“Thành phố đáng sống” vắng bóng công viên

Công viên nhường chỗ cho dự án

Những ngày nắng như thiêu đốt vào cuối tháng 6, dù là thành phố biển nhưng không khí ở Đà Nẵng vẫn rất ngột ngạt, oi bức. Ở cầu Tuyên Sơn, người già, người trẻ, cánh tài xế chen nhau hưởng chút bóng mát dưới gầm cầu. 

Ông Trần Văn Nam - người dân sống gần cầu Tuyên Sơn - nói: “Nắng kinh khủng. Trong nhà, tôi đã bật quạt điện nhưng không ăn thua. Cứ phải có cây xanh, bóng mát thiên nhiên mới dễ thở hơn. Giá như cái công viên ở kia mà được làm thì tha hồ mát”.

Do thiếu công viên nên người dân ở TP.Đà Nẵng phải tìm đến các gầm cầu để tránh nắng, nghỉ mệt - Ảnh: Lê Đình Dũng

Công viên mà ông Nam nhắc tới là khu công viên phía đông nam Đài tưởng niệm 2/9, quận Hải Châu, từng được quy hoạch, nằm ngay cạnh sông Hàn nhưng đã bị điều chỉnh và biến thành đất xây dựng, phân lô bán nền. Việc chính quyền TP.Đà Nẵng cho phép các doanh nghiệp đầu tư bất động sản phân lô bán nền tại khu từng được quy hoạch làm công viên đã khiến bộ mặt đô thị trở nên xấu xí, nham nhở.

Năm 2013, trong Quyết định số 2357/QĐ-TTg về việc điều chỉnh quy hoạch chung TP.Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Chính phủ đã phê duyệt khu vực đông nam Đài tưởng niệm 2/9 là khu vực công viên. Nhưng đến năm 2017, lãnh đạo UBND TP.Đà Nẵng đã phê duyệt chủ trương đầu tư một số dự án liên quan đến lĩnh vực bất động sản ở khu vực này. Sau đó, việc triển khai các dự án bất động sản đã khiến quy hoạch công viên, cây xanh bị phá vỡ và biến mất.

Chủ đầu tư không chịu làm công viên

Tại phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, sau nhiều lần điều chỉnh quy hoạch chi tiết và các quy hoạch phân khu, đến tháng 10/2018, dự án Khu đô thị Phú Mỹ An do Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng 579 làm chủ đầu tư đã được UBND TP.Đà Nẵng phê duyệt lại quy hoạch với tổng diện tích 642.719m²; trong đó, diện tích đất công viên, cây xanh là 62.725m2, chiếm tỷ lệ 9,76% diện tích toàn dự án.

Đến nay, khu đô thị Phú Mỹ An đã hình thành nên khu dân cư đông đúc, nhộn nhịp, nhưng công viên vẫn còn nham nhở. Theo phản ánh của khách hàng, đến nay, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng 579 vẫn chưa đầu tư xây dựng các công viên theo đúng quy hoạch được duyệt. Cụ thể, theo quyết định điều chỉnh quy hoạch chi tiết được UBND TP.Đà Nẵng phê duyệt, dự án Phú Mỹ An có 6 khu đất được quy hoạch xây dựng công viên cây xanh nhưng hiện chỉ có hai khu CX9 và CX4 được đầu tư xây dựng công viên với tổng diện tích là 8.678m².

Anh Trần Văn Nhân - cư dân tổ 45, nằm trong khu đô thị Phú Mỹ An - phản ánh: “Tôi về ở đây lâu rồi mà khu đất quy hoạch làm công viên trước nhà vẫn để đó. Mấy cô xung quanh tận dụng đất, trồng rau. Mùa mưa, nước tù đọng, bẩn không chịu nổi, muỗi rất nhiều. Chúng tôi kiến nghị miết mà chưa thấy động tĩnh gì”.

Cũng ở Q.Ngũ Hành Sơn, khu đô thị mới phía nam cầu Tuyên Sơn, thuộc phường Khuê Mỹ do Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Phát triển hạ tầng Nam Việt Á đầu tư nhiều năm nay cũng không xây dựng công viên. Theo UBND quận Ngũ Hành Sơn, trong quyết định phê duyệt điều chỉnh tổng mặt bằng quy hoạch chi tiết khu số 4 của khu đô thị mới phía nam cầu Tuyên Sơn, diện tích đất công viên, cây xanh được điều chỉnh từ 25.432m² xuống còn 9.945m², bao gồm các khu đất X1, X2, X3, X4. Trong đó, khu X4 có diện tích 3.770m², có 4 phía giáp các tuyến đường Lê Văn Thủ, Mỹ Đa Tây 4, Lê Hữu Khánh và Phạm Tuấn Tài đến nay vẫn chỉ là bãi đất trống.

Dự án Khu đô thị FPT City Đà Nẵng ở quận Ngũ Hành Sơn cũng trong tình trạng tương tự. Sau nhiều năm triển khai đầu tư cơ sở hạ tầng, các tiện ích nội khu, đến nay, hạng mục công viên vẫn chưa có. Hiện ở khu vực được quy hoạch xây dựng công viên, chủ đầu tư chỉ trồng vài cây dừa và để cỏ mọc um tùm; mương hở thoát nước cũng bị chủ đầu tư lấp lại.

