Bữa ăn bán trú níu chân học trò nghèo vùng cao

Tương lai từ bữa ăn của học trò

Song song với các giải pháp chuyên môn của nhà trường, năm học 2025-2026, chính quyền xã Yên Na, tỉnh Nghệ An thống nhất chủ trương tổ chức cho 100% học sinh ăn bán trú nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện và triển khai dạy học 2 buổi mỗi ngày. Với đặc thù là xã vùng cao, đi lại khó khăn, đây được xem là giải pháp thiết thực để đảm bảo an toàn, sức khỏe, nền nếp và hạn chế tối đa tình trạng học sinh bỏ học.

Là xã miền núi còn nhiều khó khăn, nhưng tại Yên Na chỉ có 649/1.326 học sinh bậc tiểu học và THCS được hưởng chính sách hỗ trợ bán trú theo quy định. 677 học sinh không được hỗ trợ, trên 60% thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo, nhiều gia đình không có khả năng đóng góp 18.000 đồng (mức tối thiểu) cho 1 bữa trưa tại trường. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ bán trú ở các trường còn thiếu thốn, khiến chủ trương tổ chức bữa ăn bán trú gặp nhiều trở ngại.

Bữa ăn bán trú ở Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Yên Tĩnh ngày càng đông nhờ được cộng đồng chung tay hỗ trợ

Trước thực tế ấy, chính quyền xã Yên Na đã phát đi thư ngỏ, kêu gọi các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, nhà hảo tâm và người dân chung tay hỗ trợ để học sinh nghèo được ăn, nghỉ bán trú tại trường với thông điệp “Mỗi bữa ăn giúp con thêm một bước trưởng thành”. “1.000 đồng cũng rất quý! Chúng ta hãy bắt đầu từ con số nhỏ nhất. Vì tương lai của Yên Na, hãy bắt đầu từ bữa ăn bán trú cho các con ngay tại trường” - bà Vy Thị Bích Thủy - Bí thư Đảng ủy xã Yên Na - gửi thông điệp tới người dân trên Facebook của mình.

Theo bà Bích Thủy, để mô hình này vận hành bền vững sẽ còn vô vàn khó khăn. Do đó, cần thực hiện theo lộ trình, trước hết là đảm bảo 100% học sinh được ăn bán trú tại trường. Chỉ khi đạt được tiêu chí này, xã mới bắt đầu lên kế hoạch nâng cao chất lượng bữa ăn và các bước tiếp theo, nhằm nâng cao điều kiện chăm sóc học sinh. Đó là một quá trình dài hơi, song khi cả hệ thống chính trị vào cuộc, người dân đồng thuận thì những mục tiêu đề ra sẽ sớm thành hiện thực.

Ông Nguyễn Văn Hòe - Phó chủ tịch UBND xã Yên Na - cho biết, chủ trương tổ chức cho 100% học sinh ăn, nghỉ bán trú nhận được sự đồng thuận cao của người dân. Không chỉ các nhà hảo tâm, nhiều hộ dân trong xã cũng góp sức ít nhiều. Sau hơn 2 tháng phát động, đến nay xã đã nhận được hơn 200 triệu đồng, đủ chi phí tổ chức bán trú và mua sắm cơ sở vật chất phục vụ bán trú buổi trưa cho hơn 100 học sinh ở Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Yên Tĩnh và Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Yên Tĩnh đến hết tháng 12/2025. Trong đó, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được hỗ trợ 15.000 đồng/ngày, học sinh thuộc diện hộ nghèo được hỗ trợ 8.000 đồng/ngày và hộ cận nghèo 5.000 đồng/ngày.

