Sống khác biệt, bạn có phải là chú “cừu đen”?

"Cừu đen" thường được hiểu là một cá nhân lập dị, nhưng ở góc nhìn tích cực thì là phong cách sống khác biệt với số đông

“Thật thà, thẳng thắn như con… 100 người ghét”, mẹ tôi đã từng nói vậy, như thể tôi là một con “cừu đen” trong mắt người khác. Tôi tự hỏi: “Ai ghét mình nhỉ?”.

“Cừu đen” thường được dùng để chỉ một người bị xem là khác biệt, lập dị, hoặc làm điều gì đó trái với kỳ vọng chung và vì thế "cừu đen" dễ bị tẩy chay, xa lánh. Tuy nhiên, ở góc nhìn tích cực, tôi nghĩ “cừu đen” là người dám sống thật với chính kiến của mình.

Ngay từ cấp III, tôi đã là "cừu đen" cắm đầu vào sách vở. Lên đại học, tôi vẫn lạc nhịp giữa lớp báo chí sôi nổi. Sau đó, tôi trở thành nhân viên chăm chỉ nhưng vụng về giao tiếp và thường bị đánh giá ‘khó hòa nhập’ vì quá thẳng thắn.

Rồi tôi làm mẹ, nhưng vẫn không thoát khỏi nỗi ám ảnh “cừu đen” giữa rừng mẹ bỉm sữa khi chọn ở nhà với con tới 5 năm.

Thế còn, các con tôi thì sao? Nhiều lúc tôi nghĩ chúng có thể cũng là những thế hệ “cừu đen” trong tương lai khi tôi luôn cố gắng tôn trọng chính kiến của con.

Cậu con trai 4 tuổi của tôi từng khiến cả nhà bất ngờ khi nhẹ nhàng đề nghị một người bà con… “xin lỗi”. Bởi lẽ, thằng bé đã quen với việc mẹ luôn chủ động xin lỗi con mỗi khi cảm thấy mình chưa đúng. Còn cô em gái chưa đầy 2 tuổi thì vừa biết nói đã thường xuyên lắc đầu nói “hông chịu” một cách dứt khoát khi con thấy điều ấy chưa hợp lý.

Trong khi tôn trọng chính kiến của con, tôi vẫn kiên nhẫn cùng con học cách giao tiếp khéo léo với mọi người xung quanh. Tôi giúp con học cách thương lượng điều con mong muốn, thay vì dễ dàng nhượng bộ. Quan trọng hơn cả, tôi luôn nhắc con tôn trọng suy nghĩ, cảm xúc và lựa chọn của người khác.

Tôi tin rằng chính kiến của trẻ có thể được hình thành từ rất sớm, ngay trong giai đoạn 0-6 tuổi. Tuy nhiên, nếu con bày tỏ chính kiến khác biệt trong môi trường xã hội vốn kỳ vọng sự ngoan ngoãn thì sẽ rất dễ bị xem là “cừu đen”.

Trẻ con thể hiện chính kiến cũng có thể bị xem như "cừu đen" khi không theo chuẩn mực con ngoan của người lớn (ảnh do tác giả cung cấp)

Trong cuộc trò chuyện với chị Dương Ngọc Quyên (chuyên gia nghiên cứu về phát triển bền vững và hạnh phúc con người tại Singapore) về sự khác biệt, tôi được chị chia sẻ: "Con người, về bản chất, là loài động vật xã hội. Tận sâu trong não bộ, chúng ta luôn mang bản năng mong muốn được kết nối và cảm thấy mình thuộc về, bởi điều đó đồng nghĩa với khả năng sống sót cao hơn. Tuy nhiên, trong một số hoàn cảnh khác biệt, khi sự hoà nhập không phải là lựa chọn phù hợp, việc thu mình và sống trong thế giới riêng cũng là một phản ứng sinh tồn, nhằm tự bảo vệ bản thân khỏi bị tổn thương."

Hoá ra, lời mẹ nói với tôi: “Thật thà, thẳng thắn như con… 100 người ghét” chính là một sự cảnh báo đầy lo lắng. Đằng sau câu nói khó nghe ấy, là nỗi bất an của một người mẹ luôn sợ con gái mình sẽ “khó sống” giữa đời.

Quả thật, đã có lúc tôi từng nghĩ đến việc... chấm dứt cuộc đời mình. Hôm đó, trời mưa tầm tã. Sau những xung đột gia đình, tôi ngồi co ro trong căn phòng trọ nhỏ, bật khóc nức nở như một đứa trẻ bị bỏ rơi. Tưởng chừng như mình đang chạm đáy tuyệt vọng, thì cậu con trai 2 tuổi chui vào lòng, ngước đôi mắt trong veo gọi tôi: “Mẹ ơi!”.

Chỉ một tiếng gọi ấy… đã kéo tôi ra khỏi bờ vực. Tôi nhận ra, chẳng ai sinh ra muốn mình là “cừu đen”. Nhưng đôi khi, việc trở thành “cừu đen” lại là phản ứng tự nhiên để tồn tại.

Người sống thật thà, thẳng thắn thường dễ bị ghét như “cừu đen” khi không thuận theo kỳ vọng của số đông. Cái giá của sự khác biệt là sự cô đơn - nhưng nếu vượt qua được, họ sẽ trở thành những cá nhân mạnh mẽ, độc lập và đáng tin cậy.

Tôi từng là “nàng cừu đen” chốn công sở vì tính cách thẳng thắn và khó hoà nhập (ảnh do tác giả cung cấp)

Quay trở lại với câu hỏi: “Ai ghét mình nhỉ?”, tôi chẳng thể trả lời. Dù biết mình là một “cừu đen”, tôi chưa từng ngồi xuống đếm xem có bao nhiêu người không thích mình. Nhận ra môi trường công sở không còn phù hợp, tôi chuyển sang làm việc tự do để đồng hành cùng con. Chính nhờ sự thật thà và thẳng thắn, tôi vẫn được sếp cũ tin tưởng giao việc online.

Có lẽ, cùng một nét tính cách - sẽ luôn có người thương, người ghét. Đôi khi, cảm giác bị ghét cũng chỉ là kịch bản do chính bộ não phụ nữ dệt nên khi phóng đại những điều tiêu cực từ một ánh nhìn hay khoảng lặng. Nhiều khi, chẳng phải bạn bị ghét, mà chỉ là… không cùng tần số với đối phương.

Thay vì mãi bận lòng với những tần số lệch pha, ta có thể chọn quay về với chính mình để sống trọn vẹn trong hiện tại với những ước mơ, mục tiêu và tình yêu.

Thay vì cố gồng mình để dám bị ghét, ta có thể mở lòng để sẵn sàng thương những người thật sự đồng điệu.

Và thay vì cố phủ lên mình lớp sơn trắng để giống với số đông, tại sao ta không thử sống như một nàng “cừu đen” mỉm cười hạnh phúc khi được là chính mình?

Thảo Viên