Trăm năm bìa báo Tết "về" với Bảo tàng Áo Dài

Sáng 21/9, tại Bảo tàng Áo dài (Áo Dài Exhibiton, số 77 Nguyễn Huệ, Quận 1) đã diễn ra lễ tiếp nhận áo dài Then và bộ sách bìa báo Xuân Quốc ngữ do Câu lạc bộ dân ca Tây Bắc Hoa Ban và PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng trao tặng. 

Bộ áo dài hát Then cùng cây đàn Tính là trang phục và nhạc cụ đã gắn bó nhiều năm với nghệ nhân hát Then Nguyễn Thị Bích Liên. Đặc biệt, đây cũng là trang phục và nhạc cụ nghệ nhân đã sử dụng để tham gia Liên hoan đàn Tính hát Then tại Cao Bằng năm 2007. Tiết mục được trao Huy chương vàng. 

Nghệ nhân hát Then Nguyễn Thị Bích Liên (phải) trao tặng trang phục áo dài và đàn Tính cho Bảo tàng Áo dài

Nghệ nhân Nguyễn Thị Bích Liên, Câu lạc bộ dân ca Tây Bắc Hoa Ban chia sẻ, bà trao tặng đàn và áo dài cho Bảo tàng Áo dài với mong muốn góp phần lưu giữ và ghi nhớ, giới thiệu đến với công chúng về di sản Thực hành Then đã được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, vào năm 2019.

Then là một thực hành nghi lễ không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam; phản ánh các quan niệm của con người về thế giới tự nhiên và vũ trụ. 

"Chúng tôi rất xúc động và biết ơn Câu lạc bộ dân ca Tây Bắc Hoa Ban đã trao tặng trang phục biểu diễn hát Then để công chúng thành phố có cơ hội tiếp cận với di sản văn hóa phi vật thể đến từ các dân tộc anh em. Chúng ta có thể tự hào về những nét tương đồng trong văn hóa của các dân tộc Việt Nam; đồng thời cũng rất tự hào bởi sự đa dạng, phong phú, đặc sắc của di sản văn hóa từng vùng miền, từng dân tộc", bà Huỳnh Ngọc Vân, Giám đốc Bảo tàng Áo dài phát biểu tại lễ tiếp nhận. 

Bộ sưu tập bìa báo Xuân được PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng trao tặng Bảo tàng

Cũng trong dịp này, bảo tàng đón nhận bộ bìa sách tư liệu quý giá: bộ sưu tập bìa báo Xuân Nam-Bắc-Trung Kỳ, từ năm 1866 đến năm 1975. Đây là công trình được PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng dày công nghiên cứu, sưu tầm từ năm 1962 đến nay.

"Hầu hết những tranh, ảnh được in trên bìa báo Xuân đều là thiếu nữ mặc áo dài. Tôi nghĩ rằng nơi phù hợp nhất để lưu giữ và trưng bày bộ tư liệu quý này chính là Bảo tàng Áo dài, hy vọng bộ bìa sách sẽ hữu ích và ý nghĩa cho những ai mong muốn nghiên cứu, tìm hiểu về áo dài Việt Nam cũng như báo Xuân trong suốt một trăm năm của báo chí Quốc ngữ", PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ. 

Với bộ sách này, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng cũng cung cấp tư liệu quan trọng về sự nhầm lẫn bấy lâu nay của một số nhà nghiên cứu. Trước đó, nhiều ý kiến cho rằng ở Nam Kỳ, đến năm 1927 mới có tờ báo Xuân đầu tiên là của Đông Pháp Thời Báo. Tuy nhiên, theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, tờ báo "sớm cho ra đời ý tưởng chúc mừng Tết dân tộc" chính là Gia Định Báo (số 2/1866). Ở Bắc Kỳ, tờ báo Xuân đầu tiên được xuất bản là của Nam Phong tạp chí, in năm 1918.

Một số ảnh bìa báo Xuân trong bộ sưu tập

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng từng là Giáo sư khoa Thái Việt, Đại học Ngoại ngữ Osaka-Nhật Bản (giai đoạn 1989-1992). Trước bộ bìa báo Xuân, ông cũng từng trao tặng Bảo tàng Áo dài bộ tranh dân gian Tây Hồ, Hàng Trống được khắc mộc bản từ hơn 100 năm trước. Bộ sưu tập bìa báo Xuân được ông sưu tập khi làm luận án tiến sĩ về ký họa Việt Nam trên báo chí Quốc ngữ đầu thế kỷ XX.

Tin, ảnh: Song Giang