AI mang đến hy vọng và cả nỗi lo cho kinh tế toàn cầu

24/10/2025 - 13:37

PNO - Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực tăng trưởng mạnh mẽ nhất của thế giới, nhưng đằng sau làn sóng đầu tư khổng lồ ấy là nguy cơ "bong bóng" và sự bất định chưa từng có.

Nếu AI đảm nhận nhiều công việc, con người sẽ kiếm sống bằng cách nào?. Ảnh: Oscar Wong
Nếu AI đảm nhận nhiều công việc, con người sẽ kiếm sống bằng cách nào? - Ảnh: Oscar Wong

Trong suốt năm qua, trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là ''phao cứu sinh'' cho kinh tế Mỹ và nhiều nước phát triển, giữa lúc tăng trưởng chững lại và lạm phát cao. Dòng tiền khổng lồ từ các tập đoàn công nghệ đổ vào AI giúp thị trường chứng khoán duy trì đà tăng và nuôi dưỡng niềm tin của giới đầu tư.

Những “ông lớn” như Nvidia, Microsoft hay Alphabet trở thành biểu tượng của ''thời đại AI'', chiếm gần 1/3 giá trị chỉ số S&P 500. Nhiều người tin rằng AI sẽ tạo ra bước nhảy vọt về năng suất và lợi nhuận.

Tuy nhiên, không ít chuyên gia lo ngại đây có thể là ''bong bóng'' mới, tương tự khủng hoảng dotcom đầu những năm 2000. Theo cựu kinh tế trưởng IMF Gita Gopinath, nếu kỳ vọng tan vỡ, hàng chục ngàn tỉ USD tài sản toàn cầu có thể ''bốc hơi''.

Ngay cả khi AI thật sự là cuộc cách mạng, câu hỏi lớn vẫn còn: con người sẽ sống thế nào trong thế giới bị tự động hóa trí tuệ? AI có thể thay thế không chỉ lao động tay chân mà cả tư duy, từ viết báo cáo đến ra quyết định tài chính, đe dọa hàng triệu việc làm.

Ngay cả khi AI không phải là ''bong bóng'', mà là một bước tiến thật sự, câu hỏi lớn hơn vẫn còn đó: con người sẽ sống thế nào trong thế giới mà trí tuệ nhân tạo chiếm ưu thế?

AI không chỉ tự động hóa một vài công việc như máy móc từng làm trong quá khứ. Nó hướng đến việc thay thế toàn bộ năng lực trí tuệ của con người, từ viết báo cáo, thiết kế, nghiên cứu khoa học, cho đến ra quyết định tài chính.

Nếu điều đó thành hiện thực, hàng triệu việc làm có thể biến mất. Và lần đầu tiên trong lịch sử, con người không chỉ cạnh tranh với máy móc về sức lao động, mà còn về trí tuệ.

Giáo sư Erik Brynjolfsson (Đại học Stanford) cảnh báo, khi quyền kiểm soát công nghệ tập trung vào tay một số ít tập đoàn, xã hội có thể rơi vào trạng thái mất cân bằng mới. ''Những người không có quyền lực sẽ không còn cách nào cải thiện cuộc sống của mình" - ông nói.

Lịch sử từng chứng minh, sau mỗi cơn sốt đầu tư, dù là đường sắt thế kỷ 19 hay Internet đầu thế kỷ 21, những gì còn lại không chỉ là thiệt hại tài chính mà còn là nền tảng cho tương lai.

Nếu ''bong bóng AI'' có vỡ, cú sốc kinh tế là điều không tránh khỏi. Nhưng đây cũng có thể là cơ hội để định hướng lại công nghệ, chuyển từ việc thay thế con người sang hỗ trợ con người phát triển.

AI rõ ràng là một trong những bước tiến công nghệ vĩ đại nhất kể từ khi Internet ra đời. Nó mang lại hy vọng về năng suất, tri thức và sự thịnh vượng vượt trội. Nhưng đồng thời, nó cũng đặt ra câu hỏi căn bản: vai trò của con người sẽ là gì trong nền kinh tế tương lai?

Cơn sốt AI vừa là biểu tượng của khát vọng tiến bộ, vừa là phép thử về sự thích ứng của nhân loại. Giữa hai thái cực đó thế giới có lẽ sẽ phải tìm ra điểm cân bằng, nơi công nghệ không thay thế con người, mà trở thành công cụ để con người trở nên tốt hơn.

Nhật Minh (theo Guardian)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI