Bảo vệ trẻ trên không gian số

20/10/2025 - 07:15

PNO - Mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đẩy trẻ em vào vòng xoáy nguy hiểm của các vấn đề sức khỏe tâm thần, bạo lực và lạm dụng. Thực trạng này buộc nhiều quốc gia phải khẩn cấp đưa ra những giải pháp tăng cường bảo vệ trẻ trên không gian mạng.

Sử dụng mạng xã hội sớm có thể dẫn trẻ em đến những nguy cơ khó lường - Ảnh minh họa: Shutterstock
Sử dụng mạng xã hội sớm có thể dẫn trẻ em đến những nguy cơ khó lường - Ảnh minh họa: Shutterstock

3/4 trẻ đối mặt rủi ro trực tuyến

Ngày 14/10/2025, tại Trường SMK Bandar Utama Damansara 4, tỉnh Selangor (Malaysia), một nam sinh 14 tuổi đã đâm tử vong một nữ sinh 16 tuổi ngay tại trường. Cảnh sát xác nhận 2 học sinh không có liên hệ trước đó. Những xung động cảm xúc cùng ảnh hưởng của mạng xã hội là yếu tố chính khiến nghi phạm tấn công nạn nhân.

Các nhà hoạt động, chuyên gia tâm lý cảnh báo những nội dung về “nam tính độc hại” và “chủ nghĩa ghét phụ nữ” trên mạng xã hội có thể đã ảnh hưởng tiêu cực đến hành vi của nam thanh niên.

Dữ liệu mới nhất từ Chỉ số bảo vệ trẻ em trong không gian mạng (CPC Index) của Viện DQ (Singapore) cho thấy, 76% trẻ em toàn cầu (8-18 tuổi) gặp ít nhất một rủi ro mạng trong giai đoạn hậu đại dịch. Con số này thậm chí còn tồi tệ hơn ở Đông Nam Á với 79% trẻ đối mặt với các nguy cơ nói trên.

Không gian mạng còn là ngòi nổ dẫn đến bạo lực ngoài đời thực. Nghiên cứu của tổ chức Internet Matters (Anh) cho thấy, hơn một nửa số trẻ em tiếp nhận tin tức từ mạng xã hội cảm thấy lo lắng và buồn bã sau khi xem các nội dung liên quan đến chiến tranh, bạo lực và chết chóc. Đáng nói, 40% trẻ không chủ động tìm kiếm mà bị thuật toán đề xuất các video về đâm chém, bắn súng hay tai nạn kinh hoàng. Nhiều học sinh bày tỏ sự bất an khi liên tục nhìn thấy các video bạo lực, rùng rợn.

Các quốc gia cùng hành động

Trước thực trạng đáng báo động trên, các quốc gia đang khẩn trương hành động, yêu cầu các nền tảng công nghệ phải chịu trách nhiệm và áp dụng các biện pháp bảo vệ trẻ em theo nguyên tắc an toàn hệ thống. Úc và Anh đang là những quốc gia tiên phong. Thủ tướng Úc Anthony Albanese công bố luật mới, cấm người dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội từ cuối năm 2025.

Tại Anh, Đạo luật An toàn trực tuyến 2023 đặt ra nghĩa vụ pháp lý cho các công ty công nghệ phải bảo vệ người dùng, đặc biệt là trẻ em, khỏi nội dung bất hợp pháp và có hại. Liên minh châu Âu (EU) đang tăng cường các quy tắc hiện có để bảo vệ trẻ vị thành niên, đồng thời cân nhắc các giải pháp tin cậy hơn.

Ở châu Á, Singapore đang đề xuất Dự luật An toàn trực tuyến và thành lập một Ủy ban An toàn trực tuyến có quyền yêu cầu các nền tảng gỡ bỏ nội dung gây hại, chặn truy cập hoặc xóa ứng dụng. Các cửa hàng ứng dụng và dịch vụ mạng xã hội được yêu cầu triển khai các hệ thống xác minh độ tuổi trước ngày 31/3/2026 để đảm bảo người dùng dưới 18 tuổi không thể truy cập các dịch vụ bị hạn chế…

Nhiều hình thức lạm dụng tinh vi và độc hại

Nguy cơ không dừng lại ở bạo lực thể chất và tâm lý. Trẻ em đang trở thành nạn nhân của các hình thức lạm dụng và khai thác mới, tinh vi hơn. Báo cáo của tổ chức Global Witness (Anh) cho thấy, ngay cả khi người dùng khai báo rằng họ 13 tuổi (độ tuổi tối thiểu) và sử dụng chế độ hạn chế, TikTok vẫn đề xuất các cụm từ tìm kiếm có tính chất tình dục cao và hướng người dùng đến các nội dung khiêu dâm chỉ sau một số ít cú nhấp chuột.

Mức độ nghiêm trọng của vấn đề được đẩy lên cao hơn với sự trỗi dậy của AI Deepfake. Dữ liệu của Viện An toàn trẻ em toàn cầu (Anh) cho thấy, số lượng báo cáo về lạm dụng tình dục trẻ em được tạo ra bằng AI đã tăng vọt 1.325% chỉ trong giai đoạn 2023-2024. Công nghệ này cho phép kẻ xấu ghép mặt trẻ em vào các phim ảnh “người lớn”, gây ra tổn thương tâm lý suốt đời.
Tại Đông Nam Á, tội phạm có tổ chức còn nhắm vào trẻ em như một công cụ kiếm tiền.

Tại miền Bắc Thái Lan, cảnh sát mạng vừa bắt giữ 3 thanh niên 19 tuổi vì hành vi dụ dỗ trẻ vị thành niên mở tài khoản ảo. Các tài khoản này được mua lại với giá thấp và bán lại cho đường dây đánh bạc, lừa đảo qua điện thoại với giá cao gấp 10 lần. Nhiều trẻ sau đó phải nhận giấy triệu tập của cảnh sát vì tên của các em được liên kết với hoạt động lừa đảo.

Linh La (theo SCMP, The Conversation, Straits Times)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI