6 năm qua giá nhà tăng gấp 3, nhưng thu nhập người lao động tăng chưa đến một nửa

Thu nhập không theo kịp đà tăng giá

Theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE), chỉ số giá căn hộ chung cư từ năm 2019 đến nay đã tăng 87,7% tại Hà Nội đạt trung bình 75,5 triệu đồng/m², và 48,3% tại TPHCM với mức trung bình 77,1 triệu đồng/m² mức cao kỷ lục.

Khách hàng đang xem mô hình một dự án căn hộ tại TPHCM

Trong khi giá nhà tăng gấp ba, thu nhập của người lao động chỉ tăng chưa đến một nửa. Năm 2014, một hộ gia đình có thu nhập trung bình nếu dồn toàn bộ thu nhập để mua nhà, có thể sở hữu căn hộ 70m² trị giá 1,75 tỉ đồng sau khoảng 18 năm. Tuy nhiên, đến giữa năm 2025, căn hộ tương tự đã vọt lên 5,3 tỉ đồng. Thời gian tích lũy vì vậy kéo dài tới gần 27 năm, và nếu tuân thủ nguyên tắc chi phí nhà ở chỉ nên chiếm 1/4 thu nhập, con số này thậm chí lên tới 80 năm.

Theo Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARs), với mức giá nhà hiện nay, ngay cả nhóm có mức lương cao như ngành ngân hàng cũng khó theo kịp tốc độ tăng giá. “Thu nhập tối đa trong hệ thống ngân hàng tăng từ 22,5 triệu đồng/tháng (2014) lên 55,4 triệu đồng/tháng (2025) tức tăng gấp đôi. Nhưng cùng kỳ, giá căn hộ tại đô thị lớn đã tăng gấp ba. Một gia đình có hai vợ chồng làm ngân hàng, nếu “nhịn ăn nhịn tiêu” có thể mua nhà sau 3,5 năm; song để cân đối theo chuẩn 1/4 thu nhập, thời gian kéo dài tới 10 năm, chưa kể giá nhà sẽ tiếp tục tăng” - VARs dẫn chứng.

Vì sao người trẻ vẫn “xuống tiền”?

Chính vì khoảng cách này, không ít người trẻ lựa chọn từ bỏ hoặc tạm hoãn kế hoạch mua nhà. Thậm chí, một bộ phận lớn người trong độ tuổi 25-35 chấp nhận “thuê dài hạn” thay vì cố gắng sở hữu nhà bằng mọi giá.

Thế nhưng, nghịch lý là kể từ năm 2019, tỉ lệ người trẻ mua nhà đặc biệt ở phân khúc căn hộ lại tăng. Thống kê từ các sàn giao dịch thành viên VARs cho thấy, khách hàng 25-35 tuổi hiện chiếm trên 40% tổng giao dịch, thậm chí có dự án tỉ lệ này lên tới 70%.

Theo các chuyên gia của VARS IRE, tỉ lệ người trẻ tăng mua nhà chủ yếu thuộc nhóm có thu nhập vượt trội nhờ công nghệ, kinh tế số, thương mại điện tử, đầu tư tài chính… Họ giàu nhanh hơn thế hệ trước và sẵn sàng chi cho bất động sản ở độ tuổi còn rất trẻ. Thêm vào đó, nhiều người được gia đình hỗ trợ tài chính, giúp rút ngắn đáng kể hành trình mua nhà.

Đồng thời, nhờ tận dụng chính sách tài chính và tín dụng với kỳ vọng giá trị bất động sản tăng theo thời gian. Một bộ phận người trẻ đã tiếp cận các gói ưu đãi tài chính kéo dài, như miễn lãi, ân hạn nợ gốc, cho phép thanh toán thành nhiều đợt của chủ đầu tư hay các gói vay ưu đãi dành cho người mua nhà lần đầu do Ngân hàng triển khai để “xuống tiền” sớm thay vì chờ đợi đến khi có đủ tiềm lực tài chính.

Bên cạnh đó, tỉ lệ người trẻ mua nhà gia tăng so với thế hệ trước với “khẩu vị” chọn nhà cũng khác biệt. Khác với thế hệ cha mẹ, người trẻ ít có xu hướng tích lũy lâu dài để mua đất nền hay nhà phố trung tâm. Họ ưu tiên lựa chọn căn hộ chung cư ở các khu vực ven đô, có kết nối hạ tầng tốt, giá cả “dễ thở“ hơn và phù hợp với phong cách sống hiện đại cùng hệ thống tiện ích nội khu đồng bộ (siêu thị, phòng gym, trường học, công viên...).

Mặc dù tỉ lệ người trẻ mua nhà tăng lên, tuy nhiên đây chỉ là một bộ phận nhất định, chiếm tỉ lệ phần trăm rất nhỏ trong tổng nhu cầu nhà ở. Đa số người trẻ vẫn gặp rất nhiều rào cản khi thu nhập bình quân chậm hơn tốc độ tăng giá nhà, áp lực trả nợ vay kéo dài trong khi chỉ phí sinh hoạt ngày càng cao,...

Các chuyên gia VARS IRE cho rằng, nếu không có giải pháp tổng thể, giấc mơ nhà ở sẽ ngày càng xa vời với phần đông người trẻ. Điều cần làm là phát triển mạnh mẽ nhà ở xã hội, tăng nguồn cung nhà vừa túi tiền và kiểm soát chặt chẽ mặt bằng giá, tránh tình trạng tăng vô lý, vượt xa thu nhập thực tế.

Bích Trần