Israel không kích Qatar: Đe dọa trực tiếp đến nỗ lực hòa bình ở Trung Đông

Bức ảnh chụp từ một cảnh quay của AFPTV cho thấy khói bốc lên sau vụ nổ ở thủ đô Doha của Qatar vào ngày 9 /9 - Ảnh: Jacqueline Penney/AFPTV

Cuộc tấn công bất ngờ và những hệ lụy khó lường

Ngày 9/9, Israel đã tiến hành cuộc không kích bất ngờ nhằm vào một cuộc họp của Hamas tại thủ đô Doha, Qatar.

Đây được xem là một hành động leo thang căng thẳng nghiêm trọng, bởi Qatar không chỉ là một đồng minh thân cận của Mỹ mà còn đóng vai trò trung gian hòa giải quan trọng trong cuộc xung đột ở Gaza.

Cuộc tấn công diễn ra tại một khu vực gần trường học và các đại sứ quán, khiến khói đen bốc lên nghi ngút. Hamas xác nhận cuộc không kích đã thất bại trong việc tiêu diệt các quan chức cấp cao của họ, nhưng con trai của ông Khalil al-Hayya - Trưởng đoàn đàm phán Hamas - cùng 3 người khác đã thiệt mạng.

Riêng Bộ Nội vụ Qatar cho biết, 1 thành viên lực lượng an ninh nội địa của nước này cũng đã thiệt mạng và một số dân thường bị thương.

Hành động này của Israel vấp phải sự lên án mạnh mẽ từ chính quyền Qatar. Thủ tướng Qatar - Sheikh Mohammed bin Abdulrahman - tuyên bố: "Chúng tôi đã đi đến một thời điểm quyết định, khi toàn bộ khu vực phải có một phản ứng trước những hành động man rợ như vậy". Ông cũng cho biết Qatar đang thành lập một đội pháp lý để xem xét cách thức đáp trả cuộc tấn công.

Phản ứng mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế

Cuộc không kích của Israel đã gây ra làn sóng phản đối dữ dội từ các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Các quốc gia vùng Vịnh như Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Kuwait, Jordan và Iran đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ cuộc tấn công. Bộ Ngoại giao Ả Rập Xê Út gọi đây là "hành vi gây hấn tàn bạo" và "sự vi phạm trắng trợn chủ quyền của Qatar".

UAE và Kuwait cũng bày tỏ sự đoàn kết với Qatar, trong khi Iran và Iraq gọi đây là "hành động hèn nhát" và "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế". Thổ Nhĩ Kỳ cũng lên án cuộc tấn công, cho rằng nó cho thấy Israel không muốn đạt được hòa bình.

Ngay cả các đồng minh phương Tây của Israel cũng lên tiếng chỉ trích động thái leo thang xung đột. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock gọi hành động này là "không thể chấp nhận được".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định cuộc tấn công "không thể chấp nhận được, bất kể lý do là gì", và bày tỏ sự đoàn kết với Qatar. Thủ tướng Anh Keir Starmer và Bộ Ngoại giao Tây Ban Nha cũng lên án, cho rằng hành động này vi phạm chủ quyền của Qatar và luật pháp quốc tế.

Tổng thư ký Liên hiệp quốc António Guterres lên án cuộc không kích là "sự vi phạm trắng trợn chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar". Liên minh châu Âu (EU) cũng ra tuyên bố cảnh báo rằng cuộc tấn công này "vi phạm luật pháp quốc tế và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar, đồng thời có nguy cơ leo thang bạo lực hơn nữa trong khu vực".

Vị trí cuộc không kích của Israek nhắm vào các lãnh đạo Hamas đang họp bàn ở thủ đô Doha của Qatar - Ảnh: Al Jazeera

Mâu thuẫn trong tuyên bố của Mỹ

Phản ứng của Mỹ sau vụ việc có phần mâu thuẫn. Ban đầu, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết quân đội Mỹ đã thông báo cho chính quyền của ông về cuộc tấn công, nhưng việc thông báo này diễn ra quá muộn để có thể ngăn chặn.

Ông nhấn mạnh đây là "một quyết định của Thủ tướng Netanyahu, không phải của tôi". Tuy nhiên, sau đó, ông lại nói với các phóng viên rằng ông không được thông báo trước về cuộc không kích.

Dù vậy, Nhà Trắng vẫn lên tiếng bảo vệ Qatar, gọi quốc gia này là "đồng minh thân cận của Mỹ" và "đang làm việc rất chăm chỉ và dũng cảm để hòa giải hòa bình". Ông Trump cũng bày tỏ "rất tiếc" về vị trí xảy ra cuộc tấn công và trấn an các quan chức Qatar rằng những cuộc tấn công tương tự sẽ không lặp lại.

Động cơ và ý đồ của Israel

Theo tờ The Wall Street Journal, Israel đã huy động hơn 10 máy bay chiến đấu để thực hiện cuộc tấn công, bắn nhiều tên lửa tầm xa vào ngôi nhà được các lãnh đạo Hamas sử dụng.

Các quan chức Israel cho biết họ quyết định tấn công vì đánh giá rằng một số lãnh đạo Hamas đã tập trung ở Doha để thảo luận về đề xuất ngừng bắn mới nhất của ông Trump.

Hành động này cho thấy Israel sẵn sàng mạo hiểm, làm căng thẳng mối quan hệ với cả Mỹ và các quốc gia Ả Rập khác để đạt được mục tiêu tiêu diệt Hamas. Hành động không chỉ gây ra sự bất ổn trong khu vực mà còn làm suy yếu uy tín của Mỹ với tư cách là một đối tác an ninh đáng tin cậy ở Trung Đông.

Theo các chuyên gia, vụ không kích vào Doha không chỉ là một cuộc tấn công quân sự, mà còn là một đòn giáng mạnh vào các nỗ lực ngoại giao và hòa bình, khiến con đường đi đến một lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza trở nên xa vời hơn bao giờ hết.

Linh La (theo Al Jazeera, NY Times, The Wall Street Journal)