Bộ tộc ăn thịt người cuối cùng ở châu Á

Các Aghori cấp cao dùng đầu lâu thi thể làm bát

Ăn thịt người nhưng không phải yêu quái

Trước hết cần làm rõ rằng người Aghori không phải là những kẻ săn người máu lạnh, tàn nhẫn với đồng loại như được mô tả với thổ dân ăn thịt người trong các tiểu thuyết thám hiểm hay trên phim ảnh. Họ chỉ ăn thịt người đã khuất. Nhưng dù thế nào, việc ăn thịt đồng loại vẫn là thứ lạ lẫm trong thế giới hiện đại khiến Aghori là bộ tộc ăn thịt người cuối cùng ở châu Á.

Aghori còn được coi là giáo phái duy nhất tồn tại và phát triển từ truyền thống Kapalika, một nhánh của đạo thờ thần Shiva (Shaivism) xuất hiện ở Ấn Độ từ thế kỷ 7-8 sau Công nguyên. Kapalika nổi tiếng với các thực hành Tantra cực đoan, bao gồm việc sử dụng sọ người làm bát ăn/uống, bôi tro cốt lên cơ thể và sống ở các bãi hỏa táng.

Mặc dù có nguồn gốc từ Kapalika cổ đại, giáo phái Aghori hiện đại được cho là được thành lập bởi một đạo sĩ Shaiva tên là Baba Keenaram (hay Kinaram). Ông được coi là vị guru (thầy tâm linh) đầu tiên và sống đến 150 tuổi, qua đời vào nửa sau thế kỷ 18.

Huyền thoại kể rằng, Dattatreya (một vị thần được cho là hóa thân của bộ ba thần Brahma, Vishnu và Shiva) đã dâng chính thịt của mình cho Baba Keenaram như một loại phước lành, trao cho ông sức mạnh thấu thị và thiết lập mối quan hệ thầy trò. Đây được coi là một trong những nền tảng tâm linh cho việc ăn xác chết.

Dưới thời Baba Keenaram, phong trào Aghori bắt đầu tập trung nhiều hơn vào các hoạt động phục vụ xã hội, như chữa bệnh phong và giúp đỡ những người bị xã hội ruồng bỏ, bên cạnh các thực hành cực đoan.

Các nhà du hành và học giả ngay từ thế kỷ 7, như nhà sư Trung Quốc Huyền Trang (được biết đến với nhân vật Đường Tam Tạng trong Tây Du ký) đã biết đến tục ăn thịt người. Chính những ghi chép của Huyền Trang có lẽ đã gợi ra cảm hứng để Ngô Thừa Ân kể về yêu quái ăn thịt người trong Tây Du Ký sau này. Tất nhiên, yêu quái không có thực và người bộ tộc Aghori cũng bị hiểu sai với cái mác “ăn thịt người”.

Chuyện bộ tộc ăn thịt người thành cảm hứng để tạo hình yêu quái trong Tây Du Ký

Nhiều người nghĩ rằng bộ tộc Aghori cứ thấy xác người là sẽ thực hiện nghi thức ăn nhưng thực ra họ khá “kén chọn” và “cầu kỳ”. Người Aghori chỉ ăn thịt từ các xác chết đã trôi dạt vào bờ sông Hằng, đặc biệt là tại khu vực Varanasi, nơi được coi là linh thiêng nhất trong đạo Hindu. Nhiều người Ấn tin rằng chết ở Varanasi và được hỏa táng tại đây sẽ giúp linh hồn siêu thoát khỏi vòng luân hồi. Tuy nhiên, không phải ai cũng được hỏa táng trọn vẹn – một số xác (phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người chết vì rắn cắn hoặc bệnh phong…) được thả trôi sông mà không thiêu. Những xác này chính là "nguồn thực phẩm" hiếm hoi cho các nghi thức Aghori.

Ý nghĩa tâm linh ẩn chứa phía sau nghi thức

Người Aghori chỉ ăn một phần nhỏ thịt từ tử thi như một phần của nghi lễ tâm linh chứ không phải ăn cho no. Đáng chú ý, việc này thường được thực hiện bởi những người Aghori cấp cao, những người đã đạt đến một cảnh giới tâm linh nhất định chứ không phải là tất cả người trong bộ tộc đều tham gia.

