Tranh cãi về việc phạt tù con cái bỏ bê cha mẹ

Một dự luật được đề xuất ở Philippines với mức án tù lên tới 6 tháng hoặc phạt tiền nặng đối với những người không chu cấp, nuôi dưỡng cha mẹ già, gây ra nhiều tranh cãi.

Đề xuất này được Thượng nghị sĩ Panfilo Lacson lần đầu đưa ra vào năm 2019 nhưng không nhận được nhiều sự ủng hộ. Đến đầu tháng 7/2025, một lần nữa đề xuất này được đưa ra nhằm yêu cầu chính phủ thừa nhận việc chăm sóc cha mẹ là nghĩa vụ chung của con cái.

Chăm sóc cha mẹ già bắt nguồn từ truyền thống hiếu thảo của văn hóa châu Á - Nguồn ảnh: EPA

Theo dự luật, con cái có nghĩa vụ phải chu cấp cho cha mẹ không có khả năng tự nuôi sống bản thân, nếu cần thiết, nghĩa vụ này sẽ được chuyển cho cháu. Nếu con cháu không chu cấp trong 3 tháng liên tiếp mà không có lý do chính đáng, sẽ phải đối mặt với án tù lên đến 6 tháng hoặc phạt tiền 100.000 peso (1.800 USD).

Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Philippines đang phải đối mặt với những thách thức phức tạp liên quan đến việc chăm sóc người cao tuổi, từ phân biệt đối xử liên quan đến tuổi tác, hệ thống chăm sóc sức khỏe không đồng đều, đến hệ thống an sinh xã hội thiếu thốn. Vào tháng Ba, Ủy ban Nhân quyền đã cảnh báo về tình trạng người cao tuổi bị gạt ra ngoài lề xã hội ngày càng nhiều.

Tuy nhiên, đề xuất của Lacson đã gây ra làn sóng phẫn nộ trong công chúng. Nhiều người không đồng tình với ý tưởng bị buộc phải hỗ trợ cha mẹ, nhất là với những người đã không làm tròn bổn phận làm cha mẹ của mình. “Những bậc cha mẹ không thể cung cấp cho con cái những nhu cầu cơ bản như thức ăn, chỗ ở, quần áo và giáo dục cũng nên bị trừng phạt. Nếu bạn không thể cho con mình một cuộc sống tốt đẹp và một tương lai tươi sáng, thì đừng bắt ép con cái phải cung phụng” - một người dùng mạng xã hội viết.

Một người khác nói thêm: “Cha mẹ tôi chưa bao giờ chăm sóc tôi. Họ bỏ rơi tôi khi tôi mới 2 tuổi. Nên đừng bắt tôi phải giúp đỡ họ”.

Cũng có ý kiến lên án dự luật này là “chống lại người nghèo”, nhấn mạnh gánh nặng tài chính mà nhiều gia đình phải đối mặt và sự thiếu hụt hỗ trợ của nhà nước dành cho người cao tuổi ở Philippines. “Thật bất công khi chỉ biết trừng phạt con cái vì nhà nước không cung cấp dịch vụ chăm sóc người già đầy đủ, đặc biệt là khi người già đã đóng thuế trong suốt cuộc đời làm việc của họ” - nhân viên văn phòng Jaipe Loren nói thêm.

Các chuyên gia cho biết, đề xuất của Lacson bắt nguồn từ truyền thống văn hóa hiếu thảo của châu Á, nhưng việc đưa nó thành luật thì không phù hợp. “Ở châu Á, điều này mang sắc thái đạo đức và văn hóa, trong khi ở các khu vực khác, nó là trách nhiệm của nhà nước” - Athena Charanne Presto - nhà xã hội học tại Đại học Philippines Diliman - cho biết.

Athena Charanne Presto cũng cảnh báo, biện pháp này có thể làm tăng thêm gánh nặng xã hội cho phụ nữ. “Dự luật này mở rộng việc chăm sóc gia đình vốn là một áp lực xã hội đối với phụ nữ, thành một nghĩa vụ pháp lý. Việc hình sự hóa nghĩa vụ làm con mà không có sự hỗ trợ cần thiết chỉ làm gia tăng thêm bất bình đẳng hiện hữu”.

Lệ Chi (theo SCMP, The Star)