Tăng nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính để khuyến sinh

Nghỉ thai sản 7 tháng vẫn chưa đủ khuyến khích ở vùng sinh thấp?

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, dự thảo luật quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Cụ thể, phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng và nam giới nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con thứ hai.

Phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp được hỗ trợ tài chính. Phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết được ưu tiên mua nhà hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.

Chăm sóc trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Nhi trung ương

Trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, nhằm đạt được mức sinh thay thế bền vững, ban soạn thảo cần có các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện. Ông lưu ý quy định theo hướng hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ sinh đủ 2 con, trong đó nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi ở mức hỗ trợ cao hơn. Tiêu chí “địa phương có mức sinh thấp” cũng cần được làm rõ hơn.

Trong quá trình thẩm tra, có ý kiến đề nghị dự thảo luật quy định việc hỗ trợ cho trẻ em được sinh ra, như chính sách hỗ trợ học phí, trợ cấp nuôi con nhỏ đến một độ tuổi nhất định. Dự thảo cần làm rõ việc hỗ trợ đối với trường hợp sinh từ con thứ hai trở lên; quy định biện pháp hỗ trợ khám thai định kỳ, sinh con đối với phụ nữ chưa tham gia bảo hiểm y tế; giải pháp hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn và biện pháp nhằm giảm tỉ lệ phá thai...

Phân tích về lý do mức sinh thấp ở một số địa phương, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (TP Hà Nội) nêu, nguyên nhân chủ yếu là do chi phí nuôi con và dịch vụ trông trẻ còn hạn chế. Nếu chỉ quy định tăng thời gian nghỉ thai sản 1 tháng với phụ nữ như dự thảo luật thì chưa đủ tính khuyến khích ở các khu vực trên.

Do đó, nữ đại biểu đề xuất, phụ nữ được nghỉ thêm 2 tháng, trong đó 1 tháng được sử dụng linh hoạt trong 1 năm kể từ thời điểm sinh con thứ hai. Nam giới được nghỉ thêm 10 ngày làm việc khi vợ sinh con, trong đó có 5 ngày được sử dụng linh hoạt trong năm kể từ thời điểm vợ sinh con thứ hai. “Quy định này sẽ giúp các cặp vợ chồng có thêm thời gian chăm con, khuyến khích sinh con thứ hai” - bà nói.

Cần chính sách thích ứng dân số già

Nhiều đại biểu chỉ ra, bên cạnh quan tâm tới số lượng sinh con, còn phải chú trọng toàn diện tới chất lượng, cơ cấu, phân bố dân số và tác động tới kinh tế, xã hội. Đại biểu Trần Thị Nhị Hà phân tích, dự thảo luật có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hoạch định chiến lược, phát triển bền vững nguồn nhân lực trẻ.

Tuy nhiên, dự thảo mới chỉ quy định chính sách dân số ở 2 giai đoạn là trước khi kết hôn và giai đoạn trước sinh, sơ sinh mà đang thiếu nhóm trẻ em chưa thành niên. Đại biểu đề nghị bổ sung chính sách dân số đối với trẻ em chưa thành niên và thanh niên, trong đó nhấn mạnh vấn đề dinh dưỡng, giáo dục thể chất, y tế học đường.

Bà nói thêm, dự thảo chưa có cách tiếp cận mang tính đột phá đối với người cao tuổi. Thay vì chỉ tập trung chăm sóc sức khỏe, cần phải có chính sách việc làm với đối tượng này, nhằm thích ứng với già hóa dân số. Như Nhật Bản có luật đảm bảo việc làm cho người cao tuổi từ năm 1971, có chính sách thuế để khuyến khích các công ty sử dụng người lao động từ 65-70 tuổi. Bà khẳng định, nếu đủ sức khỏe và có nguyện vọng, người cao tuổi hoàn toàn có thể tiếp tục làm việc. Dự án luật cần bổ sung các chính sách theo lộ trình để có sự chuẩn bị cho các cơ quan, doanh nghiệp.

Đồng quan điểm, đại biểu Trương Xuân Cừ (TP Hà Nội) cho rằng, bên cạnh các quy định về phụng dưỡng người cao tuổi, cần có nội dung phát huy vai trò của người cao tuổi để thích ứng với già hóa dân số.

Về nội dung này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định liên quan đến việc “chuẩn bị cho tuổi già”, “già hóa khỏe mạnh”, “liên thế hệ”, “tăng cường sự tham gia của người cao tuổi”, “chất lượng cuộc sống người cao tuổi”. Khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức xã hội phát triển dịch vụ y tế, chăm sóc dài hạn, văn hóa, giáo dục và công nghệ phục vụ dân số già.

Huyền Anh