Trước khi cắt thịt tử xác để ăn, Aghori thường bôi tro từ các thi thể hỏa táng lên cơ thể. Một chi tiết cần lưu ý, thịt có thể được ăn sống hoặc nấu chín. Với những người cảnh giới cao nhất thì họ sẽ không nấu chín vì với họ thịt sống hay chín cũng như nhau, không có sự phân biệt. Họ xem đó như một cách để kết nối với thần linh và vượt qua ranh giới giữa sự sống và cái chết. Một số Aghori cấp cao thiền định trên các thi thể để đối mặt trực tiếp với cái chết, giúp họ vượt qua nỗi sợ hãi và đạt được trạng thái giác ngộ.

Có lẽ hãi hùng hơn cả là các Aghori cấp cao dùng đầu lâu thi thể làm bát để uống nước, rượu… trong các nghi lễ. Nhiều người khi nghe mô tả đã dễ dàng hình dung các nghi thức tà giáo nhưng với người Aghori, đây là biểu tượng của sự vô thường và sự chấp nhận cái chết như một phần của cuộc sống.

Các ghi chép từ báo chí phương tây, đặc biệt các tờ lá cải thường mô tả Aghori như một “tông phái ăn thịt người” đáng sợ, nhưng thực tế, việc ăn thịt người của họ không phải là hành động bừa bãi mà mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nhiếp ảnh gia Tamara Merino, người đã sống một tháng với Aghori vào năm 2016, mô tả rằng các nghi thức này không chỉ mang tính chất kinh dị mà còn thể hiện sự tôn kính sâu sắc đối với thần Shiva và Kali, hai vị thần chính mà Aghori tôn thờ.

Cần biết, Aghori là những người tôn thờ cực đoan thần Shiva (đặc biệt là dưới dạng Bhairava - một hóa thân đáng sợ) và nữ thần Kali. Họ tin rằng vũ trụ là một thực thể thống nhất và mọi thứ đều là biểu hiện của Thần. Do đó, không có gì là "ô uế" hay "cấm kỵ" nếu nó được thực hiện với ý thức tâm linh đúng đắn. Họ tin rằng tất cả mọi thứ trong vũ trụ đều là biểu hiện của Thần tối cao (Shiva) và không có gì là thực sự "không tinh khiết" hay "cấm kỵ".

Với các Aghori cấp cao, tức là những người trực tiếp ăn thịt từ tử thi thì họ cho rằng đây là hành động mang biểu tượng tinh thần để vượt nhị nguyên. Nói cách khác, mục tiêu cốt lõi của họ là vượt qua mọi khái niệm 2 mặt như tốt/xấu, sạch/bẩn, sống/chết… để đạt được trạng thái nhận thức cao hơn và hợp nhất với Thần. Việc thực hiện những hành vi bị xã hội coi là ghê tởm như một cách để họ thách thức những giới hạn của bản thân và đạt được sự giải thoát.

Một số người cho rằng đây còn là biểu hiện phản kháng phân chia giai cấp tại xã hội Ấn Độ. Thông qua ăn tử thi, người Aghori bác bỏ hệ thống giai cấp của Ấn Độ giáo truyền thống và các quan niệm về sự ô uế. Việc ăn thịt người, sử dụng tro người chết và sống tại các khu hỏa táng là cách họ thách thức các quy tắc xã hội, nhấn mạnh rằng mọi thứ đều bình đẳng trước thần linh.

Cũng theo nhiếp ảnh gia Merino, việc ăn thịt người là một nghi thức thiêng liêng và không được thực hiện công khai hoặc cho mục đích truyền thông. Một số Aghori từ chối thực hiện nghi thức này trước ống kính máy quay vì tính chất tâm linh của nó. Chính vì vậy, nghi thức bí hiểm, cổ quái này không hề xuất hiện trên truyền thông ngày nay dù mạng xã hội và camera xuất hiện trên mọi ngóc ngách thế giới.

Các Aghori bôi tro hỏa táng lên người để mong đạt cảnh giới giải thoát

Thậm chí sau này, việc ăn thịt xác người còn được coi là cách để thử thách bản thân. Theo một thành viên Aghori tên Meronath được phỏng vấn trên Medium, việc thực hiện các hành động bị xã hội coi là kinh tởm, như ăn thịt người, là cách để kiểm tra sự tập trung tâm linh. Nếu một Aghori có thể giữ tâm trí hướng về thần linh ngay cả khi thực hiện những hành động này, họ được coi là đang đi đúng con đường giác ngộ.

Nhưng dù thế nào, việc ăn thịt người chết cũng không phù hợp với khoa học, vệ sinh thực phẩm và đạo đức phổ quát. Chính vì vậy, những nghi thức của người Aghori thường bị người Ấn khác xa lánh và nhiều người trong xã hội hiện đại xem đó là mê tín, cực đoan.

Bùi Anh Tú