Ông Nguyễn Hòa - Chủ tịch UBND quận Ngũ Hành Sơn - khẳng định, đến bây giờ, chủ đầu tư vẫn chưa chịu làm các công viên đó: “Chỗ các công ty Nam Việt Á, 579 đến giờ đâu có làm chi đâu. Cây xanh, cống thoát nước, vỉa hè vẫn dở dang. Quận kiến nghị thành phố rồi, nhưng thành phố giao Sở Xây dựng, rồi sở lại yêu cầu về chủ đầu tư nhưng rồi chủ đầu tư có làm chi đâu. Tiếp xúc cử tri, dân nói miết nhưng vẫn chưa làm chi được”. 

Phải dành nhiều đất cho cây xanh

Trao đổi với phóng viên Báo Phụ Nữ TPHCM, kiến trúc sư Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - nhận định: “Ở TP.Đà Nẵng, dường như có mảnh đất nào trong quy hoạch thì địa phương lại đề nghị xây biệt thự, các công trình bất động sản là chính mà không quan tâm đến công viên”. 

Ông phân tích, công viên là nơi phải có tổ chức về cây. Cây xanh ở Việt Nam phong phú về chủng loại nên chỉ cần chọn cây nào đẹp là đạt. Dưới tán cây xanh, cũng cần tổ chức để người già, người trẻ sinh hoạt an toàn và có đầy đủ thiết bị để nghỉ ngơi, tập thể dục. Còn các công viên theo chủ đề, nơi để vui chơi thì bố trí chỗ khác. Công viên cây xanh là để phục vụ cộng đồng, phục vụ cuộc sống bình thường mà quy chuẩn có rồi, cứ vậy mà triển khai.

Một khu đất được quy hoạch làm công viên ở khu đô thị Phú Mỹ An bị bỏ hoang nhiều năm nay - Ảnh: Lê Đình Dũng

Theo ông, TP.Đà Nẵng hiện nay chưa có một công viên đúng nghĩa, chỉ có vài cảnh quan hoặc khu vui chơi cho trẻ em: “Có bao nhiêu đất ven sông, ven biển thì đều làm bất động sản hết rồi. Chúng ta phải biết đầu tư công viên. Đà Nẵng cần phải làm một công viên lớn mang tính toàn cầu”. 

Hiện TP.Đà Nẵng chỉ có 3 công viên cấp đô thị (lớn hơn 15ha theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 9257:2012), đều nằm ở trung tâm thành phố, gồm: Công viên 29/3 (18,99ha) tại quận Thanh Khê, Công viên Thanh Niên (20,95ha) và Công viên Châu Á (77,2ha do Sun Group đầu tư làm công viên vui chơi có bán vé) tại quận Hải Châu.

Trong khi đó, theo đồ án điều chỉnh quy hoạch chung năm 2020, TP.Đà Nẵng có 287ha đất cây xanh các loại, bình quân 2,53m²/người. Như vậy, so với quy chuẩn 6m²/người, toàn thành phố đang thiếu gần 400ha đất cây xanh công cộng.

Theo Liên danh Tư vấn quy hoạch TP.Đà Nẵng thì hiện tại, có rất ít không gian xanh nằm trong khu vực đô thị. Những không gian xanh đô thị này hầu hết nằm dọc theo sông Hàn. Phần lớn các không gian mở hiện có là các khu vực bảo tồn và rừng, những khu vực mặt nước mà người dân khó tiếp cận, thiếu sự kết nối tự nhiên với thành phố. Các khu đô thị phía nam và phía tây thành phố có diện tích cây xanh hạn chế, trong khi đây là các khu vực có dân số tương đối lớn. 

Kiến trúc sư Trần Ngọc Chính cho rằng, TP.Đà Nẵng có rừng cấm quốc gia Sơn Trà nhưng lâu nay bị bỏ quên. Nếu biết khai thác, biến Sơn Trà thành một đại công viên thì rất tốt.

Theo kiến trúc sư Trần Ngọc chính, ngoài những công viên dọc sông, cũng cần tổ chức làm công viên trong các khu dân cư cỡ 5 - 10ha để cho người già, người trẻ có chỗ hưởng thụ chứ nhà cửa chật chội mà ra đường thì bụi bặm thì không thể gọi là “đáng sống”.

Ông Phùng Phú Phong - Giám đốc Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng - thừa nhận, trong các yếu tố của một “thành phố đáng sống” thì một số tiêu chí vẫn còn yếu và thiếu. Ví dụ như TP.Đà Nẵng vẫn chưa đạt về chỉ tiêu cây xanh. Hiện nay, các yếu tố còn thiếu này đã được lồng ghép và đưa vào quy hoạch.

Do thiếu công viên nên người dân thường tránh nắng ở các gầm cầu và bãi cỏ - Ảnh: Lê Đình Dũng

Ông nói: “Theo Quyết định số 359/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung TP.Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 thì đến năm 2030, thành phố sẽ bố trí khoảng 1.394ha cho đất cây xanh công cộng cấp đô thị, bình quân đạt 8,9m²/người. Để thực hiện được mục tiêu này, UBND TP.Đà Nẵng đã giao Sở Xây dựng lập đề án Phát triển cây xanh đô thị TP.Đà Nẵng giai đoạn 2021 - 2030”.

Ông cho biết thêm, theo quy hoạch chung được duyệt, đất công viên cây xanh cấp đô thị đã được bố trí đảm bảo đúng quy định. Ý tưởng xây dựng công viên hàng trăm héc-ta với đủ chủng loại cây cối như một khu rừng trong đô thị đã được thể hiện trong quy hoạch chung bằng dự án Công viên Bách thảo với quy mô khoảng 200ha tại xã Hòa Phú, H.Hòa Vang. Hiện nay, sở đang tổ chức lập quy hoạch phân khu để có cơ sở triển khai các bước tiếp theo. 

Lê Đình Dũng