Hỗ trợ tối đa 13 triệu đồng khi sinh con thứ hai không đủ khuyến sinh bền vững

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân - Ảnh: QH

Tại phiên thảo luận Quốc hội chiều 10/11, phát biểu về Luật Dân số, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TPHCM) viện dẫn báo cáo đánh giá tác động chính sách liên quan đến 4 biện pháp để duy trì vững chắc mức sinh thay thế.

Theo đó, người mẹ được nghỉ thai sản thêm 1 tháng, được nhận 6,2 triệu đồng; người bố nghỉ thêm 5 ngày, được nhận 695.000 đồng. Sinh con thứ hai trước 35 tuổi được thưởng 2 triệu đồng và sinh con ở khu vực có mức sinh thấp hoặc phụ nữ người dân tộc thiểu số sinh con sẽ hỗ trợ 2 triệu đồng.

Tổng cộng, một phụ nữ sinh con được hỗ trợ tối đa 13 triệu/lần. Bộ Y tế nhận định, giải pháp này tạo hành lang đồng bộ, duy trì vững chắc mức sinh thay thế.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, điều này không đủ cơ sở thực tiễn.

Ông phân tích: mức lương tối thiểu vùng bình quân cả nước hiện nay là 4 triệu đồng, chỉ đủ để duy trì cuộc sống của một người lao động. Trong khi đó, để nuôi được một người con đến 18 tuổi, người lao động cần ít nhất 900 triệu đồng (tính toán dựa trên 4 triệu đồng/tháng x 18 năm).

Mức hỗ trợ tối đa 13 triệu đồng của Bộ Y tế chỉ bằng 1 - 1,5% chi phí nuôi một trẻ.

“Việc nhận định hỗ trợ 1 - 1,5% là thành công, duy trì vững chắc mức sinh thay thế là xa rời thực tế”, ông Nhân nói.

Từ đó, đại biểu đoàn TPHCM kiến nghị phải thay đổi quan hệ về lương tối thiểu để tạo mức phát triển lâu hơn. Ông cho rằng, chế độ lương tối thiểu hiện tại là nguyên nhân trực tiếp nhất, mạnh nhất dẫn tới việc mức sinh giảm sâu dưới mức sinh thay thế.

Ông kiến nghị, Nhà nước phải công bố “lương một người đi làm phải nuôi được một con, ai người đi làm phải nuôi được hai con. Đây là quy định bắt buộc mà chủ doanh nghiệp phải đảm bảo mức lương này, tất nhiên cần lộ trình 5-10 năm.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan - Ảnh: QH

Tiếp thu, giải trình sau đó, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nói, Luật Dân số có nội hàm rất rộng, vì dân số liên quan đến con người trong toàn bộ quốc gia. Khi xây dựng các chính sách pháp luật đều liên quan đến con người, quyền con người.

Vì vậy, khi xây dựng Luật Dân số, Bộ Y tế đã rà soát tất cả các quy định, với khoảng 60 luật, bộ luật liên quan.

Theo bà, một trong những thay đổi căn bản khi xây dựng dự án luật này là chuyển từ dân số và chính sách kế hoạch gia đình sang dân số và phát triển, nhằm giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế xã hội.

Chính vì vậy, dự thảo có các quy định, khi xây dựng các chính sách phát triển kinh tế xã hội, phải tính đến yếu tố liên quan đến dân số.

Dự thảo luật quy định phạm vi điều chỉnh xoay quanh các nhóm vấn đề: duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và dân số khỏe mạnh, nâng cao chất lượng dân số, công tác truyền thông vận động giáo dục về dân số, và các điều kiện để đảm bảo trong quá trình triển khai thực hiện.

Theo Bộ trưởng, để triển khai các nội dung này, dự thảo luật không chỉ nhìn ở giai đoạn trước mắt mà còn phải nhìn lâu dài.

Đối với chính sách dân số và vấn đề giải quyết già hóa dân số và nâng cao tỷ lệ mức sinh thay thế, đòi hỏi đầu tư nguồn lực rất lớn. Bộ trưởng nói, các nước chi cho khoản này rất nhiều, như Nhật Bản và Hàn Quốc, các gói kinh tế họ dùng cho việc giải quyết vấn đề già hóa dân số và tăng tỷ lệ sinh là số tiền khổng lồ.

“Tuy nhiên, để đạt được các mục tiêu mà Nhật Bản, Hàn Quốc, và các nước châu Âu đặt ra, đến nay vẫn là một bài toán vô cùng thách thức”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho rằng phải nỗ lực cố gắng và phải có nhiều giải pháp đồng bộ.

Minh Quang