Phim Mưa đỏ: Bi hùng và nhân văn

"Trong từng tấc đất của thành cổ , dưới dòng sông Thạch Hãn còn biết bao máu xương của các anh hùng đã đổ xuống Họ đã không thể trở về quê nhà như lời ước hẹn ngày ra trận. Mất mát đó ngàn năm sau lịch sử sẽ mãi khắc ghi", dòng chữ chạy cuối phim như lời đúc kết nghẹn ngào cho 124 phút phim Mưa đỏ (khởi chiếu ngày 22/8). Bộ phim của đạo diễn NSƯT - Thượng tá Đặng Thái Huyền thực hiện được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Chu Lai.

Bi hùng, nhân văn

Sau Mùi cỏ cháy, trận đánh 81 ngày đêm giữ thành cổ Quảng Trị một lần nữa được tái hiện trên màn ảnh thông qua bộ phim Mưa đỏ. Được đơn vị điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất, Mưa đỏ huy động lượng lớn khí tài quân sự giúp cho các cảnh chiến tranh tăng độ chân thật.

Bối cảnh phim, gồm bối cảnh chính thành cổ Quảng Trị với hệ thống tường thành, hầm, hào cùng các bối cảnh lẻ như phòng họp dã chiến, hầm mổ, trạm phẫu, sở chỉ huy tiền phương Ngụy... được phục dựng tỉ mỉ làm tăng cảm xúc cho người xem. Những đại cảnh khác như cảnh ở sân bay, trên sân ga, cảnh đoàn người vượt sông hay đi tản cư cũng được xử lý tốt, chắc tay.

Bối cảnh phim tái hiện chân thật, hoành tráng - Ảnh: Galaxy

Các góc máy trong phim thay đổi linh hoạt, nhiều khung hình đẹp như cảnh Tú chầm chậm rơi xuống nước, Cường nằm trên chiếc bè giữa cơn mưa tầm tã, ... Một số khung hình đậm chất điện ảnh, mang tính biểu tượng cao như hình ảnh con chim non thường xuất hiện sau mỗi trận đánh, cảnh Cường và Quang nằm trên mặt đất tay cùng nắm chiếc khăn rằn được sắp xếp thành hình chữ S hay cảnh 2 bà mẹ của Cường và Quang ngồi chung trên con đò ở cuối phim.

Phim quy tụ nhiều đạo cụ chiến tranh hàng "real" - Ảnh: Galaxy

Vượt lên trên những ưu điểm như đại cảnh hoành tráng, bối cảnh chân thật, hình ảnh giàu tính điện ảnh, điều Mưa đỏ ghi điểm lớn nhất là truyền tải tính nhân văn sâu sắc và tinh thần hòa hợp dân tộc. Không chỉ xoáy vào sự tàn khốc của cuộc chiến, phim còn mở ra cuộc đối thoại về hòa hợp dân tộc, thông qua 2 nhân vật ở 2 đầu chiến tuyến là Cường và Quang.

Cường và Quang cùng là những người con đất Việt, theo đuổi lý tưởng khác nhau nhưng có chung khát vọng sống, niềm khát khao hòa bình, cả việc phải lòng chung 1 người con gái. Cả 2 cũng đều là những người con rất mực yêu thương mẹ. Suốt phim họ nhiều lần lao vào nhau tử chiến. Chiến tranh xảy ra, dù có thuộc phía bên nào thì mất mát, đau khổ gánh chịu đều cũng như nhau.

Xây dựng nhân vật đáng nhớ

Mưa đỏ có hệ thống nhân vật khá nhiều nhưng được xây dựng rõ ràng, dễ nhớ. Họ là Tạ - anh lính nông dân tính tình mộc mạc, thô kệch. Sen - người lính đặc công dày dạn bị chiến tranh làm hóa điên. Hải - anh thợ sửa điện quê Quảng Nam khi rơi vào tay địch và bị tra tấn vẫn hiên ngang hô to: "Chết thì ai chẳng phải chết, kệ cha đi. Đừng nản lòng đừng bỏ cuộc chúng ta sẽ chiến thắng".

Trong số những người ra chiến trận còn có cả những học sinh, sinh viên. Đó là Cường - sinh viên nhạc viện từ bỏ suất học bổng nước ngoài để đi theo tiếng gọi Tổ quốc. Là Tú - cậu học sinh cấp 3 viết thư tòng quân bằng máu vì "Tuổi em nhỏ nhưng gan đánh giặc của em không nhỏ".

Nhân vật Tạ do Phương Nam đóng gây ấn tượng mạnh - Ảnh: Galaxy

Các diễn viên vào vai người lính là những gương mặt trẻ, không quá nổi tiếng nên người xem không bị phân tâm vì tên tuổi của họ. Hầu hết đều diễn xuất tốt, trong đó nổi bật là Phương Nam (vai Tạ). Quá trình phát triển của nhân vật này được xây dựng rõ nét và Phương Nam diễn khá nhập vai. Ban đầu, Tạ đối xử với các anh em có chút cộc cằn, thô lỗ. Về sau Tạ chứng tỏ được vai trò "anh cả", quan tâm, bảo vệ đàn em.

Không chỉ tập trung xây dựng tuyến chính diện, Mưa đỏ còn miêu tả tuyến "bên kia". Những tên tướng, lính Mỹ hiện lên với sự lì lợm, cố chấp, xảo trá, ranh mãnh. Còn những người lính ngụy, điển hình như Quang lạnh lùng gai góc nhưng vẫn có chút tình người. Anh xót xa khi thấy đứa bé đang kêu gào thảm thiết bên xác mẹ, che chở cho cô gái quê vừa gặp mặt (Hồng) và em bé kia thoát khỏi cảnh bom đạn.

Phim cũng dành thời lượng cho tuyến nhân vật "bên kia" - Ảnh: Galaxy

Việc khắc họa góc nhìn từ cả 2 phía giúp phim có được sự cân bằng. Nhờ vậy người xem càng cảm nhận được sự hy sinh vĩ đại của những người lính, thấy rõ tầm vóc của cuộc chiến 81 ngày đêm cùng thông điệp hòa bình, hòa hợp dân tộc.

Trong lịch sử, trận đánh bảo vệ thành cổ Quảng Trị có ý nghĩa quan trọng đối với Hiệp định Paris vì đã thay đổi cục diện, tạo lợi thế cho ta trên bàn đàm phán. Trên phim, chiến trường ngoại giao cũng được đề cập với những cảnh quay các buổi đàm phán về Hiệp định Paris. Tuy vậy tính kết nối giữa 2 mặt trận chiến trường và mặt trận ngoại giao chưa được thể hiện rõ. Cảnh đàm phán về Hiệp định Paris diễn ra khá chóng vánh, chưa thể hiện hết sự cân não giữa các bên.

H.Nhu