Phổ cập công nghệ là cách chuẩn bị cho tương lai

10/06/2025 - 07:17

PNO - Không phải ai cũng cần trở thành chuyên gia AI, nhưng ai cũng cần biết cách sống và làm việc với AI.

Bài “Phổ cập về trí tuệ nhân tạo cho mọi công dân” trên Báo Phụ nữ TPHCM (ngày 1/4/2025) gợi nhớ lại những năm tháng sau cách mạng tháng Tám năm 1945, khi cả nước phát động phong trào “Bình dân học vụ” để xóa mù chữ. Gần 80 năm sau, chúng ta đang chứng kiến một phong trào “Bình dân học vụ số” - không phải để biết đọc, biết viết, mà để không tụt lại phía sau trong một thế giới đang vận hành bằng dữ liệu, thuật toán và trí tuệ nhân tạo.

Việc hàng loạt trường học, từ tiểu học đến đại học, từ công lập đến tư thục, đưa môn học về trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy chính khóa không đơn thuần là cải cách giáo dục đó là cách Việt Nam chuẩn bị cho tương lai. Một tương lai mà AI không còn là khái niệm cao siêu trong phòng lab, mà hiện diện ở mọi công việc, ngành nghề: từ bác sĩ, giáo viên, kỹ sư, nông dân đến người nội trợ, tiểu thương.

Ở Trường chuyên Lê Hồng Phong (TPHCM), đã có 80% học sinh sử dụng AI trong học tập. Tại Trường tiểu học Phan Văn Trị (quận 1), học sinh được học kỹ năng công dân số ngay từ nhỏ. Trong cộng đồng mạng, nhóm “Bình dân học AI” với hơn 401.000 thành viên chia sẻ cách dùng AI. Khi mọi người có thể sử dụng AI cho từng công việc, ngành nghề của mình như viết email, lên kế hoạch kinh doanh, phân tích thị trường, thậm chí… chẩn đoán sâu bệnh cho cây trồng thì điều đó chứng minh một điều: công nghệ chỉ thực sự phát huy giá trị khi được đặt trong tay người dùng được trang bị đầy đủ kiến thức về nó.

Không phải ai cũng cần trở thành chuyên gia AI, nhưng ai cũng cần biết cách sống và làm việc với AI. Người không biết sử dụng AI chẳng khác nào người mù chữ trong kỷ nguyên số.

Nhưng làm chủ công nghệ không phải là việc của riêng ngành giáo dục, đó là bài toán toàn dân. Và phong trào “Bình dân học vụ số”, với nòng cốt là thanh niên, lực lượng từng tiên phong trong mọi cuộc cách mạng, đang mang trong mình một sứ mệnh tương tự như cách mạng chữ nghĩa năm xưa: phổ cập tri thức, nâng cấp tư duy và mở rộng năng lực hành động cho người dân.

Hành trình ấy không dễ. Vẫn còn nhiều người e dè với công nghệ, vẫn còn không ít người nghĩ rằng AI chỉ dành cho “dân công nghệ - IT” hay “giới trẻ thành thị”. Nhưng nếu một cô chú 60 tuổi sau khóa học ngắn có thể dùng AI để thiết kế sách điện tử, tạo chatbot chăm sóc khách hàng; nếu một học sinh nông thôn có thể dùng AI để dự báo sâu bệnh cho ruộng vườn của gia đình - thì rõ ràng, ranh giới của công nghệ là do chính con người vạch ra.

Ở góc độ đó, việc phổ cập AI chính là cách chúng ta trao cho mỗi người dân một “bản đồ số” để định hướng cuộc đời trong kỷ nguyên mới. Không ai bị bỏ lại phía sau, không vì già, nghèo, học ít hay ở vùng sâu vùng xa. Cuộc đua công nghệ không đợi ai.
Nếu xem công nghệ là sức mạnh, thì phổ cập công nghệ chính là trao quyền cho người dân. Thời đại mới đòi hỏi một cuộc khai sáng mới - không chỉ là khai sáng bằng chữ, mà là khai sáng bằng dữ liệu và tư duy công nghệ.

Ngọc Như

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI