanteh sống ở vùng đông bắc Cameroon, trường hợp của cô là điển hình cho mọi phụ nữ góa chồng ở vùng này. Những góa phụ ở Cameroon luôn bị họ hàng nhà chồng đối xử tệ bạc mà không nhận được sự giúp đỡ từ bất cứ ai hoặc tổ chức nào từ bên ngoài. Nhiều người sau khi chồng chết đã phải ngủ trong chuồng gia súc, không được tiếp xúc với ai, thậm chí, không được rời khỏi nhà. Chồng chết, góa phụ thật sự sống kiếp nô lệ.

Một trường hợp khác được ghi nhận là Lydia Swiri Ndikum, cô gái mới 26 tuổi ở thị trấn Chomba. Sau khi chồng chết, Lydia bị cạo trọc đầu và phải ngủ trên sàn nhà, bên cạnh đàn gia súc, trong suốt 3 tháng. “Tôi phải dậy từ rất sớm, ngồi cùng những người trong gia đình chồng để than khóc về cái chết của chồng. Tôi không được ra khỏi nhà, không được gặp bạn bè và người thân, không được đi nhà thờ. Tôi không được phép là chính mình của ngày xưa”, Lydia nói.

Liên Hiệp Quốc đã thấy được nỗi thống khổ của những người đàn bà góa chồng, đặc biệt là ở những nước kém phát triển, nên từ năm 2005 đã định ra ngày đặc biệt dành cho những phụ nữ góa chồng vào ngày 23/6 mỗi năm, để ghi nhận nỗi thống khổ về tinh thần cũng như vật chất của 245 triệu người phụ nữ góa chồng đang sống nghèo khổ trên thế giới. Từ đó, Dự án hỗ trợ phụ nữ góa chồng ở Cameroon được hình thành, với sự phối hợp của tổ chức từ thiện quốc tế mang tên VSO cùng Hiệp hội Nữ sinh viên Hồi giáo ở Bamenda (MUSAB), nhằm giúp các góa phụ có được cuộc sống tốt hơn về cả tinh thần lẫn vật chất.

Dự án này được thực hiện ở Cameroon theo 3 giai đoạn với sự tham gia của dân làng ở nhiều khu vực, cả đàn ông lẫn đàn bà, cả những người vẫn còn vợ chồng đầy đủ lẫn những người góa chồng. Giai đoạn đầu của dự án triển khai ở 5 khu vực Chomba, Nsongwa, Mbatu, Babessi và Banso, với khoảng 8.000 góa phụ tham gia. Kết quả thu được thật tích cực, nên VSO và MUSAB lên kế hoạch triển khai dự án ra toàn vùng đông bắc Nigeria.

Nhiều góa phụ đã được cấp vốn để chăn nuôi (ảnh: The Guardian)

Bà Sundze Mamah Natari, người đứng đầu dự án, nói: “Một số góa phụ trẻ đã có được cơ hội vào đại học, chúng tôi dự định dùng số này như hạt giống để nhân rộng phong trào”. Những góa phụ lớn tuổi hơn được cấp vốn để trồng trọt hoặc nuôi gia súc. Điều khó khăn nhất không phải là sức lao động hay vốn mà chính là thuyết phục họ hàng nhà chồng tạo điều kiện cho các góa phụ yên ổn sống phần đời còn lại cho chính họ và con của họ. “Chúng tôi nói với người đứng đầu gia đình về quyền của những góa phụ. Nếu ông ta vẫn không muốn hiểu, chúng tôi nhờ chính quyền can thiệp”. Biện pháp này tỏ ra hiệu nghiệm bất ngờ.

Không có gì lạ khi những góa phụ như Hajaratou Chanteh và Lydia Swiri Ndikum là những người nhiệt thành nhất trong dự án này. Tất cả đều vì một mục đích là giành lại quyền lợi chính đáng cho những người góa chồng. “Tôi không muốn bất cứ phụ nữ nào bị đối xử theo cách mà tôi từng phải chịu đựng. Tôi muốn mọi góa phụ phải được tự do sống phần đời còn lại theo lựa chọn của chính họ”, Lydia nói.

Đó là điều đã đến với Rashidatou, một phụ nữ mới qua tuổi 30 nhưng có 5 con với người chồng đã chết cách nay vài năm. Vài tháng trước, Rashidatou tái giá với người đàn ông mà cô chọn lựa. “Tôi đang chờ đứa con thứ sáu chào đời, tôi thật sự hạnh phúc với cuộc sống hiện nay”. Nhờ sự hỗ trợ của Dự án giúp đỡ những góa phụ, Rashidatou và người chồng mới có được một mảnh đất riêng cùng nông cụ cần thiết để trồng trọt. Chỉ vài năm trước, đó là điều không thể có được với các góa phụ ở Cameroon.

THIỆN NGA (Theo The Guardian)