Không còn lo bỏ học vì đường xa

Chỉ 1 tuần sau khi thư ngỏ được phát đi, hàng chục học sinh ở các bản Cành Toong, Cặp Chạng, Hạt đã được các thầy cô Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Yên Tĩnh đón vào ký túc xá ăn và nghỉ trưa, thay vì phải băng rừng về nhà. Lần đầu tiên được trải nghiệm cuộc sống bán trú, em Lâm Thị Điểm - 14 tuổi, trú bản Cành Toong - cho biết, không còn canh cánh nỗi lo bỏ học vì đường xa hay mưa bão. Nhà cách trường gần 4km, trước đây nữ sinh này thường phải mang cơm theo để ăn trưa mỗi khi có học thêm, hoạt động tập thể hoặc trường có sự kiện vào buổi chiều. “Bây giờ ở lại trường, trưa nào em cũng được ăn, ngủ cùng các bạn nên không phải lo gì nữa” - Điểm chia sẻ.

Niềm vui của Điểm cũng là động lực để thầy cô và chính quyền xã vùng cao này tiếp tục kết nối để duy trì mô hình bán trú xã hội hóa trong điều kiện còn muôn vàn thiếu thốn. Phó chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Hòe cho hay, xã đang tiếp tục phát động sự ủng hộ của cộng đồng với mục tiêu đảm bảo 100% học sinh được ăn bán trú tại trường; riêng học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được hỗ trợ 100%. “Với các gia đình có sẵn các sản vật từ con gà, con cá, bó rau… cũng có thể mang đến trường, quy ra tiền để đóng tiền ăn bán trú cho con” - ông Nguyễn Văn Hòe nói.

Phòng chức năng được Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Yên Tĩnh tận dụng làm nơi ngủ trưa cho học sinh bán trú

Trường phổ thông dân tộc bán trú THCS Yên Tĩnh hiện có 263 học sinh, trong đó 146 em ở nội trú. 117 em còn lại đến nay đã có 67 em được đón vào ăn, ở bán trú. Để đảm bảo chỗ nghỉ trưa cho các em, nhà trường phải tận dụng tối đa cơ sở vật chất, ghép thêm giường trong khu ký túc xá, trưng dụng phòng sinh hoạt chung của giáo viên, trải thêm chăn chiếu.

Thầy Nguyễn Văn Thọ - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết, vì hoàn cảnh nên hơn 70% học sinh ở trường này đang phải sống xa cha mẹ. Hàng chục học sinh thuộc diện đặc biệt khó khăn đang sống cùng ông bà già yếu, do cha mẹ ly hôn, bỏ đi biệt xứ. Trước đây, trong những giờ học buổi chiều, học sinh vắng khá nhiều. “Các em về nhà buổi trưa thì phụ huynh đi làm rẫy, nhiều em cũng chỉ ăn uống qua loa rồi đi chơi hoặc ngủ quên, bỏ học buổi chiều. Môi trường bán trú giúp khắc phục gần như hoàn toàn tình trạng này. Nếu các em được ở lại trường, chúng tôi dễ duy trì sĩ số hơn. Hơn nữa, việc được ăn nghỉ đúng giờ giấc cũng phần nào giúp học sinh có điều kiện học tốt hơn, từ đó nâng cao chất lượng dạy học. Với môi trường bán trú, giáo viên không chỉ dạy chữ mà còn dạy các em biết tự lập, biết giữ vệ sinh, biết sống hòa đồng và tôn trọng nhau. Việc ở bán trú tại trường còn là khoảng thời gian quý báu để thầy cô có thể lồng ghép tuyên truyền về bạo lực học đường, trò chuyện để nắm bắt tâm tư nguyện vọng của các em” - thầy Nguyễn Văn Thọ nói.

Thầy Đào Văn Thắng - Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Yên Tĩnh - cho biết, sau một thời gian kêu gọi, đến nay trường đã có 270 học sinh ăn nghỉ ở trường, trong đó có 203 học sinh được hưởng chế độ nội trú, số còn lại chỉ ăn bán trú buổi trưa. “Nhiều học sinh nhà chỉ cách trường 3 - 4km nên không đủ điều kiện hưởng chế độ nội trú. Do đó, giáo viên trong trường đã đóng góp một phần kinh phí và thay phiên nhau trực bán trú, nấu ăn hỗ trợ các em. Hiện trường chỉ còn hơn 50 học sinh chưa ăn bán trú, phần lớn số này đều ở gần trường nên không có nhu cầu” - thầy Đào Văn Thắng nói.

Phan Ngọc