6 tiểu thuyết lọt vào đề cử giải Booker Prize 2021

Danh sách rút gọn năm nay gồm 6 tiểu thuyết nổi bật, trong đó No One is Talking About This là tiểu thuyết đầu tay của Patricia Lockwood. 2 cây viết trẻ được đánh giá cao là Anuk Arudpragasam và Nadifa Mohamed cũng góp mặt với A Passage North và The Fortune Men.

Bên cạnh đó, 2 cây viết gạo cội Richard Powers và Dalmon Galgut cũng xuất hiện với 2 cuốn tiểu thuyết điêu luyện là Bewilderment và The Promise. Khép lại danh sách là tác phẩm với độ dài sử thi - Great Circle của tiểu thuyết gia Maggie Shipstead.

A Passage North - Anuk Arudpragasam

Là tác phẩm thứ 2 sau The Story of a Brief Marriage (tạm dịch: Câu chuyện về một cuộc hôn nhân ngắn ngủi), A Passage North (tạm dịch: Một chuyến đi về phương Bắc) là tiểu thuyết khai thác sâu hơn vào bi kịch của cuộc nội chiến Sri Lanka. 

Lấy bối cảnh đầy biến động về sự xung đột sắc tộc giữa người dân tộc Tamil thiểu số phía bắc với phần lớn dân cư nói tiếng Sinhala ở hòn đảo phía nam, đảo quốc hình giọt nước Sri Lanka ở thập niên 70 của thế kỷ trước đầy mất mát, đau thương, và sau rốt là những tổn thương chưa bao giờ có thể phục hồi.

Tác giả Anuk Arudpragasam và tác phẩm A Passage North

Được viết theo kiểu dòng suy tưởng, A Passage North là những suy tư dài như vô tận của nhân vật chính, dường như là bán tự truyện của bản thân tác giả, về tuổi trẻ, tình yêu, sự tha hương cũng như những chấn thương tâm lý thời kỳ hậu chiến của một đất nước xinh đẹp nhưng còn chia rẽ. 

Đầy ấn tượng, sâu sắc mà cũng cảm động, đây là cuốn tiểu thuyết gợi nhắc đến Yêu thương của Toni Morrison hay Nửa mặt trời vàng của Amamanda Ngozi Adichie.

The Fortune Men - Nadifa Mohamed

Dựa trên sự kiện có thật về vụ xét xử oan trái duy nhất trong lịch sử nước Anh, Nadifa Mohamed đã tái hiện lại một cộng đồng châu Phi bên ngoài châu Âu đầy biến động mà cũng đáng thương trong The Fortune Men (tạm dịch: Những người đàn ông may mắn). 

Đây là cuốn sách lột tả hết sự yếm thế của những con người bị rơi lại trong sự phân biệt màu da, về những nỗi đau của nhân tính bị xem nhẹ, cũng như những người bị dìm dưới đáy xã hội, bởi sự đố kỵ, tị hiềm và tham lam. 

Tháng 3/1952, Lily Volpert, 42 tuổi, chủ một cửa hiệu người Do Thái gốc Nga, đã bị sát hại tại nhà riêng, cũng là cửa hàng của mình. Không có nhân chứng chắc chắn nhìn thấy, nhưng Mahmood Hull - một cựu thủy thủ người Somali - vẫn bị tạm giam vì bị nghi ngờ là thủ phạm gây ra cái chết cho người phụ nữ trên.

Trước món tiền thưởng 200 bảng Anh mà nhà Volpert trao cho bất cứ nhân chứng nào nhìn thấy sự thật, đã có rất nhiều những lời khai, tuy có mâu thuẫn nhưng đến cuối tháng 9 năm đó, Mahmood vẫn bị kết tội giết người và bị treo cổ. 46 năm sau vụ án mới được lật lại, cũng chính là cảm hứng để Nadifa viết nên cuốn tiểu thuyết này.

The Promise - Damon Galgut 

Từng 3 lần lọt vào danh sách rút gọn của giải Booker, Damon Galgut cùng với J.M. Coetzee hay Alan Paton là những nhà văn Nam Phi khai thác được sự biến động sắc tộc một cách tinh tế và đầy cảm hứng. 

Với cách viết đầy hài hước, The Promise (tạm dịch: Lời hứa) là bản sử thi gia đình hiện đại - một tiểu thuyết mới với sự kết hợp giữa bi và hài, khi đi xuyên suốt hơn 2 thế hệ gia đình cùng những biến chuyển của xã hội Nam Phi nhiều dấu ấn. 

