Đô thị hóa, công nghệ và sự lãng quên thiên nhiên ở các nước phát triển

02/11/2025 - 10:59

PNO - Một nghiên cứu toàn cầu mới công bố cho thấy, khi những quốc gia đang phát triển như Nepal hay Bangladesh vẫn duy trì mối liên hệ sâu sắc với thế giới tự nhiên, thì các nền kinh tế phát triển gồm Anh, Nhật Bản, Đức và Canada lại ngày càng xa rời thiên nhiên hơn.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người có mức độ kết nối với thiên nhiên cao hơn sẽ có sức khỏe tốt hơn
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người có mức độ kết nối với thiên nhiên cao hơn sẽ có sức khỏe tốt hơn - Ảnh: Ben Pipe

Nghiên cứu này, được đăng tải trên tạp chí khoa học Ambio, khảo sát 57.000 người tại 61 quốc gia nhằm đo lường mức độ "gắn bó với thiên nhiên", tức mức độ con người cảm nhận, suy nghĩ và trân trọng vị trí của mình trong hệ sinh thái sống.

Kết quả cho thấy Nepal là quốc gia "hòa hợp với thiên nhiên" nhất thế giới, tiếp theo là Iran, Nam Phi, Bangladesh và Nigeria. Ở chiều ngược lại, Anh xếp thứ 55, chỉ trên Hà Lan, Canada, Đức, Israel, Nhật Bản và Tây Ban Nha đứng cuối bảng xếp hạng.

Theo nhóm nghiên cứu do Giáo sư Miles Richardson (Đại học Derby, Anh) dẫn đầu, mức độ gắn bó với thiên nhiên không phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế, mà chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ yếu tố văn hóa, tôn giáo và lối sống.

Các xã hội có đời sống tâm linh cao thường thể hiện sự kết nối sâu sắc hơn với tự nhiên. Trong khi đó, sự phát triển của đô thị, thu nhập cao và việc phụ thuộc vào internet lại là những yếu tố khiến con người ngày càng tách rời thế giới tự nhiên.

''Chúng ta đã trở nên duy lý, khoa học và kinh tế hơn, điều đó mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng khiến chúng ta đánh mất sự gắn kết với thiên nhiên. Vấn đề không chỉ là chúng ta làm gì, mà là cách chúng ta cảm nhận và trân trọng sự sống quanh mình'' - Giáo sư Richardson nhận định.

Ở các đô thị lớn, con người dành phần lớn thời gian trong không gian kín, tương tác với màn hình nhiều hơn với cây xanh. Nhiều người tin rằng việc tham gia các tổ chức môi trường hoặc quyên góp cho các dự án xanh đồng nghĩa với việc họ ''thân thiện với thiên nhiên'', song nghiên cứu cho thấy những hành động đó không cải thiện đáng kể cảm giác gắn bó thực sự với tự nhiên.

Sự xa rời thiên nhiên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn là nguyên nhân sâu xa của khủng hoảng đa dạng sinh học. Các nhà khoa học cho rằng, bên cạnh bất bình đẳng và chủ nghĩa vật chất, sự lãng quên thiên nhiên là một trong 3 nguyên nhân chính khiến hệ sinh thái toàn cầu suy yếu.

các thành phố cần đưa thiên nhiên trở lại bằng cách xây dựng nhiều công viên và không gian xanh. Ảnh minh họa: canva
Các thành phố cần đưa thiên nhiên trở lại bằng cách xây dựng nhiều công viên và không gian xanh hơn - Ảnh minh họa: canva

Giáo sư Richardson đề xuất cách tiếp cận mới đó là đưa thiên nhiên trở lại đời sống đô thị, không chỉ bằng việc xây thêm công viên, mà là tạo nên những ''không gian xanh'' nơi con người có thể cảm nhận giá trị tinh thần của tự nhiên.

Ông cũng kêu gọi lồng ghép thiên nhiên vào các quyết định kinh doanh và chính sách, chẳng hạn áp dụng ''lợi ích ròng đa dạng sinh học'' trong các dự án phát triển và công nhận ''quyền của thiên nhiên'' trong pháp luật.

Giám mục Graham Usher, phụ trách mảng môi trường của Giáo hội Anh, cho rằng việc tái kết nối với thiên nhiên cần bắt đầu từ trẻ nhỏ: ''Khi ta nhận ra vẻ đẹp của thiên nhiên, ta học cách yêu quý nó. Và khi đã yêu, ta sẽ muốn bảo vệ''.

Nghiên cứu toàn cầu này đã vẽ nên một bức tranh đối lập rõ nét, các quốc gia đang phát triển - nơi đời sống gắn bó với đất, nước và tín ngưỡng vẫn duy trì mối liên hệ bền chặt với thiên nhiên, trong khi những xã hội công nghiệp hóa lại đang đánh mất mối liên kết đó trong guồng quay của đô thị và công nghệ.

Nhật Minh (theo Guardian)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI