Nghe chuyên gia hóa học phân tích việc tranh cãi rượu methanol giữa Bộ Y tế và Bộ Công thương

Không có rượu pha cồn, chết là do uống… nhiều?

Tại 'Hội thảo tác hại của việc làm dụng rượu bia, xử trí và điều trị ngộ độc rượu có Methanol', Bộ Y tế khẳng định: Ngộ độc rượu do methanol cao chiếm 31,2% tổng số vụ ngộ độc rượu, trong đó số ca tử vong chiếm tới 45,9%.

Số lượng người ngộ độc rượu không ngừng gia tăng trong những năm gần đây. Chia sẻ vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – phụ trách Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, trung bình mỗi năm bệnh viện này nhận khoảng 20 – 30 ca nhưng những năm gần đây đã lên khoảng 60 ca.

Chỉ tính từ sau Tết nguyên đán 2017 đến nay, tại Hà Nội và Lai Châu đã có hàng trăm người ngộ độc , trong đó ít nhất 19 người tử vong.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho rằng, tình trạng ngộ độc rượu là do quản lý chưa chặt chẽ của lực lượng chức năng: "Trước đây việc pha cồn công nghiệp bắt buộc phải được đánh dấu bằng chất xanhmethylen để phân biệt với rượu nấu. Nhưng nhiều năm nay việc này không được thực hiện”.

Do đó, ông Tiến kiến nghị Bộ Công Thương cần quan tâm đến quy định này để người dân dễ phân biệt, ngăn chặn rượu methanol một cách hiệu quả.

Phản pháo lại ý kiến này, ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ khoa học Công nghệ, Bộ Công thương lại nhận định: Những vụ độc vừa qua không là do người dân uống quá nhiều rượu chứ không phải do rượu pha cồn methanol!

Đại diện của Bộ Công thương nhấn mạnh: “Không ai pha rượu methanol cả vì methanol công nghiệp rất đắt, phải nhập khẩu, các doanh nghiệp nhập methanol phải khai báo đầy đủ, được quản lý rất chặt chẽ”.

Cũng theo ông Cường, trong rượu nấu cũng có một hàm lường methanol nhất định nên khi uống nhiều, chất độc này tích tụ lại gây ra hiện tượng ngộ độc.

Số ca ngộ độc methanol tại Trung Tâm chống độc BV Bạch Mai liên tục tăng trong những năm gần đây

Cồn công nghiệp bán ê hề 12 ngàn đồng/lít

Chuyên gia hóa học Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Hồng Côn, khoa Hóa, Đại học khoa học Tự Nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho biết, hiện nay có sự nhầm lẫn giữa methanol và ethanol công nghiệp - hay còn được gọi “nôm na” là cồn công nghiệp.

Theo đó, methanol là nguyên liệu được kiểm soát chặt trong công nghiệp và có giá thành cao, nên khó có chuyện “rượu pha methanol”, giống như đại diện Bộ Công thương đã nói.

Tuy nhiên, việc rượu pha cồn công nghiệp ở đây phải được hiểu chính xác là rượu pha từ nguyên liệu ethanol công nghiệp. Nguyên liệu này chứa hàm lượng methanol cao, chứ không thấp như trong rượu nấu tự nhiên.

Do đó, chúng còn dùng để sản xuất chất đốt hoặc phục vụ các mục đích khác trong ngành công nghiệp. Vì vậy, không sử dụng để chế biến thực phẩm nên nhà sản xuất không tách methanol ra khỏi nguyên liệu này.

 “Cũng giống như các loại hóa chất trong công nghiệp, cồn công nghiệp cũng có giá thành rất rẻ. Để đảm bảo không bị sử dụng lẫn, người ta có thể pha màu vào cồn công nghiệp để phân biệt với các loại ethanol dùng trong thực phẩm. Chính vì vậy, cơ quan chức năng cần kiểm soát chặt chẽ hơn vấn đề này”, PGS.TS Trần Hồng Côn nói.

Tương tự, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho rằng, rượu pha từ cồn công nghiệp hiện nay chủ yếu được sản xuất từ màn cưa, gỗ, phế liệu ngành nông nghiệp, còn gọi là "cồn xăng" nên giá thành rất rẻ.

“Với tỷ lệ pha 1 lít cồn thành 3 lít rượu, thì giá thành sản phẩm chỉ trên dưới 5 ngàn đồng/lít ”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nói.

Ông Thịnh khuyến cáo, ngoài việc tuyên truyền người dân nấu rượu cải thiện công nghệ chưng cất để loại bỏ tạp chất, tăng độ tinh khiết cho rượu thì cơ quan chức năng phải tập trung loại bỏ hoàn toàn rượu pha từ “cồn xăng” bằng cách quản lý chặt nguyên liệu từ các nhà máy sản xuất sản xuất nguyên liệu này, không để tuồn ra làm thực phẩm.

Thực tế, trên thị trường, nhiều đơn vị cung ứng hóa chất vẫn rao bán "nhan nhản" sản phẩm ethanol công nghiệp với cái tên methanol cồn công nghiệp. Loại nguyên liệu này được mô tả sản xuất bằng cách lên men ngô, sắn và… rỉ đường. Giá của mỗi lít nguyên liệu này chỉ co 12 ngàn đồng/lít.

Tuấn Minh