Gợi nhớ nhiều đến The Slap của Christos Tsiolkas hay On beauty của Zadie Smith, The Promise với sự kết hợp hài hòa giữa lối viết giễu nhại cùng hình tượng gây nhiều ám ảnh đã khái quát được bản tính cá nhân, tị hiềm, ích kỷ, cũng như cho thấy một Nam Phi còn nhiều chia rẽ kể từ khi chế độ Apartheid trên đà sụp đổ. 

Great Circle - Maggie Shipstead

Sở hữu độ dài sử thi cùng những vấn đề thời sự nổi cộm - nữ quyền và làng giải trí - Great Circle (tạm dịch: Vòng tròn vô tận) nối liền hơn một thế kỷ với 2 phụ nữ ở 2 thời đại, nhưng sau rốt, trách nhiệm và những sự việc vẫn luôn giống nhau, luôn không thay đổi.

Khởi đầu từ nhà Wallace với Marian Graves - một cô gái nhỏ nuôi mộng trở thành phi công - Great Circle đi từ tuổi thơ đến cuộc hôn nhân, để rồi trải qua thời gian phục vụ Thế chiến thứ 2 trong không quân Hoàng gia Anh và kết thúc trên tảng băng trôi đâu đó gần New Zealand. Câu chuyện của Marian phi thường với nhiều gợi mở về tính nữ, tự do, khát khao phiêu lưu cũng như tiềm năng công phá mọi giới hạn. 

Ở phía đối diện, Hadley - một nữ diễn viên nổi tiếng đang phải đối mặt với sự nghiệp trên bờ chấm dứt, bởi sự kìm kẹp của làng giả trí cũng như những trò thối nát, giả hiệu. Được nối với nhau bằng vai diễn tái hiện cuộc đời Marian, Maggie Shipstead đã nối số phận với nhau, làm nên bức tranh tổng hòa của ngày hiện tại về vấn đề chung vô cùng phổ quát của nữ giới.

Tác giả Maggie Shipstead và tác phẩm Great Circle

Bewilderment - Richard Powers

Từng chiến thắng giải Pulitzer 2019 ở hạng mục tiểu thuyết với Vòm rừng, Richard Powers quay trở lại với tác phẩm mới nhất, Bewilderment (tạm dịch: Sự bối rối). Vẫn là tiểu thuyết sinh thái đầy tính thời sự và nhiều biến động, cuốn sách gây nhiều dấu ấn từ khi ra mắt và lọt vào danh sách đề cử giải Sách Quốc gia 2021.

Ngắn gọn và tập trung hơn Vòm rừng, Bewilderment kể về câu chuyện của Theo Byrne - một nhà khoa học kiếm tìm sự sống bên ngoài trái đất - và cậu con trai Robbie. 

Nhiều đề tài, vô cùng mới mẻ và cũng gợi được rất nhiều suy tư, Bewilderment vừa mang tính thời sự trong đề tài chính nhưng cũng đầy cảm xúc bởi những bi kịch cá nhân. Powers, một cách hài hòa, đã kết hợp được những vấn đề lớn như môi trường, công nghệ 4.0, vũ trụ, sức khỏe tinh thần… để một lần nữa khẳng định rằng, con người dù có thế nào thì cũng vẫn nhỏ bé trước mẹ thiên nhiên. 

No One is Talking About This - Patricia Lockwood 

Nếu trước đó Rupi Kaur đã đặt nền móng đầu tiên cho thơ "mới" với kết cấu ngắn gọn, kết hợp cùng các nét vẽ sketch - line art nằm gọn một khung hiển thị instagram thì cuốn tiểu thuyết đầu tay No One is Talking About This (tạm dịch: Không ai nói về điều này) của nhà thơ - nhà văn Patricia Lockwood là các dòng tweet đơn giản, ngắn gọn, nhưng ẩn đằng sau là những hàm ý sâu xa và mang nhiều động cơ riêng.

Tác giả Patricia Lockwood và tác phẩm No One is Talking About This

Cuốn sách gồm 2 phần chính, là những trải nghiệm cá nhân của một nhân vật không rõ danh tính - người đi khắp thế giới thuyết trình về cổng thông tin, khi bất ngờ nổi tiếng sau một dòng tweet "Liệu một con chó có sinh đôi không?" và những diễn biến tâm lý trong não trạng mình. Phần sau là sự đồng nhất của mối hiểm nguy trước thực trạng, hậu quả được thể hiện trong một góc nhìn đặc sắc.

Được đánh giá cao sánh ngang Âm thanh và cuồng nộ của William Faulkner hay Đến ngọn hải đăng của Virginia Woolf, cũng đồng thời lọt vào danh sách đề cử của giải Women’s Prize for Fiction năm nay, No One is Talking About This mới mẻ và đầy thách thức về một xã hội biến động và những mặt bản thể luôn không cố định.    

Thuận Phát