Phát hiện thành phố “nữ quyền” 9.000 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

30/06/2025 - 21:16

PNO - Các nhà nghiên cứu phát hiện thành phố cổ với dấu vết của “xã hội mẫu hệ”, do phụ nữ cai trị, cách đây hơn 9 thiên niên kỷ.

Một địa điểm được khai quật tại thành phố cổ Çatalhöyük, ở bán đảo Anatolia — Ảnh: Getty Images
Một địa điểm được khai quật tại thành phố cổ Çatalhöyük, ở bán đảo Anatolia - Ảnh: Getty Images

Nhóm chuyên gia từ Đại học Wollongong (UOW) của Úc thông báo, họ đã phát hiện các bằng chứng của “xã hội mẫu hệ” tại thành phố cổ Çatalhöyük, ở miền nam Anatolia của Thổ Nhĩ Kỳ. Thông tin di truyền của những bộ hài cốt, cùng với nhiều loại hiện vật, củng cố khả năng đây là đô thị cổ xưa nhất thế giới được cai trị bởi quyền lực của phụ nữ, theo trang CBS News đưa tin ngày 29/6.

Tiến sĩ Eline Schotsmans, nghiên cứu viên tại UOW và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết rằng nhóm của cô đã tìm thấy khoảng 395 bộ xương, niên đại từ 9.000 năm tới 8.000 năm TCN, gồm cả nam và nữ, trong các hố chôn dưới sàn nhà gạch của Çatalhöyük. Nhóm nghiên cứu đã trích xuất được thông tin di truyền của hơn 130 bộ xương, từ 35 ngôi nhà khác nhau.

Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Science vào ngày 26/6, chứng minh rằng dòng dõi của những người mẹ có vai trò trụ cột trong gia đình. Cụ thể, các bộ hài cốt có niên đại xưa nhất cho thấy những người gần huyết thống được chôn cất cùng nhau. Nhưng theo thời gian, thói quen đã thay đổi, nhiều người được chôn gần nhau mà không có liên hệ sinh học. Nhóm nghiên cứu nhận định, mối liên hệ di truyền chỉ xuất hiện ở những người bên dòng dõi họ ngoại, nghĩa là những người chồng đã chuyển đến nhà vợ sau khi kết hôn.

Dựa trên kết quả kiểm tra trình tự gen, nhóm nghiên cứu ước tính rằng trong khoảng 70% đến 100% cuộc đời, nữ giới vẫn gắn bó với nhà mẹ, trong khi nam giới trưởng thành phải chuyển đi nơi khác. Còn có bằng chứng về cách đối xử ưu tiên con gái: số lượng đồ tùy táng được chôn theo phụ nữ thường nhiều gấp 5 lần đàn ông, cả với những hài cốt trẻ em.

Tiến sĩ Schotsmans cho biết: “Chúng ta cần thoát khỏi định kiến ​​phương Tây cho rằng mọi xã hội đều theo chế độ phụ hệ. Nhiều nền văn hóa, bao gồm một số nhóm thổ dân Úc, đã truyền bản sắc, quyền sở hữu đất đai và trách nhiệm cho dòng dõi bên ngoại, theo hệ thống mẫu hệ”.

Trường An (theo CBS News)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI