Ngọn gió cuốn giấc mơ bay

The Wind Rises từng có mặt trong đề cử Phim hoạt hình ở mùa giải Oscar năm 2014, bên cạnh những bộ phim xuất sắc khác như The Frozen (Nữ hoàng băng giá), The Croods (Cuộc phiêu lưu của nhà Crood)… The Wind Rises không giành chiến thắng, dù đó là bộ phim giá trị và giàu cảm xúc.

Bộ phim thứ 11 và cũng là cuối cùng trước khi giải nghệ của đạo diễn huyền thoại Hayao Miyazaki dựa trên câu chuyện có thật về Jiro Horikoshi - nhà sáng chế và thiết kế máy bay lừng danh của Nhật. Không thể là m phi công vì vấn đề thị lực, sau khi tốt nghiệp đại học, năm 1927, Jiro làm việc cho một công ty cơ khí, trở thành người góp phần quan trọng hiện thực hóa giấc mơ bay của nước Nhật. Cuộc đời chàng thư sinh này gắn với nhiều biến cố của xứ sở mặt trời mọc, như thảm họa động đất Kanto năm 1923, cuộc đại suy thoái xảy ra sau đó, dịch lao phổi hoành hành, sự tham chiến của nước Nhật ở thế chiến II.

Bộ phim tiểu sử, pha thêm chút giả tưởng này mang đến vẻ đẹp man mác buồn của đời sống thực cùng vẻ đẹp trong veo của ước mơ. Ngay từ nhỏ, Jiro đã cần mẫn học hành, được gia đình khuyến khích hướng đến ước mơ lớn của mình. Tâm hồn Jiro bộc lộ khi anh đi trên đường vắng, bất chợt nhận ra bản Hành trình mùa đông của Schubert, hay nhớ đến tác phẩm lớ n Núi thần của Thomas Mann khi đứng trước khung cảnh khiến anh xao xuyến. Khi trưởng thành, anh trai Jiro và cô em gái Naoko đã làm được những điều mà họ từng mộng mơ, bởi từ bé, họ đã biết rằng “thế giới này là một giấc mơ” và “giấc mơ chính là thứ đưa ta đến bất cứ đâu”.

Đôi bạn trẻ Nahoko - Jiro cùng giấc mơ bay

Quãng đường trưởng thành của Jiro, Naoko, anh bạn đồng nghiệp Honjo và cả người vợ sức khỏe yếu của Jiro sau này toát lên hình ảnh của trí thức trẻ Nhật lúc bấy giờ. Đó là thế hệ tự tin lựa chọn con đường đi theo tiếng gọi của trái tim và khối óc mình. Họ khát khao vươn lên, khát khao đóng góp thay đổi vận mệnh của bản thân và đất nước.

The Wind Rises còn là câu chuyện về tình bạn cao quý và tình yêu cảm động. Một người tài như Jiro vẫ n khó có thể làm nên chuyện nếu không được cấ p trên và cộng sự tin tưởng. Jiro luôn song hành và đặt niềm tin ở bạn mình. Anh bạn đồng nghiệp Honjo là người khiến Jiro thấy “não tớ muốn sôi lên” khi hiểu rằng “Cậu có biết nước Nhật đã trả cho người Đức bao nhiêu để tiếp cận công nghệ nước họ không? Số tiền đó đủ để cứu đói tất cả trẻ em nước mình, kèm thêm món tráng miệng là gói bánh xốp đó”.

Khi cơn gió đang lên - hình ảnh ẩn dụ được sử dụng rất nhiều trong phim - những người như Jiro, Honjo hay những em nhỏ đói khát “phải cố để sống thôi”, và sống một cách thanh sạch. Họ nuôi nấng, bám đuổi mục tiêu lớn và điều hạnh phúc với những người tài như họ là được đi tới cùng giấc mơ, dù phải chịu nhiều hy sinh, như sự hy sinh của người vợ Nahoko dành cho “tình yêu của đời mình” - Jiro. Trên con đường để “sống cho 10 năm của mình”, như họa sĩ cần 10 năm để tạo một tuyệt phẩm ấy, họ cần những người truyền cảm hứng. Trong phim và trong cuộc đời của Jiro, đó là nhà thiết kế hàng không người Ý Caproni. Trong giấc mơ, nhân vật bước ra từ những cuốn sách từ thuở nhỏ của Jiro bảo với anh rằng “Điều quan trọng nhất với kỹ sư là cảm hứng. Cảm hứng mở ra tương lai. Công nghệ theo đó mà tiến tới”.

Với nhiều thế hệ khán giả yêu điện ảnh nói chung và phim hoạt hình Nhật nói riêng, đạo diễn Hayao Miyazaki cũng là người truyền cảm hứng. Vừa là người vẽ tay từng hình ảnh đầy mỹ cảm trong phim, vừa viết kịch bản, vị đạo diễn sáng tạo nên một tác phẩm vừa thực vừa mơ. Cùng xưởng phim Ghibli Studio, ông cũng mang đến “cơn mơ có thực” cho nước Nhật với ba lần có phim lọt vào đề cử Oscar, trong đó Spirited Away (Vùng đất linh hồn) mang về tượng vàng cho Phim hoạt hình xuất sắc nhất tại Oscar lần thứ 74.