Long Thành có thể là đô thị song sinh với TPHCM

Nhận định trên được Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM đưa ra hội thảo chuyên đề “Thúc đẩy kết nối Long Thành - TPHCM” do báo Tuổi Trẻ tổ chức chiều ngày 27/6.

Ông Vũ cho rằng, với tổng vốn đầu tư dự kiến 40 tỉ USD, kết nối đa chiều với Tân Sơn Nhất, Cái Mép - Thị Vải, Cần Giờ và mạng lưới logistics - Long Thành cần được quy hoạch như một cực tăng trưởng mang tính tích hợp cao. Từ ngày 1/7, địa giới sẽ được điều chỉnh, Đông Nam Bộ chỉ còn TPHCM, Đồng Nai, Tây Ninh, do đó cần tư duy tái cấu trúc không gian phát triển, trong đó hạ tầng giao thông liên vùng.

Cảng hàng không quốc tế Long Thành đang bước vào giai đoạn thi công gấp rút

Đặc biệt, đề án khu thương mại tự do 8.300ha tại Long Thành được kỳ vọng tạo ra “bàn đạp” thu hút vốn đầu tư quốc tế, phát triển các chuỗi công nghiệp - logistics - dữ liệu số. Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả, ông Vũ cho rằng, cần thiết kế một hệ thống giao thông kết nối mạch lạc, đồng bộ, từ cảng biển, đường sắt, metro đến các khu công nghiệp và hành lang kinh tế trọng điểm.

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là kết nối hạ tầng đến thẳng sân bay. TPHCM phải tính toán lại toàn diện mạng lưới metro và đường sắt liên kết Long Thành, không chỉ dừng ở tuyến Suối Tiên - Biên Hòa mà cần mở rộng tới Bình Dương, quận 7, Cần Giờ.

"Cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 không chỉ áp dụng riêng TPHCM mà mở rộng cho toàn vùng Đông Nam Bộ nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng then chốt, tránh tình trạng chậm tiến độ, đội vốn kéo dài" - TS Trương Minh Huy Vũ đề xuất.

PGS.TS Trần Quang Phú - Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông vận tải TPHCM cho rằng, để Long Thành - TPHCM thực sự trở thành cặp đô thị song sinh, cần học hỏi từ các mô hình quốc tế như Seoul - Incheon (Hàn Quốc), Schiphol - Amsterdam (Hà Lan), hay Hồng Kông - Thâm Quyến (Trung Quốc)...

Các mô hình này không chỉ kết nối hiệu quả bằng đường cao tốc, đường sắt cao tốc, cầu - hầm xuyên biển mà còn tạo thành hệ sinh thái đô thị đa chức năng bao quanh sân bay: từ trung tâm thương mại, khu công nghiệp, dịch vụ đến không gian sống chất lượng cao. Mô hình TOD (Transit-Oriented Development) - phù hợp để phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng - nhằm tối ưu hóa sử dụng đất, giảm ùn tắc, giảm ô nhiễm và tăng sức hấp dẫn đầu tư.

Theo ông Trần Quang Phú, khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động đồng bộ với hệ thống hạ tầng, khu vực này có thể thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) mạnh mẽ trong lĩnh vực logistics, công nghiệp phụ trợ, hàng không thương mại, tạo ra khoảng 200.000 - 500.000 việc làm trong vòng một thập niên. Thu nhập bình quân đầu người kỳ vọng đạt mức tối thiểu 15.000 USD/năm. Đồng thời, hệ thống metro và đường sắt tốt sẽ giảm 30-40% áp lực giao thông cửa ngõ TPHCM.

Ông Huỳnh Tấn Lộc - Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai - cho hay, tỉnh đang tập trung xây dựng nền tảng hạ tầng hiện đại cho mô hình đô thị song sinh. Trọng tâm là nhóm dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Dầu Giây - Phan Thiết, và các tuyến vành đai 3, 4 kết nối trực tiếp Long Thành với TPHCM.

Bên cạnh đó là nhóm hạ tầng giao thông công cộng như: metro Suối Tiên - Bình Dương - Biên Hòa - Long Thành, cùng hệ thống cảng cạn ICD và trung tâm logistics thông minh phục vụ sân bay.

Đặc biệt, Đồng Nai đã quy hoạch phát triển không gian quanh sân bay theo mô hình TOD, chia thành 4 phân khu: khu thương mại tự do xanh (850ha), khu logistics (1.500ha), khu nghiên cứu đổi mới sáng tạo công nghệ thông tin (1.419ha) và khu đô thị đa trung tâm. Tỉnh đang kiến nghị Chính phủ áp dụng cơ chế thí điểm đặc thù về tài chính, đất đai, đầu tư để tạo sức hút vượt trội, thu hút các tập đoàn quốc tế trong lĩnh vực công nghệ và tài chính.

Quốc Thái